herhaling thema 5 sporten

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k, g, t, mavo
• Leerjaar 1

herhaling thema 5 sporten

5.2 Het skelet

- Ken de botten 

- Functies van het skelet

- Onderdelen skelet

De wervelkolom bestaat uit halswervels, borstwervels en lendenwervels

De schouderbladen en de sleutelbeenderen vormen samen de schoudergordel.

De heupbeenderen en het heiligbeen vormen samen de bekkengordel of het bekken.

Functies van het skelet

1. Stevigheid (Zonder bot zouden we net een pudding zijn)
2. Beweging (Zonder botten zitten de spieren nergens aan vast en kunnen we dus niet bewegen)
3.  Bescherming (Je ribben en bot beschermen je organen in je lichaam)
4. Vorm (Als er op bepaalde plekken geen bot zit zou je een hele andere vorm hebben)

5.3 Botten

- Kraakbeen (&functie)

- Bestanddelen van een bot (wat zijn de functies van de bestanddelen)

Samenstelling van Bot

 

- Kalk

- Lijmstof 

Samenstelling bot

Je bot moet natuurlijk sterk zijn; als deze niet sterk is krijg je niet de stevigheid die je nodig hebt (kalk). 

Toch moet bot ook een beetje mee kunnen bewegen. Als je bot niet mee kan bewegen breekt het namelijk snel (lijmstof). 

Kraakbeen

In je lichaam komt ook kraakbeen voor. In kraakbeen zit veel lijmstof en weinig kalk. Daardoor is kraakbeen stevig, maar toch buigzaam. Het zit bijvoorbeeld in je neus, in je oorschelpen en tussen je ribben en je borstbeen. Ook tussen de wervels van de wervelkolom zit kraakbeen. 

Samenstelling bot

Baby heeft veel kraakbeen

De botten bestaan nog veel uit lijmstof

Ouderen hebben veel meer kalk in de botten

5.4 Beenverbindingen

- Type gewrichten

- Hoe zit een gewricht in elkaar en wat zijn de functies van deze onderdelen

- Welke beenverbindingen zijn er

Je botten zitten aan elkaar met  gewrichten.

Door gewrichten kan je lichaam soepel bewegen.

ellenboog-gewricht

Onderdelen van een gewricht

Onderdelen gewricht

Gewrichtskogel: onderdeel van een gewricht dat draait in de gewrichtskom

Gewrichtskom: onderdeel van een gewricht waarin de gewrichtskom draait

Gewrichtskapsel: zorgt ervoor dat de 2 botten van een gewricht aan elkaar vast zitten

Kapselbanden: banden die helpt om botten op hun plaats te houden (Zorgen dat je gewricht niet zomaar uit elkaar gaat/uit de kom gaat)

Gewrichtssmeer: stroperige vloeistof waardoor botten soepel kunnen bewegen. (kunt dit vergelijken met olie als de ketting van je fiets niet meer soepel beweegt)

Beenverbindingen

Er zijn vier soorten beenverbindingen:

1. vergroeid
   
2. naadverbinding
   
3. kraakbeenverbinding
   
4. verbinding door gewrichten

Typen gewrichten

typen gewrichten

aan kunnen geven welke typen gewrichten er zijn.

kogel gewricht.                   schouder, heup

schaniergewricht               knie, vingers, elleboog

rolgewricht.                          spaakbeen en ellepijp in onderarm

2. Rolgewricht hoef je niet te kennen

5.5 Spieren

- Antagonist

- Buigspier en Strekspier

- Pees

- Samentrekken spieren

antagonisch paar; Spieren die een tegengestelde werking hebben

Spieren bewegen maar naar één kant (ze kunnen niet duwen, alleen trekken)

Elke spier heeft een tegenovergestelde spier

Antagonistisch paar (buig & strekspier)

Pezen

• Een spier zit vast aan botten met pezen de plek waar de pees het bot raakt noemen we aanhechtingsplaats.
•  Een spier kan zich samentrekken maar een pees niet.
• Als een spier zich aanspant wordt hij korter en dikker waardoor hij aan de pezen trekt en het bot doet bewegen.

Functies van het skelet

Wat is een ander woord voor skelet?

1. Beenderen
2. Geraamte
3. Bot eenheid
4. Ledematen

Welk nummer is het dijbeen

1. 1
2. 3
3. 5
4. 8

Welk nummer is het
spaakbeen

1. 2
2. 3
3. 5
4. 8

Welk type gewricht zit er op plaats 1? (Tussen opperarmbeen en schouderblad)

1. Kogelgewricht
2. Rolgewricht
3. Scharniergewricht

Welk bestanddeel van bot zorgt voor de stevigheid?

1. Kalk
2. Lijmstof

Kraakbeen bevat ....

1. Veel lijmstof
2. Weinig lijmstof
3. Veel kalk
4. Weinig kalk

Waarom breken
de botten van oudere
mensen sneller?

Je ellepijp bestaat uit ....

1. Borstbeen
2. Kraakbeen
3. Bot
4. Kalk

Je neus bestaat uit ....

1. Borstbeen
2. Kraakbeen
3. Bot
4. Kalk

Waarom is kraakbeen tussen de ruggenwervels belangrijk?

Je ellenboog is een ....

1. Kogelgewricht
2. Scharnier gewricht
3. Geen gewricht
4. Buigbaargewricht

Zorgt dat botten goed kunnen bewegen

1. Gewrichtskapsel
2. Kapselbanden
3. gewrichtsmeer
4. Kraakbeenlaag

Welke verbinding kan veel bewegen

1. Gewricht
2. Kraakbeen

Welke spieren vormen een antagonistisch paar?

Spier 1 en spier

Spier 2 en spier

3

4

Wat wordt bedoeld met de aanhechtingsplaats?

1. Hier zit de spier vast aan een pees
2. Hier zit de spier vast aan een bot
3. Hier zit de pees vast aan een bot

Als een spier samentrekt, wordt de spier...

1. korter en dikker
2. langer en dunner

Bewust

Onbewust

Hartspier

Spieren in de huid

Spieren in de wand van de maag

Spieren waarmee je de arm buigt

Spieren waarmee je de vingers buigt

Spieren waarmee je een bal wegschopt

Als je een spier ontspant, wordt de spier....

1. korter en dikker
2. langer en dunner
3. korter en dunner
4. langer en dikker

Sleep de namen van de onderdelen van het gewricht uit de rechter kolom naar het juiste nummer in de linker kolom.

kraakbeenlaagje

gewrichtssmeer

gewrichtskapsel

gewrichtsband

gewrichtskogel

gewrichtskom

Het hart is een spier

1. Ja
2. Nee