Oude Grieken

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

De Oude Grieken

4.2. Burgers en bestuur

Leg uit waarom de Griekse stadstaten niet dezelfde wetten en regels hadden

Leg uit waarom de Griekse stadstaten zich toch 'Grieks' voelden

Leg uit waarom de Griekse stadstaten kolonies overzee stichtten

De Oude Grieken

4.2. Burgers en bestuur

Overeenkomst tussen de verschillende Griekse stadstaten (poleis):

Verschil tussen de verschillende Griekse stadstaten (poleis):

Overeenkomst tussen de verschillende Griekse stadstaten (poleis):

• Taal
• Godsdienst
• Cultuur
• Olympische Spelen

Verschil tussen de verschillende Griekse stadstaten (poleis):

• Bestuursvormen
• Wetten en regels

Griekse bestuursvormen

Schrijf in je schrift op wat de volgende bestuursvormen betekenen: 

Monarchie

Aristocratie

Tirannie

Democratie

Bestuursvorm waarin een koning de macht heeft

1. Monarchie
2. Aristocratie
3. Tirannie
4. Democratie

Bestuursvorm waarin een alleenheerser met geweld aan de macht komt

1. Monarchie
2. Aristocratie
3. Tirannie
4. Democratie

Bestuursvorm waarin een groep oude, rijke mannen de macht heeft

1. Monarchie
2. Aristocratie
3. Tirannie
4. Democratie

Bestuursvorm waarin burgers via stemrecht invloed hebben op het bestuur

1. Monarchie
2. Aristocratie
3. Tirannie
4. Democratie

Ontstaan van democratie

• Athene was eerst een aristocratie
• - Groot verschil arm en rijk
• - Arme boeren ontevreden
• 594 v.Chr.: Solon 
• Probleem oplossen door de ongelijkheid te verkleinen
• Invoeren  democratische onderdelen
• - Volksvergadering

Solon van Athene

Solon komt in 594 v. Chr. met  nieuwe wetten. Hij zorgt ervoor dat er meer gelijke rechten komen voor alle burgers.

Voorbeeld:

Solon maakte een wet die zorgde dat je als vrij man niet meer verkocht kon worden als slaaf.

Het volk beslist

• 508 v.C. Voortaan mochten alle Atheense mannen met burgerrecht, ouder dan 18, meebeslissen in de volksvergadering. 
• Athene = democratie geworden! 
• Het volk had de macht. 
• Vergadering kwam 40 keer per jaar bijeen. 
• Begin: werkte democratie niet zo goed, arme Atheners kwamen niet. 
• 460 v.C Perikles oplossing = dagvergoeding voor het bijwonen. 

Ostracisme

Atheense burgers stemmen op scherven wie uit de stadstaat verbannen wordt

• Tien jaar verbannen uit de stadstaat
• Voorkomen dat een tiran aan de macht komt

e 

Sparta

• Een koning is de baas (monarchie)

• Oorlog en het leger zijn belangrijk

• Kinderen krijgen een zware, Spartaanse opvoeding

• Er zijn slaven

Athene

• Het volk is de baas (democratie)

• Oorlog en het leger zijn minder belangrijk

• Kinderen krijgen een opvoeding met veel kunst en cultuur

• Er zijn slaven

De Atheense 

democratie

• In Athene was het volk de baas. 
• Er werd gestemd over belangrijke beslissingen.
• Dat was niet altijd zo geweest...

Kenmerken van de Atheense democratie

• Atheense vrije mannen met burgerrecht mogen stemmen

• Directe democratie

• Volksvergadering (buiten)

• Ostracisme (schervenrechtbank) voorkomt teveel macht bij één persoon

• Onbetaalde baan

Democratie?!

• Niet helemaal...
• ...alleen mannelijke burgers (ongeveer 16% van de bevolking) 
• Vrouwen, slaven en vreemdelingen mochten niet meepraten.

Verschillen met de Nederlandse democratie

• Alle mannen en vrouwen >18 jaar

• Indirecte democratie

• Eerste en Tweede Kamer (binnen)

• Verkiezingen (meestal om de 4 jaar)

• Betaalde baan