Vitale functies

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Vitale functies

Programma maandag 30 mei

• 08.30 - 10.30 uur     VTH theorie & skills vitale functies

• 11.00 - 12.00 uur       Werken aan de integratieve opdracht
• 12.00 - 13.00 uur      Anatomie opdrachten Canvas
• 13.30 - 15.30 uur       Nederlands/ Rekenen
• 15.45 - 16.45 uur       Keuzedeel

Lesdoelen

Inzicht en kennis over de werking van de vitale functies

Kennis van de anatomie en fysiologie geeft je inzicht in de werking van de vitale functies 

(Zie module 'Anatomie-Fysiologie')

Wat zijn de vitale functies?

1. Hartfrequentie, bloeddruk, saturatie, temperatuur en bewustzijn
2. Hartfrequentie, bloeddruk, ademhaling, temperatuur en urineproductie
3. Hartfrequentie, bloeddruk, ademhaling, temperatuur en het 'niet pluis gevoel'
4. Hartfrequentie, bloeddruk, ademhaling, temperatuur en bewustzijn

Wat zijn de vitale functies?

Hartslag

Ademhaling

Temperatuur

Bloeddruk

Bewustzijn

bewust

onbewust

Wanneer meten?

• Deze kunnen af en toe worden gemeten bij een bezoek aan een dokter ter controle maar soms ook continu (ziekenhuis)

• Bij ouderen in een verzorgingshuis of in de thuiszorg moeten soms ook vitale functies worden gemeten

Waarom meten we vitale functies?

Vitale functies zorgen ervoor dat wij in leven blijven. Als er problemen zijn met de vitale functies kan er bijvoorbeeld een ziekte zijn die behandeld moet worden 

Het compleet wegvallen van een vitale functie is levensgevaarlijk!

Observatie ademhaling

- Frequentie ademhaling

- Diepte en gelijkmatigheid ademhaling

- Regelmaat van de ademhaling

- Geluid van de ademhaling

Hoge ademfrequentie 

Aandoeningen van longen en luchtwegen

Hartafwijkingen

Koorts

Lichamelijke inspanning

Emotie 

 Pijn (ribben)

Lage ademfrequentie

In slaap en rusttoestand

Na gebruik van slaapmiddelen

Geluid

Normale omstandigheden:

 vrijwel geen geluid

Mogelijk snurken (zwelling van de slijmvliezen van de ademhalingswegen)

Afwijkende ademhaling: 

Hijgende

Snurkende

Rochelende

Piepende ademhaling (astma aanval)

Temperatuur

Normale temperatuur: 36 tot 37,5 C

Verhoging: 37,5 tot 38 C

Koorts: boven de 38 C

Ondertemperatuur: lager dan 36 C

Ochtendtemp is lager dan de middagtemp

Manieren temperatuur meten

Rectaal (in het rectum)

Axillair (onder de oksel)

Oraal (onder de tong)

Femoraal (in de lies)

Intra-auraal (in het oor)

Via voorhoofd of slaap

Koude rilling

Koude fase (1)

Rilt van de kou, klappertanden en schudden in bed

Warmte fase (2)

Acute temperatuurstijging; onrustig en angst

Transpiratiestadium (3)

Sterk transpireren, lichaamstemp daalt, bleke gelaatskleur, snelle pols, klam voorhoofd.

Koude rilling die 10-30 minuten duurt. 

Daana meestal diepe slaap. Lichaam moet herstellen.

Cliënt met koorts

1. Bedrust houden, koorts vraagt extra energie van het lichaam
   
2. Stem de omgevingstemperatuur aan op de wensen van de cliënt
   
3. Demp het licht
   
4. Zorg voor extra vocht (bij hoge temp 2 a 3 liter in totaal)
   
5. Verschoon het bed vaker bij overmatig transpireren
   
6. Vaker douchen of wassen
   
7. Denk aan mogelijk complicaties bij langdurige bedrust
   
8. Observeer de cliënt
   
9. Geef aandacht en zorg
   

Hartfrequentie

Je observeert het aantal hartslagen per minuut

Je observeert de hartslag in rusttoestand

Gemiddelde hartslag

   - pasgeborene: 120 – 140 sl/min

   - kinderen: frequentie hangt er af van de leeftijd, maar is hoger dan

     een bij een volwassene

   - volwassene 60 – 80 sl/min

Wat gebeurt er tijdens een hartslag?

Bij elke hartslag vult het hart zich met bloed. 

Daarna trekt de hartspier samen om bloed naar alle organen en spieren te pompen

De hartslag kan gemakkelijk
    gemeten worden door de kloppingen te
    tellen van een bloedvat in de pols vlak
    onder de duim. 

Dit wordt de polsslag genoemd.
   

Hartritme

Normale hartslag: regelmatig

“Normaal” zijn alle hartslagen even krachtig en gelijkmatig

Onregelmatige hartslag kan wijzen op een stoornis in de werking van het hart

Verzorgende noteert bij onregelmatig hartritme: 85 IRR

Afwijkende hartslag

Verhoogde hartfrequentie: tachycardie

Emoties, koorts, bloedingen, hartafwijkingen, medicatiegebruik

Verlaagde hartfrequentie: bradycardie

Conditie, slaap, een hersenaandoening, hartafwijkingen, medicatiegebruik

Bloeddruk

Wat zegt je bloeddruk over je gezondheid?

• Het bloed 'drukt' tegen wanden van bloedvaten: bloeddruk
  

• Bloeddruk verschilt in je lichaam
  

• Hoge bloeddruk slecht op de lange termijn: beschadiging bloedvat
  
• Lage bloeddruk kan zorgen voor duizeligheid en flauwvallen.
  

Bloeddruk

Hoge bloeddruk

Lage bloeddruk

Bewustzijn

Helder en adequaat

Niet suf of onaanspreekbaar

Kan beïnvloed worden door;

Alcohol of drugs, (slaap) medicatie, delier, ongeval/ trauma, narcose

Wees alert op gebruik slaapmedicatie

Saturatie

• Gezonde mensen saturatie 96- 100 %
• COPD/ hartfalen saturatie 92-100%
• Lager dan 95% overleg arts
• Lager dan 90% overwegen toedienen van zuurstof.            Altijd in overleg met de arts.

Aandachtpunten saturatie meten

• Kijk naar de zorgvrager, niet alleen naar de getallen; wat zie je?
• Nagellak kan de meting beinvloeden
• Door koude handen is de meting moeilijker uit te voeren (geen mooie curve)

VS

Goede curve

Slechte curve

Wat meet je bij de saturatie?

1. De bloeddruk van de patient
2. Percentage zuurstof in de vinger
3. Het percentage hemoglobine gebonden met zuurstof
4. Het percentage hemoglobine gebonden met koolzuur

Skills

Vaardigheden die je kunt oefenen:

1. Bloeddruk meten
2. Saturatie meten
3. Polsslag tellen
4. Ademhaling tellen

Skills

Stap 1

Zoek met je groep het protocol op in Vilans

Stap 2

Waar liggen de aandachtspunten, wat zijn de complicaties en hoe ga je de handeling uitvoeren en toepassen in de zorg?