Pallas les 8 het imperfectum

• Grieks
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Het werkwoord

Opfrissen uitgangen 

λυ- ω 

λυ- εις

λυ- ει

λυ- ομεν

λυ- ετε

λυ- ουσι(ν)

λυ-ε, λυ-ετε

λυ-ειν

 

ποι-ω

ποι-εις

ποι-ει

ποι-ουμεν

ποι-ειτε

ποι-ουσι(ν)

ποι-ει, ποι-ειτε

ποι-ειν

Imperfectum

Griekse werkwoorden hebben altijd een stam. Daaraan kun je de inhoud/betekenis van het werkwoord aflezen.

Aan die stam worden signalen toegevoegd, die informatie geven over:

- persoon

- modus (indicativus/imperativus/infinitivus)

- tijd

Van het praesens hebben we al gehad:

1. indicativus + imperativus
2. indicativus + vocativus + infinitivus
3. imperativus + infinitivus
4. indicativus + imperativus +infinitivus

De uitgangen van praesens indicativus
enkelvoud zijn in de goede volgorde:

1. εις – ει - ω
2. ω- εις – ει
3. ω- ει – εις
4. ω- εις – ε

Het imperfectum

1. Het werkwoord in de verleden tijd begint met een signaalletter het zg. augment: ε- . 

2. Achter het augment volgt de stam van het werkwoord bv: ε-λυ-.

3. Daarachter komen de persoonsuitgangen van de verleden tijd: 

   

Het imperfectum

   ε-λυ- ον,

   ε-λυ- ες,

   ε-λυ- ε(ν),

   ε-λυ- ομεν,

   ε-λυ- ετε

   ε-λυ- ον

Let op: 1e ev. = 3e mv.!

Het imperfectum

ἐποίουν (!)                                   (uit: ἐποίε-ον )

ἐποίεις                                          ( ἐποίε-ες )

ἐποίει                                            ( ἐποίε-ε )

ἐποιοῦμεν                                   ( ἐποιέ-ομεν )  ε +ο = ου 

ἐποιεῖτε                                       ( ἐποιέ-ετε ) ε + ε = ει
ἐποίουν (!)                                  ( ἐποίε-ον ) 

 

Werkwoord imperfectum

ev

mv

1e

1e

2e

2e

3e

3e

ετε

ομεν

ον

ον

ε

ες

Hoe herken je het imperfectum?

1. aan de imperfectumuitgang
2. aan het augment
3. aan de aparte imperfectumstam
4. aan augment én imperfectumuitgang

Het imperfectum van εἰμί

ἦ(ν)

ἦσθα

ἦν

ἦμεν

ἦτε

ἦσαν

welke vorm van de verleden tijd kun je op twee manieren vertalen

1. ἐνομίζεν
2. ἐνομίζον
3. ἐνομίζομεν
4. ἐνομίζετε

welke vorm is een verleden-tijd

1. ἔτε
2. ἦθε
3. ἄτε
4. ἦτε

welke verleden tijd komt van een ww met een -ε- stam

1. ἔχαιρον
2. ἤθελον
3. ᾔτουν
4. ἀπέκτεινον

Wat is een augment?

Het imperfectum

Als een werkwoord met een klinker of tweeklank begint, verandert die nooit in een ε! 

De ε wordt dan samengetrokken met de beginklinker of tweeklank. Dat heet contractie.

Wat is contractie?

Het imperfectum

Hierna volgt een overzicht van de klinkers en tweeklanken en hoe ze veranderen als ze samentrekken/contraheren met het aument.

Let bij het veranderen van een tweeklank op de iota subscripta bij ῃ en ῳ!

Augment ε en beginklinker

ε + α  wordt η

ε + ε wordt η

ε + η  blijft η

ε + ο wordt ω

ε + ω  blijft ω

ε + ι blijft ι

ε + υ blijft υ

αι wordt ῃ

οι wordt ῳ

ευ wordt ηυ

Augment ε en begintweeklank

ε + αι- =ῃ-          

ε + οι- = ῳ- 

ε + ευ- = ηυ-  

Een uitzondering op de regels vormt het imperfectum van 

ἔχω :  εἶχον  = hebben

  

 

ἐθέλομεν

1. praesens
2. imperfectum

het imperfectum van ὁμολογέω is

1. ὡμολόγουν
2. ὡμολόγον

ἤθελον

1. praesens
2. imperfectum

ἥκομεν

1. imperfectum
2. praesens
3. imperfectum en praesens
4. kan niet

Augment

Let bij het veranderen van een tweeklank op de iota subscripta bij ῃ en ῳ!

Onthoud:

Begint een imperfectum met η-, dan kan de beginklinker van het werkwoord α-, ε- of η- zijn. 

ᾔτουν is het perfectum van

1. εἰτέω
2. αἰτέω
3. ηἰτέω

SAMENGESTELDE WERKWOORDEN 

Veel werkwoorden zijn samengesteld, d.w.z. ze beginnen met een voorzetsel. Bij samengestelde werkwoorden staat het augment achter het voorzetsel. 

welk werkwoord is samengesteld?

1. εὑρίσκω
2. ἱκετεύω
3. ἀκούω
4. ἀναβαίνω

SAMENGESTELDE WERKWOORDEN 

 Eindigt het voorzetsel op een klinker (ἀπό, διά, κατά, ἀνά, παρά, ὑπό, ἐπί), dan komt  in de verleden tijd het augment in plaats van deze klinker. Voorbeelden: 

ἐπιθυμέω =

ἀναβαίνω =

ἐνδύνω =

ἀποφέρω =

Een uitzondering vormen ww met het prefix περί: 

   

ἐπεθύμουν  

ἀνέβαινον  

ἐνέδυνον 

ἀπέφερον  

 

περιέβαινον. 

Het imperfectum

Bij πρό kan samentrekking van de ο en het augment ἐ- plaatsvinden, maar dat hoeft niet:

προέβαινον of προὔβαινον kunnen beiden voorkomen

Het imperfectum van περίβαινω is

1. περιέβαινον
2. περέβαινον
3. περέiβαινον
4. έπεριβαινον

ἀνέβαινον is imperfectum van

1. ἀνοβαίνω
2. ἀνιβαίνω
3. ἀναβαίνω