V5 aanpak examentekst

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Welkom v5!

Programma

1. Hoe pak je een examentekst aan?
   
2. Zelf aan de slag: een examentekst lezen
3. Vraagsoorten
4. Afsluiting en vooruitblik

Als er staat: gebruik voor je antwoord maximaal 10 woorden en je gebruikt 11 woorden...

1. dan kost je dat een punt.
2. dan worden alleen de eerste 10 woorden meegerekend bij het antwoord.
3. dan is dat geen probleem.
4. dan moet je het examen overdoen.

Wat mag je NIET doen als er gevraagd wordt een lange zin uit een tekst te citeren?

1. Alleen het regelnummer noteren.
2. De hele zin opschrijven.
3. Het eerste en laatste woord met puntjes ertussen noteren.
4. De eerste en laatste twee woorden met puntjes ertussen noteren.

Welke uitspraak over de hoofdgedachte van de tekst is NIET waar?

1. Je kunt die vaak vinden in de eerste en/of laatste alinea van de tekst.
2. Het is een zin waarin het belangrijkste staat wat er over het onderwerp wordt gezegd.
3. Dat is het onderwerp van de tekst.
4. Soms moet je de hoofdgedachte zelf verwoorden.

Wat moet je NIET doen als je een tekst(gedeelte) moet samenvatten?

1. voorbeelden noemen
2. toelichting geven
3. telegramstijl gebruiken (puntjes onder elkaar)
4. A, B en C

Wat doe je al je op je examen/toets een moeilijk woord tegenkomt?

Stel je krijgt deze vraag op het examen. Wat doe je?

En wat doe je bij deze vraag?

En bij deze?

Deze les

Bespreken we de moeilijke woorden die we tijdens deze les tegenkomen in de tekst

Lezen we twee examenteksten en proberen we tijdens het lezen de structuur van de tekst helder te krijgen en beantwoorden we daar wat vragen over.

Zelf aan de slag

• Ga nu tekst 1  Moderne ruilhandel lezen met je markeerstift: markeer kernzinnen en signaalwoorden.
  
• Streep moeilijke woorden aan, probeer de betekenis te achterhalen door de context. 
• Jullie krijgen voor het lezen van deze tekst 10 minuten de tijd.
• Je werkt alleen en in stilte.

Welke moeilijke woorden ben je tegengekomen in de tekst?

De tekst verdelen in delen (kopjesvraag)

Na de inleiding is tekst 1 'Moderne ruilhandel' onder te verdelen in vijf delen. Deze achtereenvolgende delen kunnen van de volgende kopjes worden voorzien:

Deel 1: Bloei van de deeleconomie

Deel 2: Reactie van de politiek op de deeleconomie

Deel 3: Nieuwe kansen voor de deeleconomie

Deel 4: De keerzijde van de deeleconomie

Deel 5: Geloof in de toekomst

De tekst verdelen in delen: een aantal tips

• Zoek naar synoniemen/andere bewoording voor het kopje. Als er in het kopje bijvoorbeeld politiek staat, kan er in de tekst bijvoorbeeld democratie staan. 
• Kijk heel precies waar ze het voor het eerst én voor het laatst over dat deelonderwerp hebben. Waar eindigt het ene deel en begint dus het nieuwe deel?
• Kijk naar verwijswoorden. Verwijst de eerste zin van een alinea nog naar de andere alinea? Dan kan daar geen nieuw deel beginnen.  

Bij welke alinea begint deel 1: Bloei van de deeleconomie?

Waar heb je aan kunnen herkennen dat deel 1 bij alinea 3 begint?

Bij welke alinea begint deel 2: Reactie van de politiek op de deeleconomie?

Waar heb je aan kunnen herkennen dat deel 2 bij alinea 4 begint?

Bij welke alinea begint deel 5: Geloof in de toekomst?

Waar heb je aan kunnen herkennen dat deel 5 bij alinea 14 begint?

Nieuwe tekst 1

‘Leve de vleesetende vegetariër – Wantrouw de rechtlijnigen’ Tien minuten leestijd

Citeervragen

Citeren kun je op drie verschillende manieren doen:

(1) De hele zin of het zinsgedeelte overnemen waar het om gaat overnemen. 

(2) De eerste en het laatste woord van de zin of het zinsgedeelte waar het om gaat overnemen.

(3) De eerste twee en de laatste twee woorden van de zin of het zinsgedeelte waar het om gaat overnemen. 

Citeervragen

Let bij citeren op het volgende: 

(1) Kijk goed of ze vragen naar een woord, woordgroep, zinsgedeelte of zin. 

(2) Neem niet meer over dan gevraagd wordt, dan is het namelijk fout. 

(2) Voorkom fouten in het overnemen van de woorden, die tellen namelijk mee in het totaal aantal taalfouten. 

“Strikt genomen hadden ze een punt” (regels 4-5).

Citeer het zinsgedeelte uit alinea 1 dat verwoordt welk punt ‘ze’ volgens de tekst hadden.

In alinea 11 wordt een advies aan de lezer geformuleerd.

Citeer de zin waarin dit advies het duidelijkst wordt geformuleerd.

 Inhoudelijke vragen

(1) Markeer kernbegrippen in de vraag. 

(2) Lees een stukje terug en een stukje vooruit bij een citaat. 

(3) Let op signaalwoorden. 

In de titel van tekst 1, ‘Leve de vleesetende vegetariër – Wantrouw de rechtlijnigen’ duidt het woord ‘rechtlijnigen’ een kenmerk aan van een bepaalde groep mensen.

Met welk woord wordt dat kenmerk in tekst 1 zelf aangeduid?

 Inhoudelijke vragen: meerkeuze

Bij meerkeuzevragen kun je altijd twee antwoordopties al wegstrepen. Dit zijn opties die tegengesteld zijn aan wat er in de tekst staat. 

Uit alinea 3 blijkt een oordeel over het al dan niet consequente gedrag van de vegetariër en dat van de niet-vegetariër.
Welk oordeel is dat?

1. Beide groepen spreken elkaar terecht aan op hun inconsequente gedrag.
2. Beide groepen zouden best wat minder consequent mogen zijn.
3. Niet-vegetariërs zijn vaak inconsequenter dan vegetariërs.
4. Vegetariërs zijn vaak inconsequenter dan niet-vegetariërs.

“Wij naar consequentie strevende mensen zijn volgens Nietzsche dus van
voorbijgaande aard.” (regels 186-189)
Welke van de onderstaande omschrijvingen drukt het best uit wat hier met
‘van voorbijgaande aard’ bedoeld wordt?

Met ‘van voorbijgaande aard’ wordt hier bedoeld

1. dat de mens zich langzaam maar zeker aan het ontwikkelen is tot een versie van zichzelf die tegen chaos kan.
2. dat een mensenleven per definitie tijdelijk is, waardoor elk wereldbeeld verdwijnt zodra een generatie gestorven is.
3. dat het er niet naar uitziet dat de huidige mens ooit zal uitgroeien tot een naar inconsequentie strevende übermensch.
4. dat het nazisme wel heeft aangetoond dat elk consequent wereldbeeld uiteindelijk ooit ophoudt te bestaan.

 Inhoudelijke vragen: 

open vragen

Herhaal bij open vragen een deel van de vraag in je antwoord (bij een maximaal aantal woorden telt dit niet mee in je aantal woorden), maar dit geeft wel structuur aan je antwoord!

“Het is de ultieme manier om desastreuze gevolgen van consequent denken te voorkomen.” (regels 139-141)
Wat is ‘de ultieme manier’, volgens tekst 1?

“Want of ze liegen of ze zijn uit op een dictatuur.”
(regels 160-161)
Waarom zou er sprake zijn van liegen, volgens de tekst?
Geef antwoord in een of meer volledige zinnen.

De titel van tekst 1 is ‘Leve de vleesetende vegetariër – Wantrouw de rechtlijnigen’.
In deze titel worden door ‘Leve’ en ‘Wantrouw’ tegengestelde waarderingen uitgesproken voor de twee genoemde groepen.
Leg uit waarom de vleesetende vegetariër positief gewaardeerd wordt en de rechtlijnigen negatief gewaardeerd worden.
Geef antwoord in een of meer volledige zinnen en gebruik voor je antwoord niet meer dan 25 woorden.

Afsluiting en vooruitblik

Volgende les: morgen

• Huiswerk: leren LessonUps
• Meenemen: LAPTOP
• Programma: vragen over functies van tekstgedeelten, tekstdoel/tekstsoort/hoofdgedachte en samenvatten