Basisstof 4: De nieren

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Thema 5

Basisstof 4: De nieren

Wat gaan we doen?

• Leerdoelen doornemen
• Werkblad basiskennis nieren
• Uitleg basisstof 4: De nieren
  
• Aan het werk!

Leerdoelen

Aan het eind van deze les kan ik...

• De bouw, werking en functies van de nieren en de urinewegen beschrijven;
• Uitleggen hoe urine uit voorurine gevormd wordt;
• Uitleggen wat het effect van ADH op de urineproductie is.

Maken werkblad

Wat: Werkblad basiskennis nieren

Hoe: Voor jezelf of met je buur

Tijd: 10 min

Hulp: Kijk in je BINAS en/of je boek (bs 4)

Klaar: Basisstof 4 lezen 

Uitkomst: Werkblad de nieren is af

De nieren

• De nieren bestaan uit nierschors, niermerg en nierbekken.
• In nierschors en niermerg wordt urine gevormd.
• Via de urineleider gaat de urine naar de urineblaas waar het tijdelijk wordt opgeslagen.

Functies nieren

• Uitscheiding ureum (CH₄N₂O) en overige zouten: urineproductie;
• Regeling van de osmotische waarde, pH en waterhuishouding van het interne milieu (homeostase);
• Afgifte hormoon EPO (regelt de hoeveelheid rode bloedcellen in bloed).

Nefronen (niereenheden)

• In de nierschors liggen ongeveer 1 miljoen neuronen (niereenheden);
• Hier wordt urine gevormd.

Kapsel van Bowman

• In het kapsel van Bowman wordt voorurine gevormd.
• De dm van het aanvoerende slagadertje is groter dan die van het afvoerende slagadertje.
• Hier vindt ultrafiltratie plaats: de bloeddruk perst bloedplasma uit het haarvatennet in het nierkapseltje.
• Bloedeiwitten en bloedcellen blijven in haarvaten.

Voorurine

Voorurine bevat o.a.:

• Glucose;
• Water;
• Zouten;
• Hormonen;
• Ureum;
• Aminozuren

Lis van Henle

• Terugresorptie: cellen van de wanden kunnen stoffen uit de voorurine terugresorberen naar het bloed (actief transport);
  
• Osmose en diffusie (passief transport): aminozuren, glucose, grootste deel van water, deel van de zouten worden naar het bloed teruggeresorbeerd.
• Alleen ureum wordt niet teruggeresorbeerd.

Invloed van ADH op de nieren

• ADH: Anti Diuretisch hormoon
• ADH wordt door de hypofyse geproduceerd bij een hoge osmotische waarde van het bloed.

Aan het werk!

Wat: Invulopdracht de nieren (zie elo);

Hoe: Voor jezelf of met je buur

Tijd: 10 minuten

Hulp: Raadpleeg je boek/binas/overleg met je buur

Klaar: Bespreek je antwoorden met je klasgenoten

Uitkomst: Werkblad de nieren is af