1.3: waar komen de grondstoffen vandaan?

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 2

1.3: waar komen de grondstoffen vandaan? 

Goedemorgen Go2e/Go2f

Ga rustig zitten en neem je schrift voor je. Of een blaadje. Geef antwoord op onderstaande vragen:

A Hoe noem je de Europese machtsuitbreiding in Azië en Afrika? (begrip blz 38)

B Wat is nationalisme? (begrip blz 38)

C Had Nederland koloniën in Afrika? Ja of nee? (bron 9 blz 19)

D In welk jaar schafte Nederland de slavernij af? (blz 20)

Planning

1 Controle spullen + afwezigen

2 Nakijken gemaakte opdrachten

3 Teksten lezen 1.3 

4 Maakwerk

Leerdoelen

Hoe is de aarde ontstaan en hoe ontwikkelde het leven zich?

Belangrijke leerdoelen bij 1.3

Hoe ziet de geologische tijdschaal eruit en welke perioden waren belangrijk voor Nederland?

Het ontstaan van de aarde

• De aarde zag er 4,5 miljard jaar terug uit als: een hete bol
• Door afkoeling ontstond de: aardkorst
• De atmosfeer vulde zich met magma en gassen uit: vulkanen. 

Het ontstaan van de aarde

Afkoeling          ontstaan van oceanen:

Hier ontstond het eerste leven: kleine levensvormen zoals bacteriën. 

Geologie

Geologie betekent de wetenschap over het ontstaan van de aarde. 

Over de geschiedenis van de aarde is er een geologische tijdschaal.

         Belangrijke perioden voor Nederland. Toen                 ontstonden er grondstoffen (bijv. aardolie).

Belangrijke begrippen

geologie: de wetenschap die het ontstaan van de aarde, de samenstelling van de aardkorst en de ontwikkeling van het leven bestudeert.

geologische tijdschaal: indeling van de geschiedenis van de aarde in tijdperken en perioden. 

Tot 3:24 afspelen 

Nederland heeft niet altijd op dezelfde plek gelegen. Soms waren we bedekt met zee, soms niet. Soms was het warm, soms niet. Soms was het nat, soms droog. 

Het ontstaan van de aarde

De geologie doet onderzoek naar:

1. Het ontstaan van de aarde

2. De samenstelling van de aardkorst

3. De ontwikkeling van het leven

Werktijd

Maak opdrachten 1 t/m 5 blz 24

Opdracht VOC+WIC

1 We kijken eerst een introvideo

2 Docent geeft uitleg over de website

3 Je krijgt uitleg wat je precies moet gaan doen. 

De opdracht

Er zijn 4 onderdelen op het schip:

A Het dek- B De schippershut- C Het overloopdek-D Het vrachtruim 

Bekijk per onderdeel minimaal 1 video. Geef per video antwoord op onderstaande vragen:

1 Over wie/wat gaat de video?                          3 Wat wist je nog niet? 

2 Noem 2 dingen die opvielen

Goedendag Go2f/Go2e

Neem je schrift voor je en geef antwoord op onderstaande vragen:

A Hoe oud is de aarde? (blz 25)

B Wat is 'geologie'? (begrip blz 38)

C Welke 2 gassen kwamen er uit de vulkanen? (blz 25)

D Welke 4 perioden zijn voor Nederland

 belangrijk geweest? (blz 26)

Planning

1 Controle spullen + afwezigen

2 Nakijken herhalingsvragen

3 Nakijken gemaakte opdrachten

4 Uitleg theorie deel A

5 Quiz

6 Uitleg theorie deel B

7 Maakwerk

Leerdoelen

Belangrijke leerdoelen bij 1.3

Hoe kun je de ontwikkeling van de aarde zien in fossielen en gesteenten?

Hoe zijn steenkool aardolie en aardgas ontstaan?

Fossielen en gesteenten

Hoe kunnen we iets te weten komen over de omstandigheden van vroeger?

• Fossielen: versteende overblijfselen van planten/dieren 
  
• Bodemlagen, bv: zoutlaag (woestijnklimaat) en kalksteen (tropisch klimaat)

Lezen

Tekst blz 27

Aantekening

Perm: 290 miljoen jaar geleden= woestijn+ zee= zout

Krijt: 140 miljoen jaar geleden= tropisch+ zee= kalksteen

Wat is de naam van de wetenschap die zich bezighoudt met het ontstaan van de aarde en de processen die daarbij een rol spelen?

1. Biologie
2. Chemie
3. Geologie
4. Astronomie

Wat is imperialisme?

1. Een vorm van nationalisme
2. Het verzet tegen nationale identiteit
3. Het streven naar het verwerven van kolonies en uitbreiding van macht
4. Het proces van Europese eenwording

Wat betekent het begrip 'natie'?

1. Een politieke unie van verschillende landen
2. Een vorm van europeanisering
3. Een groep mensen met een gemeenschappelijke identiteit
4. Een economische alliantie

Wat is nationalisme?

1. Een sterke afkeer van andere landen
2. Een vorm van imperialisme
3. Een Europese integratie
4. Een sterke liefde voor het eigen land

Welk land was een belangrijke pionier in de industriële revolutie?

1. Verenigd Koninkrijk
2. Duitsland
3. Nederland
4. Frankrijk

Wat is een kenmerk van de eerste industriële revolutie?

1. De uitvinding van de telefoon
2. Handmatige arbeid werd vervangen door machines
3. De opkomst van de dienstensector
4. De ontwikkeling van duurzame energiebronnen

Wat was een belangrijke oorzaak voor het ontstaan van de industrie?

1. De ontdekking van elektriciteit
2. De uitvinding van de stoommachine
3. De uitvinding van de computer
4. De opkomst van social media

0

Steenkool, aardolie en aardgas

Een energiebron of grondstof in de bodem die nuttig is voor de mens = een delfstof 

Er zitten 3 belangrijke energiebronnen in de Nederlandse ondergrond:

• Steenkool: ontstaat uit plantenresten door druk van nieuwe bodemlagen
  
• Aardolie: ontstaat uit plankton door de druk van nieuwe bodemlagen 
  
• Aardgas: ontstaat uit aardolie en steenkool die onder druk staan
  

Werktijd

Maak opdrachten 6+7+8 blz 28

Maak de herhaling of verdieping

Nederland heeft altijd op precies dezelfde plek gelegen.

1. Waar
2. Niet waar

Welk tijdperk was NIET belangrijk voor Nederland?

1. Perm
2. Krijt
3. Jura
4. Cambrium

Steenkool, aardolie en aardgas zijn voorbeelden van...

1. Delfstoffen
2. Fossielen
3. Energiebronnen
4. Tijdperken

Steenkool

Fossiel

Geologische 

tijdschaal

Aardolie