Les 6.7 Grammatica (1)

• Ne
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Inhoud van deze les

• Welkom

• Actualiteit

• Taalvoutje

• Doel: Aan het eind van de les hebben  de leerlingen geoefend om een                             zin redekundig te kunnen ontleden.

Taalvoutje

                                                         Onder het stro?

Actie

• Herhaling instructie basisbegrippen begrijpend lezen

• Nakijken les 6.2 opdracht 6 - 11

• Instructie 

• Behandelen les 6.4 opdracht 1, 3, 4 en 5

• ZS les 6.4 opdracht 1, 3, 4 en 5

• Afsluiting 

           

Verkennend lezen

• Je leest de tekst om een eerste indruk te krijgen

• lees de titel en de eerste en laatste alinea
• lees tussenkopjes en opvallende woorden
• bekijk eventuele afbeeldingen
• lees de informatie die onder de tekst staat

• Je stelt jezelf de vraag: "Waar gaat deze tekst over?"

Nauwkeurig lezen

• Je leest de hele tekst met het doel te begrijpen wat je leest

• je let op de informatie die inleiding en slot geven
• je vraagt je af wat het belangrijkste is wat over het     onderwerp wordt gezegd
• je vraagt je af wat belangrijke moeilijke woorden betekenen
• je kijkt wat het verband is tussen tekstdelen

Tekstdoelen

De volgende tekstdoelen kennen we:

- Informeren;

- overtuigen;

- activeren/tot handelen aansporen;

- amuseren.

Tekstopbouw

                                - inleiding: wordt het onderwerp genoemd

Tekstopbouw:   - kern: staat informatie over het onderwerp

                                 - slot: bestaat uit samenvatting of conclusie

Krantenbericht: bestaat vaak uit inleiding en kern

"Moeilijkewoordenwijzer"

Gebruik je wanneer je een woord niet kent

1. Stel de vraag: is het woord belangrijk?

2. Zo ja, kun je de betekenis afleiden uit de context (zinnen in de

     buurt van het woord).

3. Als er geen aanwijzing in de tekst staat, zoek het woord op of

     vraag de betekenis aan iemand.

Feiten en meningen

                       feit: iets wat werkelijk zo is of wat echt is gebeurd

                                      kun je controleren

Teksten:

                       mening: wat een persoon ergens van vindt    

Opbouw alinea's

Alinea: bestaat uit hoofdmededeling (kernzin) en een                                       toelichting

                   - meestal eerste zin van een alinea

Kernzin:  - geeft het onderwerp aan van een alinea

                   - noemt soms de belangrijkste informatie van een                                  alinea

Tekstverband

Tekstverband: in een tekst is er verband tussen woorden, zinnen en alinea's.

                                 opsommend:      ook, bovendien, daarnaast, zowel...........als,

                                                                   ten eerste, ten slotte,..........

Tekstverband:   tijdsvolgorde:     eerst, daarna, voordat, nadat, toen, terwijl,

                                                                   zodra, ten slotte,.............

                                 tegenstellend:   maar, echter, evenwel, toch, daarentegen,.....

Tekstverband

Signaalwoorden die horen bij uitleggend tekstverband:

bijvoorbeeld, dat wil zeggen, met andere woorden, 

onder andere, zoals, ...................

Tekstverband

                                 - redengevend: want, omdat, daarom, immers, 

                                                                   namelijk

Tekstverband:

                                  - concluderend: dus, dan ook, hieruit volgt, 

                                                                     de slotsom is, concluderend

Verwijswoorden

• Wanneer een schrijver niet steeds dezelfde woorden wil   gebruiken, vervangt hij ze door verwijswoorden. 
  
• Bijna alle verwijswoorden verwijzen naar iets wat eerder in   de tekst is genoemd.
  
• Waar een verwijswoord naar verwijst kun je vaststellen door   een vraag te stellen die begint met: wie, wat, waar of welke.
• Voorbeelden van verwijswoorden: hij, zij, het, haar, hem, .....

Persoonlijk voornaamwoord (PSV)

                                                              - verwijst meestal naar één of meer personen

                                                              - het staat vaak in de plaats van  een                                                                                          zelfstandig naamwoord

Persoonlijk voornaamwoord: 

                                                              - onderwerpsvorm:

                                                                 ik, jij, je, u, hij, zij, ze, het, wij, we, jullie

                                                              - voorwerpsvorm:

                                                                 mij, me, jou, je, u, hem, haar, het, ons, julie, hun

                                                                 hen, ze

Bezittelijk voornaamwoord (BZV)

                                                                               - geeft aan van wie iets is.

Een bezittelijk voornaamwoord (BZV):  

                                                                                - staat altijd voor een ZN

           - enkelvoud: mijn, jouw, je, uw, zijn, haar

BZV:

           - meervoud: ons, onze, jullie, je, uw, hun

Aanwijzend voornaamwoord (AV)

Aanwijzend voornaamwoord (AV): wijst iets of iemand aan

          - de-woorden: deze (dichtbij), die (veraf)

AV:

          - het-woorden: dit (dichtbij), dat (veraf)

Zinsdelen benoemen

                                                  - zoek de persoonsvorm (PV)

Zinsdelen benoemen:    - verdeel de zin in zinsdelen

                                                  - schrijf boven het juiste zinsdeel wat 

                                                     het is (onderwerp (O)) of       

                                                     werkwoordelijk gezegde (WG)