Derde eeuw - val van het Romeinse Rijk in West Europa - Wanorde en oorlog
Centraal gezag is weg - macht komt in handen van lokale krijgsadel
Krijgsadel in dienst van vorsten krijgen in ruil grond in bruikleen.
Rond 1000 situatie stabiel in Europa
Ridders zijn in dienst van grotere heren en dienen hun agressie te beheersen en zich beschaafd te gedragen - ridderlijk gedrag - moed, heldhaftigheid en trouw wordt uitgebreid met : zelfbeheersing, goede manieren en spreekvaardigheid. (diplomatieke oplossingen)
Hoffelijkheid vindt zijn oorsprong in de ridderlijkheid - je leert dit aan het hof van een ander.
Hoofse liefde
Nieuw mannelijkheidsideaal: je kunnen beheersen, geen zwaard maar taal, het woord, argument, goede manieren, gasten kunnen vermaken met verhalen, zang en gedichten.