6.1 Een welvarend land

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

6.1 Een welvarend land

Leerdoelen

1. Je kunt uitleggen dat Nederland zich sinds de Tweede Wereldoorlog heeft ontwikkeld tot een welvarend land.
2. Je kunt uitleggen wat een verzorgingsstaat is en hoe die na 1945 in Nederland tot stand is gekomen.
   
3. Je kunt uitleggen hoe de Nederlandse politiek zich na 1945 heeft ontwikkeld en daarbij een verband leggen met economische ontwikkelingen en ontzuiling.

Wederopbouw

De periode na de Tweede Wereldoorlog in Nederland waarin de economie en het land hersteld worden

Infrastructuur was gesloopt, bouwmateriaal ontbrak en voedsel was schaars.

Binnen 5 jaar was Nederland weer opgebouwd door:

• Marshallplan
• Lage lonen voor fabrieken gerealiseerd door de regering

Economische groei in de jaren '50

Oorzaken:

• Gronings aardgas werd ontdekt
• Profiteren van Duitse groeiende economie (wirtschaftswunder). Rotterdamse haven profiteerde van deze opleving als doovoerhaven.

Gevolgen:

• Extra investeringen in infrastructuur
• Opkomst consumptiemaatschappij 
• Fabrieksarbeid verdwijnt naar lagelonenlanden want lonen stegen

1. Investeren infrastructuur

Economische groei leidde tot investeringen in de infrastructuur, zoals spoorwegen, tunnels en polders.

Naar aanleiding van de Watersnoodramp in 1953 werden de Deltawerken aangelegd. 

2. Consumptiemaatschappij

Tot de jaren '60: geld nodig voor basisbehoeften.
Vanaf de jaren '60: geld voor luxegoederen.

Televisie, stofzuigers, spijkerbroeken, vakanties.

3. Lagelonenlanden

• Toen de lonen stegen, verdween in de jaren 70 en 80 fabrieksarbeid naar lagelonenlanden
• Nederlanders gingen werken in de dienstensector
• Lage kosten voor kleding en lage prijzen in de winkels versterkt consumptiemaatschappij, met nadelige gevolgen voor de lagelonenlanden

Modernisering van de landbouw

Voldoende en betaalbaar voedsel.

Platteland herverdelen (70%)

Betere wegen en riolering

Gebruik kunstmest en chemische bestrijdingsmiddelen

Gebruik machines

Subsidies

Modernisering van de landbouw

Nadelen

- Afname biodiversiteit

- Stikstof tast natuurgebieden aan

- Uitstoot broeikasgassen

Sociale veranderingen

Vanaf de jaren '50 wordt Nederland een verzorgingsstaat. 

= een samenleving waarin de overheid zorgt voor iedereen die dat zelf niet kan.

Voorbeelden:

1. AOW 
2. Bijstand -> Ingevoerd door de eerste vrouwelijke minister Marga Klompé (1965) 
3. Kinderbijslag

Politieke veranderingen

Na 1945 verliezen confessionele partijen veel kiezers. 

Oorzaken:

1. Ontzuiling door ontkerkelijking: steeds minder mensen hadden een band met de christelijke kerk. Sociaaldemocratische zuil nam af door afname fabrieksarbeiders
2. Individualisering. Door meer vrije tijd en een hoger inkomen gingen Nederlanders hun eigen leven leiden en eigen keuzes maken.

Gevolgen ontzuiling

• De macht van kerkelijke partijen nam af. Hierdoor konden zaken als het recht op euthanasie en het homohuwelijk ingevoerd worden.
• Opkomst nieuwe partijen buiten de zuilen.

Zetels jaren 60

Huidige zetelverdeling Tweede Kamer