havo 5 maw 13/12

• Maatschappijwetenschappen
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Aan het eind van deze les weet je:

Lesdoelen

Na deze les ken je verschillende politieke ideologische visies op de rol van de overheid en de verzorgingsstaat, weet je op welke manier de overheid hier beleid van maakt en ken je de vijf verschillende beleidsinstrumenten.

Aan het eind van deze les weet je:

Na deze les ken je de volgende begrippen

• ideologie
• sociaal-democratisch
• liberaal
• confessioneel
• beleidsinstrumenten

Om meer sociale gelijkheid te realiseren gebruikt de overheid verschillende middelen: Overheidsinstrumenten.

• sociale zekerheidsbeleid
• actief arbeidsmarktbeleid
• inkomensverdelingbeleid
• onderwijsbeleid
• wijkgericht achterstandsbeleid

  Politiek en overheidsbeleid

Klik op de kaart om hem te vergroten

Deze kaart laat het verschil ten opzichte van het gemiddelde inkomen in Nederland zien

sociale zekerheidsbeleid: jaarlijks meer dan 80 miljard.

• geld gaat naar oa zorg voor mensen met een handicap.
• mensen die baan verliezen
• mensen die (tijdelijk) ziek worden
• inkomen voor mensen die tijdelijk geen inkomen hebben
• de AOW (Algemene Ouderdoms Wet)

  Politiek en overheidsbeleid- overheidsinstrumenten

Klik op de kaart om hem te vergroten

Deze kaart laat het verschil ten opzichte van het gemiddelde inkomen in Nederland zien

Actief arbeidsmarktbeleid

Voor de drie ideologiën is werkgelegeheid belangrijk. 

• werk zorgt ervoor dat mensen in hun onderhoud kunnen voorzien
• lage werkloosheid --> actief beleid
• vraagkant: overheid kan werk creëren door bijv. subsidies te verlenen of orders in bedrijfsleven te plaatsen.
• aanbodkant: overheid kan mensen helpen werk te zoeken bijvoorbeeld door het UWV

  Politiek en overheidsbeleid- overheidsinstrumenten

Klik op de kaart om hem te vergroten

Deze kaart laat het verschil ten opzichte van het gemiddelde inkomen in Nederland zien

Inkomensverdelingsbeleid

De overheid wil invloed hebben op de inkomensverdeling door:

• heffen van belastingen en premies
• verlenen van subsidies
• doel van subsidies: gedrag van mensen stimuleren 
• nivelleren: verschillen kleiner maken
• progressief belastingstelsel: meer verdienen --> hoger percentage belasting

  Politiek en overheidsbeleid- overheidsinstrumenten

Klik op de kaart om hem te vergroten

Deze kaart laat het verschil ten opzichte van het gemiddelde inkomen in Nederland zien

Onderwijsbeleid

• diploma is belangrijk om werk te vinden
• overheid stimuleert jongeren diploma te halen, bijvoorbeeld:
• extra taallessen
• voorschoolse educatie
• tegengaan voortijdig schoolverlaten

  Politiek en overheidsbeleid- overheidsinstrumenten

Klik op de kaart om hem te vergroten

Deze kaart laat het verschil ten opzichte van het gemiddelde inkomen in Nederland zien

Wat denk jij? Gaat het (oude) schooldiploma minder belangrijk zijn in de toekomst? Leg je antwoord uit.

Wijkgericht achterstandsbeleid

De overheid investeert in wijken waar veel problemen zijn

• huisvesting --> betere woningen
• werkgelegenheid --> minder werkeloosheid
• openbare ruimte mooier maken
• betrokkenheid bewoners vergroten
• een mooie wijk trekt mensen aan en vermindert criminaliteit

  Politiek en overheidsbeleid- overheidsinstrumenten

Klik op de kaart om hem te vergroten

Deze kaart laat het verschil ten opzichte van het gemiddelde inkomen in Nederland zien

De overheid wil met deze instrumenten de samenleving veranderen. Dit kan zowel positief als negatief uitpakken.
Bedenk 1 positief en 1 negatief gevolg.

"Positieve" gevolgen van overheidsinstrumenten

• minder sociale ongelijkheid --> minder kans op conflicten, meer sociale cohesie
• minder beloningsongelijkheid --> progessief belastingstelsel zorgt voor nivellering van inkomens
• minder kansenongelijkheid tussen groepen --> overheidstimulans op gebied van onderwijs en werk zorgen voor gelijkere kansen

  Politiek en overheidsbeleid- effecten instrumenten

Klik op de kaart om hem te vergroten

Deze kaart laat het verschil ten opzichte van het gemiddelde inkomen in Nederland zien

"Negatieve" gevolgen van overheidsinstrumenten

• hogere uitgaven van de overheid --> de overheid krijgt het geld hoervoor middels belastingen. Grote bedrijven kunnen hierdoor besluiten naar het buitenland te vertrekken
• weinig prikkel om te werken --> doordat sommige mensen "geld krijgen" van de overheid kan de solidariteit verminderen.
• minder doelnatig inzetten van middelen --> door sociale voorzieningen ontstaat een bureaucratie en kan de marktwerking verminderen

  Politiek en overheidsbeleid- effecten instrumenten

Klik op de kaart om hem te vergroten

Deze kaart laat het verschil ten opzichte van het gemiddelde inkomen in Nederland zien

huiswerk

opdracht 29 en 31.

Syllabus