H2.3 Indampen en destilleren

• Scheikunde
• Voortgezet speciaal onderwijs

Hoofdstuk 2 Scheidingsmethoden

2.3 Indampen en destilleren +6.1

Leerdoelen

Herhalen:

• Je kunt een aantal scheidingsmethoden benoemen --> bezinken, Filtreren, extraheren

Nieuw:

• Je kunt een aantal andere scheidingsmethoden benoemen.
• Je kunt bij scheidingsmethoden uitleggen op welk verschil in stofeigenschappen de scheidingsmethode is gebaseerd. 

Mengsels scheiden

Bij het scheiden van stoffen maak je altijd gebruik van een verschil in stofeigenschap tussen deze twee stoffen.

Bijvoorbeeld:

• Verschil in kookpunt
• Verschil in oplosbaarheid in bep. oplosmiddelen
• Verschil in deeltjesgrootte
  
• etc.

Wat gebeurt er?

schei-kunde: oorspronkelijk het scheiden van mengsels in zuivere stoffen.

Filtreren/zeven

Scheiden door gebruik te maken van een verschil in deeltjesgrootte

Kleine gaatjes: filter

Grote gaten: zeef

Filtreren

Vaste stof scheiden van vloeistof 

Filter

Residu - blijft achter in filter

Filtraat - gaat door filter heen

Filtreren 

• Scheiden van vaste stof uit vloeistof (suspensie)
• Scheiden op basis van deeltjesgrootte
• Voorbeeld: zand uit slootwater 

Bezinken en afschenken/centrifugeren

Scheiden door gebruik te maken van een verschil in dichtheid.

Bezinken

Bezinken en afschenken

• Scheiden van vaste stof uit vloeistof (suspensie)
• Scheiden op basis van dichtheid
• Voorbeeld: theeblaadjes uit thee
• Nadeel: het duurt vrij lang. Soms is 

filtreren of centrifugeren sneller. 

Extraheren

Scheiden door gebruik te maken van een verschil in oplosbaarheid

Rendement

Een scheiding is nooit helemaal volledig.

Rendement = behaalde opbrengst / maximale opbrengst x 100%

Je hebt met behulp van extraheren suiker uit een suikerbiet gehaald. Er zat oorspronkelijk 24 gram suiker in. De praktische opbrengst is 16 gram.

1. 66,66
2. 0,6666
3. 1,5
4. 150

Op welk verschil berust extraheren?

1. Deeltjesgrootte
2. Aanhechtingsvermogen
3. Oplosbaarheid
4. Kookpunt

Van welke scheidingsmethode(n) maken we gebruik bij het zetten van koffie?

1. Indampen
2. Indampen & destilleren
3. Extraheren
4. Extraheren & filtreren

Een suspensie kan ik scheiden met behulp van ...

1. distilleren
2. Adsorptie
3. Filtratie
4. Extraheren

Suspensie

Residu

Filtraat

Ashya heeft een mengsel van zand en suiker.
Ze doet er wat water bij, roert goed en filtreert het geheel.
Welke stoffen zitten in het filtraat?

1. zand
2. suiker
3. water
4. Geen van alle drie

Leerdoelen

• Je leert een mengsel te scheiden in zijn componenten door gebruik te maken van verschil in oplosbaarheid en verschil in deeltjesgrootte;
• Je leert dat een scheiding nooit helemaal volledig is.

Scheiden van vloeistoffen

• Destillatie = verhitten, oplosmiddel verdampt, damp opvangen en condenseren > verschil in kookpunt. 

• Destillaat = gecondenseerde vloeistof (laag kookpunt).
• Residu = vloeistof die niet verdampt en dus achterblijft (hoog kookpunt).

Destillatie

Verwijderen van verontreiniging

• Adsorberen = het hechten van een stof aan het oppervlak van een andere stof > verschil in aanhechtingsvermogen.
• Actieve kool = fijngemalen koolstof met speciale bewerking > veel minuscule openingen & gangen.

Voorbeeld: drinkwater,

kleurstoffen uit voeding 

halen. 

(papier)Chromotografie

Stationaire fase: Mengsel wordt 

hierop aangebracht

Mobiele fase: Verschillende 

stoffen gaan met verschillende 

snelheid mee met

loopvloeistof

Rf-waarde berekenen

Rendement

Hoeveel zat er oorspronkelijk in je mengsel? Bijv. 8 gram suiker

Hoeveel heb je uit het mengsel gehaald? Bijv. 3 gram suiker

3/8*100= 37,5%

niet in te delen

Dichtheid

Adsorberen

Destilleren

Bezinken en afschenken

Kookpunt

Oplosbaarheid

Verbranden

Deeltjesgrote

Indampen

Extraheren

Filtreren

Op welke stofeigenschappen berusten de volgende scheidingsmethodes? Sleep de juiste eigenschap naar de juiste scheidingsmethode 

Deeltjesgrootte

Dichtheid

aanghechtingsvermogen

kookpunt

Filtreren

Bezinken

Adsorberen

Destilleren

Welke 2 scheidingsmethoden worden gebruikt bij koffie zetten?

1. Bezinken en filtreren
2. Filtreren en extraheren
3. Extraheren en bezinken
4. Extraheren en destilleren

welke scheidingsmethode is dit?

1. Adsorberen
2. indampen
3. Bezinken + afschenken
4. filtreren

Welke scheidingsmethode zie je hiernaast?

1. Filteren
2. Indampen
3. Destilleren
4. Bezinken en afschenken

Filtreren

Adsorberen

Indampen

Destilleren

Extraheren

Scheidingsmethode

Werkt door een verschil in...

Dichtheid

Deeltjesgrootte

Kookpunt

Aanhechting

Oplosbaarheid

Destilleren

Filteren en zeven

Indampen

Extraheren

Adsorberen

Bezinken en afschenken

Wat is de Rf-waarde van de blauwe stof?

1. 8,5-6,5=2
2. 5/8,5=0,59
3. 8,5/6,5=1,3
4. 6,5/8,5=0,88

Evaluatie Leerdoelen

• Je kunt een aantal scheidingsmethoden benoemen.
• Je kunt bij scheidingsmethoden uitleggen op welk verschil in stofeigenschappen de scheidingsmethode is gebaseerd. 

Huiswerk

Paragraaf 2.3

Voorbereiden op oefentoets