Blok 2 Koffie en suiker

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 2

Blok 2 Koffie en suiker

Wat gaan we leren?

• Het einde van de VOC.


• Het cultuurstelsel in Nederlands-Indië.
• Modern Imperialisme.

  
  

Planning les 1

Terugkoppeling Blok 1

Blok 2 Uitleg blz. 14 en 15

Zelfstandig werken

Amsterdam wordt, in de 16e eeuw, de belangrijkste haven ter wereld. Hoe komt dit?

1. De ligging was gunstig
2. De belastingen in de stad werden verlaagd
3. De schepen van de Republiek blokkeerden de haven van Antwerpen
4. Amsterdam was beter dan Rotterdam.

Waarom verhuizen er in 1585 veel handelaren naar Amsterdam

1. Er was een nieuwe beurs opgericht waar veel werd gehandeld
2. De belastingen in de stad werden verlaagd
3. Spanjaarden bezetten Antwerpen en de haven werd geblokkeerd
4. Spanjaarden bezetten Antwerpen en iedereen moest katholiek zijn

Wat hoort NIET bij VOC?

1. Handelsmonopolie
2. Aandelen
3. Naamloze Vennootschap
4. Slavenhandel

Wat weet je nog meer over de VOC?

Wat is omzet?

1. Afzet x inkoopprijs
2. Inkoopprijs x verkoopprijs
3. Afzet x verkoopprijs
4. Afzet : verkoopprijs

Brutowinst bereken je door........

1. afzet - inkoopwaarde
2. omzet - bedrijfskosten
3. omzet - afzet
4. omzet - inkoopwaarde

Hoe bereken je de nettowinst?

1. omzet - bedrijfskosten
2. brutowinst - bedrijfskosten
3. omzet - brutowinst
4. omzet - brutowinst - bedrijfskosten

Sleep de begrippen naar de juiste omschrijvingen

De hoeveelheid die is verkocht

Het geldbedrag waarvoor iets is verkocht

Omzet - inkoopwaarde van de omzet = .....................

De uiteindelijke winst

Brutowinst

Omzet

Nettowinst

Afzet

Waarom ging de VOC failliet?

Er zijn twee redenen:

1. De VOC werd slecht bestuurd
2. Er kwam steeds meer concurrentie (uit andere landen).

Einde VOC: 1799

-  De Nederlandse regering nam alle bezittingen 

   (Nederlands-indië) en schulden van de VOC over

Het cultuurstelsel

De Nederlandse regering wilt geld verdienen in Nederlands-Indië.

• Voerde in 1830-1870 het cultuurstelsel in:
  

- Boeren; moesten verplicht een vijfde deel van hun grond gebruiken om bepaalde     

  gewassen te verbouwen.

  (Peper, koffie, suiker, thee en tabak.) 

- Met dat geld liet de regering in Nederland kanalen graven, 

  bruggen bouwen en (spoor)wegen aanleggen.

1870 - 1914

• Modern imperialisme;

- Landen als Engeland, frankrijk en Duitsland 

willen in snel tempo hun macht uitbreiden.

(in Afrika en Azië)

- Deze landen wilden een groot wereldrijk stichten (een imperium).

>> Dit streven heet modern imperialisme.

Beantwoord de drie vragen.

1. Waarom ging de VOC in 1799 failliet? (noem twee oorzaken)

2. Wat is waar over het cultuurstelsel:

- De boeren moesten verplicht een vijfde deel van hun grond gebruiken om bepaalde gewassen te verbouwen. > (is waar of niet waar) en waarom?

- De boeren werden goed betaald en ook goed behandelt.  > (is waar of niet waar)

3. Leg uit wat het modern imperialisme precies inhoudt.

Beantwoord de drie vragen.

1. Waarom ging de VOC in 1799 failliet? (noem twee oorzaken)

• De VOC werd slecht bestuurd + er kwam steeds meer concurrentie.

2. Wat is waar over het cultuurstelsel:

•  De boeren moesten verplicht een vijfde deel van hun grond gebruiken om bepaalde gewassen te verbouwen. > (is waar of niet waar)
• De boeren werden goed betaald en ook goed behandelt.  > (is waar of niet waar)

3. Leg uit wat het modern imperialisme precies inhoudt.

• Landen die in snel tempo hun macht wilden uitbreiden. Deze landen wilden een groot wereldrijk stichten.
  

Planning les 2

Terugkoppeling Blok 2

Blok 2 Uitleg blz. 16 en 17

Zelfstandig werken

Op welk eiland werd het cultuurstelsel ingevoerd?

1. Sumatra
2. Java
3. Bali
4. Molukken

Wat waren de belangrijkste redenen voor het Modern-Imperialisme?

1. Handel, ontdekken en koloniseren
2. Grondstoffen/afzetmarkten

Waarom ging de VOC failliet?

1. Doordat de VOC slecht werd bestuurd.
2. Door de concurrentie.
3. Beide antwoorden zijn juist

Maken Blok 2

Opdracht 2, 4 t/m 11

Vrije ondernemers

1870: Cultuurstelsel afgeschaft: 

• Kritiek op de hongersnoden
• Boeren moesten zelf kunnen kiezen wat ze verbouwden

Nederlandse ondernemers wilden zelf bedrijven kunnen starten. De overheid moest zich minder bemoeien met de economie.

Vrije ondernemers

Na afschaffing van het cultuurstelsel:

• Nu konden er Europese ondernemers komen. 
• Er kwamen grote plantages en er werden delstoffen gewonnen als erts en olie.
  

Fabriek van Shell met Inonesisch aardolie

Einde aan de armoede

Ethische politiek: Bedacht om een einde te maken aan de armoede van de Indische bevolking. Werd gestart in 1900.

Armoede bestrijden door:

-Onderwijs

-Irrigatie

-Emigratie

Ethische politiek werkte niet zoals gehoopt... De armoede bleef

Maken Blok 2

Opdracht 12 t/m 19

Planning les 3

Terugkoppeling Blok 2

Blok 2 Uitleg hoe Indonesie onafhankelijk werd. 

Zelfstandig werken

Een van de gevolgen van het cultuurstelsel was hongersnood.

1. Goed
2. Fout

Waarom kwam de ethische politiek?

Hoe wilden de aanhangers van
de Ethische politiek de
armoede bestrijden?

Eigen baas

Door de ethische politiek kon een kleine groep Indische jongeren studeren in Nederland. 

• Deze jongeren richtten een politieke partij op voor een onafhankelijk Indonesië.
  
• Soekarno, de leider, werd gevangen gezet
  

1927: Soekarno had veel aanhangers

Eigen baas

• Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd Indonesië bezet door Japan. 
  
• Na de oorlog wilde de Nederlanders de macht weer terug. Daar waren de Indonesiërs het niet mee eens. 
• Zij wilden nu echt hun onafhankelijkheid!
  

Nederlanders in Jappenkampen

Eigen baas

• Indonesiërs riepen de onafhankelijkheid uit.  
  
• Nederland begon een oorlog om Indonesië terug te winnen.
  
• 1949: Indonesië onafhankelijk
  
• Pas in 1963 werd Nieuw-Guinea onafhankelijk. 
  

Zet alles in de juiste volgorde.

VOC failliet

Indische vorsten in opstand

Invoering cultuurstelsel

Indonesië onafhankelijk

Maken Blok 2

Opdracht 20,21, 23,24

https: