1a Mesopotamië

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

1a Mesopotamië

Inhoud les

Huiswerk controle + nakijken

(blz. 14 t/m 19) 2, 6, 8, 11, 15

Uitleg

Opdrachten

Huiswerk

2. A10 B6 C3 D5 E9 F1 G8 H7 I2 J4

6 a: Er verdronken 1862 mensen. Duizenden huizen werden verwoest. 20.000 hectare vruchtbare landbouwgrond kwam onder zout zeewater te staan.  

6 b: Het Deltaplan werd opgezet en uitgevoerd. Het toerisme nam toe. Boeren hebben jarenlang last gehad van het zout in de bodem.  

8: Oneens, want in Ierland had honger een volksverhuizing tot gevolg. Mensen vluchtten in plaats van dat ze in opstand kwamen.   

Huiswerk

11: A, B, E hoort in een groep, omdat deze oorzaken op een bepaald moment gebeuren.

 C, D, F hoort in de andere groep, omdat deze over een langere periode gebeuren. 

15. A9 B1 C2 D6 E3 F5 G4 H10 I8 J7

Rivieren

Door Irak stromen twee rivieren: de Eufraat en de Tigris. Het rivierengebied wordt 'Mesopotamië' genoemd - 'land tussen rivieren'. 

Net als de Nijl zorgden de rivieren in Mesopotamië voor vruchtbaar land. Er ontstonden daarom stedelijke culturen. 

Steden

Een Mesopotamische stad had een stadsmuur ter verdediging. Een belangrijk gebouw was de tempeltoren. Bovenop de toren staat de tempel voor de god die in de stand werd vereerd. De tempel stond zo hoog mogelijk bij de hemel. 

Over de rivieren voeren schepen met producten. Er werd veel handel gedreven.

Met sloten werden akkers bevloeid, om landbouw te bedrijven.

Koper- en bronstijd

In de grote steden ontstonden door arbeidsdeling verschillende beroepen. Naast boeren en handelaren waren er ambachtslieden. Er werden vele producten gemaakt van koper of brons.

- Kopertijd omstreeks 7500 v.Chr.

- Bronstijd omstreeks 3500 v.Chr.

Uitvindingen als het gieten van metalen hoort bij een stedelijke cultuur. Door de behoefte aan spullen, kwamen technische mensen steeds met nieuwe uitvindingen. 

Spijkerschrift

In Mesopotamië werd het schrift eerder uitgevonden dan in Egypte, rond 3500 v.Chr. 

Het schrift werd het spijkerschrift genoemd. Er werden tekens in kleitabletten geduwd. Wanneer dit opdroogde, bleef de boodschap goed bewaard. 

Bestuur

Over veel Mesopotamische steden regeerde een vorst. De stad met omgeving vormde een stadstaat. De koning werd in het bestuur bijgestaan door ambtenaren. Zij schreven wetten van de koning op en controleerden of ze goed werden uitgevoerd. Ook controleerden zij de landbouw en spraken recht. 

Naast ambtenaren had de vorst ook priesters en soldaten in dienst. De priesters werkten in tempels en prachten offers tijdens plechtigheden  De soldaten vochten om de staat de verdedigen, maar ook om de macht van de vorst te handhaven. 

Een koning werd soms gekozen uit belangrijke priesters of soldaten. 

Uitbreiden

Vorsten werden niet als goden vereerd, zoals in Egypte. De vorst had wel de macht gekregen van de goden. 

Rond 2300 v.Chr. breidde koning Sargon zijn macht uit door verschillende steden te veroveren en een rijk te startten. 

Vanaf 2000 v.Chr. konden vorsten gemakkelijker gebieden veroveren door de uitvinding van de strijdwagen. Deze was licht en wendbaar. Soldaten konden snel bewegen en grotere afstanden afleggen.

Belasting

In veroverde gebieden vroeg de heerser belasting. De onderworpen stadsstaten werden zwaar gestraft als zij dit niet deden, of er te weinig werd opgehaald. Verder konden de volkeren hun eigen gang gaan. Zij mochten bijvoorbeeld hun eigen goden blijven vereren.

Huiswerk

Handboek blz. 22 t/m 24

Werkboek blz. 22 t/m 25

Opdracht 4 t/m 13