Presentatie ADHD - ADD, Sanne, Bouke, Anjali

• Mentorles
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1-6

ADHD

Hoe zien jouw hersenen eruit?

Wat is ADHD/ADD?

• Biologische oorzaak ADHD --> problemen met communicatie tussen hersengebieden.
• 3 soorten ADHD:

1. ADHD I : Het oude ADD: aandachtstekort
2. ADHD H: Hyperactief/impulsief
3. ADHD C: Type I en H gecombineerd. Deze komt het meest voor.

• ADHD voor ongeveer 70% erfelijk bepaald
• ADHD/ADD bij volwassenen

*

ADHD

• Biologische oorzaak van ADHD ligt waarschijnlijk bij problemen met communicatie tussen hersengebieden.
• Neurotransmitters dopamine en noradrenaline komen in verminderde hoeveelheid voor in het voorste gedeelte van de hersenen van ADHD-patiënten, de prefontaalkwabben.
• Dit gaat samen met afwijkende functie van de prefrontaalkwabben en een verminderde anatomische organisatie van de verbindingen tussen de prefrontaalkwabben en verschillende diepergelegen hersenkernen.   

3 soorten ADHD:

• ADHD I : Het oude ADD: aandachtstekort
• ADHD H: Hyperactief/impulsief
• ADHD C: Type I en H gecombineerd. Deze komt het meest voor.

• Uit erfelijkheidsonderzoek blijkt dat ADHD voor ongeveer 70% erfelijk bepaald, ook roken en drinken tijdens zwangerschap leidden tot verhoogde kans.
• Bij veel volwassenen worden symptomen van ADHD toegeschreven aan hun persoonlijkheid.
• Volgende symptomen kunnen duiden op ADHD bij volwassenen

- concentratie- en aandachtsproblemen, 

- vaak dingen kwijt zijn, 

- gebrek aan organisatietalent 

- snel afgeleid zijn

• Vaak neemt de hyperactiviteit, die veel kinderen met ADHD kenmerkt, af naarmate leeftijd vordert. 
• ADHD kan wel blijven leiden tot een verminderd vermogen impulsen te controleren: ook volwassenen met ADHD kunnen gesprekspartners op onnodige momenten onderbreken.
• ADHD komt ook nog veel voor bij volwassenen maar een deel groeit er overheen. 

Een obstakel hierbij is het volgende:

• Als kind en jongvolwassenen ervaar je continu stress door add. Ook ontwikkelt zich gemakkelijk een negatief zelfbeeld. Bij vele taken denkt een add-er: dit kan ik niet.

Plastisiteit hersenen

Inbreng Marien:

• ADHD in gewone mensen taal 
• ADHD is een afkorting voor Attention Deficit Hyperactivity Disorder. En ik begin maar even met een uitleg in ‘gewone-mensen-taal’: ADHD houdt in dat iemand het op een of andere manier zo druk heeft in zijn hoofd, dat er weinig meer bij kan. En met een vol hoofd kun je het zo druk hebben, dat je daardoor de leerstof van school er niet meer goed bij kunt hebben, dat je niet altijd door hebt wat er tegen je gezegd word of wat er van je verwacht wordt, dat je bijvoorbeeld over grenzen van anderen heen gaat omdat je eigenlijk geen ruimte meer hebt in je hoofd voor aanvoelen en invullen van wensen/gevoelens van anderen. En ook: doordat je zo veel bezig bent met alle prikkels in je hoofd te managen, je niet meer zo goed door hebt wat de rest van je lichaam doet en je dus struikelt, dingen laat vallen, harder slaat dan bedoeld etc. 
• Ook kan het zijn dat het zo druk is in je hoofd dat je er zelf ook wat gek van wordt, en je onbedoeld afreageert en dus een nogal kort lontje hebt. Verder zijn veel mensen met ADHD ‘triggerhappy’: er hoeft maar iets te gebeuren en ze schieten in actie, snel en vaak ook ondoordacht. Het verschil tussen ADHD en ADD is vooral dat die drukte in je hoofd bij ADHD ook voor anderen zichtbaar is in gedrag (onhandig, druk, snel gedrag). 

• Bij ADD verdwijnt iemand als het ware in zijn hoofd, lijkt dus van buiten heel rustig maar is het van binnen niet. Binnen de psychiatrie wordt gebruikgemaakt van een aantal formele criteria, die verwoord staan in een handboek. 

 

 

En nu serieus:

Leerdoelen

• De student kan uitleggen wat ADHD en ADD inhoudt en één verschil benoemen.
• De student kan minimaal één kenmerk benoemen waaraan je ADHD en ADD herkent. 
• De student kan benoemen hoe je in een onderwijssituatie rekening kunt houden met ADHD/ADD en minimaal één aanpassing in het onderwijsprogramma benoemen.
  
  
  

Leerprogramma

1) De herrieschoppers =                                                                        (3 minuten)
2) Leerdoelen =                                                                                          (3 minuten)
3) Uitleg ADHD / ADD =                                                                           (7 minuten)
4) Mindmap maken =                                                                              (10 minuten)
5) Aanvullende uitleg ADHD / ADD =                                                (7 minuten)
5) Terug naar de mindmap =                                                                (5 minuten)
6) Samenvatting & afsluiting                                                                (5 minuten)

Wat is ADHD/ADD?

• Biologische oorzaak ADHD --> problemen met communicatie tussen hersengebieden.
• 3 soorten ADHD:

1. ADHD I : Het oude ADD: aandachtstekort
2. ADHD H: Hyperactief/impulsief
3. ADHD C: Type I en H gecombineerd. Deze komt het meest voor.

• ADHD voor ongeveer 70% erfelijk bepaald
• ADHD/ADD bij volwassenen

*

ADHD

• Biologische oorzaak van ADHD ligt waarschijnlijk bij problemen met communicatie tussen hersengebieden.
• Neurotransmitters dopamine en noradrenaline komen in verminderde hoeveelheid voor in het voorste gedeelte van de hersenen van ADHD-patiënten, de prefontaalkwabben.
• Dit gaat samen met afwijkende functie van de prefrontaalkwabben en een verminderde anatomische organisatie van de verbindingen tussen de prefrontaalkwabben en verschillende diepergelegen hersenkernen.   

3 soorten ADHD:

• ADHD I : Het oude ADD: aandachtstekort
• ADHD H: Hyperactief/impulsief
• ADHD C: Type I en H gecombineerd. Deze komt het meest voor.

• Uit erfelijkheidsonderzoek blijkt dat ADHD voor ongeveer 70% erfelijk bepaald, ook roken en drinken tijdens zwangerschap leidden tot verhoogde kans.
• Bij veel volwassenen worden symptomen van ADHD toegeschreven aan hun persoonlijkheid.
• Volgende symptomen kunnen duiden op ADHD bij volwassenen

- concentratie- en aandachtsproblemen, 

- vaak dingen kwijt zijn, 

- gebrek aan organisatietalent 

- snel afgeleid zijn

• Vaak neemt de hyperactiviteit, die veel kinderen met ADHD kenmerkt, af naarmate leeftijd vordert. 
• ADHD kan wel blijven leiden tot een verminderd vermogen impulsen te controleren: ook volwassenen met ADHD kunnen gesprekspartners op onnodige momenten onderbreken.
• ADHD komt ook nog veel voor bij volwassenen maar een deel groeit er overheen. 

Een obstakel hierbij is het volgende:

• Als kind en jongvolwassenen ervaar je continu stress door add. Ook ontwikkelt zich gemakkelijk een negatief zelfbeeld. Bij vele taken denkt een add-er: dit kan ik niet.

Plastisiteit hersenen

Inbreng Marien:

• ADHD in gewone mensen taal 
• ADHD is een afkorting voor Attention Deficit Hyperactivity Disorder. En ik begin maar even met een uitleg in ‘gewone-mensen-taal’: ADHD houdt in dat iemand het op een of andere manier zo druk heeft in zijn hoofd, dat er weinig meer bij kan. En met een vol hoofd kun je het zo druk hebben, dat je daardoor de leerstof van school er niet meer goed bij kunt hebben, dat je niet altijd door hebt wat er tegen je gezegd word of wat er van je verwacht wordt, dat je bijvoorbeeld over grenzen van anderen heen gaat omdat je eigenlijk geen ruimte meer hebt in je hoofd voor aanvoelen en invullen van wensen/gevoelens van anderen. En ook: doordat je zo veel bezig bent met alle prikkels in je hoofd te managen, je niet meer zo goed door hebt wat de rest van je lichaam doet en je dus struikelt, dingen laat vallen, harder slaat dan bedoeld etc. 
• Ook kan het zijn dat het zo druk is in je hoofd dat je er zelf ook wat gek van wordt, en je onbedoeld afreageert en dus een nogal kort lontje hebt. Verder zijn veel mensen met ADHD ‘triggerhappy’: er hoeft maar iets te gebeuren en ze schieten in actie, snel en vaak ook ondoordacht. Het verschil tussen ADHD en ADD is vooral dat die drukte in je hoofd bij ADHD ook voor anderen zichtbaar is in gedrag (onhandig, druk, snel gedrag). 

• Bij ADD verdwijnt iemand als het ware in zijn hoofd, lijkt dus van buiten heel rustig maar is het van binnen niet. Binnen de psychiatrie wordt gebruikgemaakt van een aantal formele criteria, die verwoord staan in een handboek. 

 

 

Mindmap 

* Welke kenmerken passen volgens jou bij ADHD en ADD?
Tip: bijv. "niet kunnen stilzitten"

* in groepjes* pen en papier * 5 minuten

• Druk, altijd bezig en met van alles tegelijk
  
• Stilzitten is lastig
• Moeite met opletten
• Lang aan iets werken lukt niet goed
• Vaak dingen kwijt of vergeet dingen
• Dromerig
• Moeite met school
• Luistert niet altijd
• Hyperfocus als de student de stof interessant vindt. 
• Moeite met plannen
• Verslavingsgevoelig
• Kan veel praten
• Sociale problematiek

• Onrustig en snel afgeleid
  
• Verliest zich in onbelangrijke details / taken
  
• Ongecensureerde prikkelverwerking (alle prikkels komen binnen, zonder filter)
  
• Begrip van instructie en opdracht ontbreekt
  
• Moeite met samenwerken
  
• Verminderd/ geen tijdsbesef
  
• Opdrachten worden niet op tijd ingeleverd / afgerond

ADHD op school en thuis

Mindmap 

* Gevolgen ADHD op toekomstig functioneren:
Tip: bijv. "risico op hoger ziekteverzuim"

* in groepjes* pen en papier * 5 minuten

En wat nog meer:
Negatief zelfbeeld

Lager mentaal functioneren

Lager inkomen

Gezondheid

Slaapproblemen

Zelfbeschadiging

Tienerzwangerschappen

Suïcidepogingen

Seksueel overdraagbare aandoeningen

Problematisch middelengebruik

Grotere kans op delinquent gedrag

Hogere kans op contact met Justitie

Antisociaal gedrag

Agressie
Conflicten en relatieproblemen

Echtscheiding of niet getrouwd zijn

Partnergeweld

Minder familieleden in het sociale netwerk

Emotionele eenzaamheid(Emotionele eenzaamheid is als iemand een sterk gemis ervaart van een intieme relatie, een emotioneel hechte band met een partner of vriend(in))

Volwassenen met ADHD zijn vaker laag opgeleid

Grotere kans op schooluitval

Grotere kans op werkproblemen

Hoger ziekteverzuim

Grotere kans op arbeidsongeschiktheid

Lager inkomen
ADHD komt onder kinderen 2 tot 3 keer vaker voor bij jongens dan bij meisjes; onder volwassenen zijn deze verhoudingen meer gelijk
Veelvoudige plaatsing in pleeggezinnen
Roken

Alcoholgebruik

Drugsgebruik

Auto-ongelukken 

Ik weet (nu al) precies wat ADHD inhoudt:

1. JA
2. NEE
3. BEETJE

ADD in de klas

Vanaf nu: ADHD I 

Kijk eens om je heen en wat zie je?

Neem hier even de tijd voor

Belangrijkste kenmerken ADHD-I

- Slechte concentratie

- Dromerig, voelt zich anders

- Snel afgeleid

- Stemmingsschommelingen 

- Erg chaotisch/ vergeetachtig 

- Overgevoelig voor prikkels

- Creatief 

- Motivatie/opstart problemen

- Moeite met de positie in de klas, voelt zich anders

Oh ja boodschappen

- Kabeljauw

- Hari coverts

- Kippenbouten

- Notenpasta

- Ontbijtgranen

- Tortelini pasta

Positief aan ADHD-I

- Hyperfocus

- Fantasierijk/creatief

- Hebben vaak veel humor

- Perfectionistisch

- Probleemoplossend vermogen

- Rustig in gedrag

Wat ga je morgen voor leuks doen?

Neem hier even de tijd voor

Een ADHD-I in de klas

- Rustig (valt meestal niet op)

- Snel afgeleid

- Komt moeilijk op gang

- Komt soms ongeïnteresseerd over

- Heeft grote moeite met plannen en organiseren

- Vaak te laat

Hoe zou het nu met mijn hondje gaan?

Je mag ook even aan iets anders denken

Neem hier even de tijd voor

ADHD in de klas

Belangijkste Kenmerken ADHD

- Slechte concentratie

- Hyperactiviteit (Moeilijk stil zitten)

- Impulsief

- Geen discipline

- Erg chaotisch/vergeetachtig

- Leidt andere leerlingen af

- Creatief

- Motivatie/opstartproblemen

- Bewegingstics 

Een belangrijke kenmerk van ADHD is onderpresteren.
Wat is er zit komt er niet uit en geldt voor zowel thuis, als op school of werk.

Dit leidt tot frustraties bij de persoon, ouders en docenten.
Veel falen, weinig zelfvertrouwen.

Positief aan ADHD

- Medeleven

- Creativiteit

- Drive

- Probleemoplossend

- Hyperfocus

- Humor en veerkracht

- Intuïtie

Wat heb ik gister ook alweer gegeten?

Neem hier even de tijd voor

Een ADHD'er in de klas

- Hyperactief (afleiding voor de rest)

- Snel afgeleid

- Vaak te laat

- Creatieve ideeën en oplossingsgericht

- Taken moeilijk prioriseren

Oh ja boodschappen
Wat waren ze ook alweer?

Opdracht

Kijk nog eens naar je mindmap.
Benoem 2 zaken die je in de begeleiding van een student met ADHD-I, ADHD-H of ADHD-C anders kan gaan doen.
5 minuten

Handelingstips
docenten

BEGELEIDINGSTIPS

Tip: Geef me de 5

Helpend?   Overleg met de leerling

Tot slot:

Hoe was het om steeds te worden afgeleid?

Leerdoelen

• De student kan uitleggen wat ADHD en ADD inhoudt en één verschil benoemen.
• De student kan minimaal één kenmerk benoemen waaraan je ADHD en ADD herkent.
• De student kan benoemen hoe je in een onderwijssituatie rekening kunt houden met ADHD/ADD en minimaal één aanpassing in het onderwijsprogramma benoemen.

47% van de volwassenen met ADHD gedurende de kindertijd rapporteerde beperkingen op school (onderpresteren)

Bronnenlijst:

Lezen:

1. https://add-energy.nl/ - add-energy, Etienne Scheeper
2. https://balansdigitaal.nl/kennis/kwaliteit-en-richtlijnen-adhd/ - richtlijnen zorg bij ADHD
3. https://balansdigitaal.nl/kennis/wat-is-add/
4. https://www.additudemag.com/ - up-to-date website met veel info over ADHD/ADD
5. https://wij-leren.nl/adhd-tips.php - tips voor docenten
6. https://www.vice.com/nl/article/gyjx3w/waarom-adhders-zich-zo-eng-goed-kunnen-concentreren - artikel over hyperfocus
7. https://npokennis.nl/longread/7650/wat-is-adhd - longread korte filmfragmenten over adhd
8. https://www.npo3.nl/brandpuntplus/adhd-vrouwen-kleur - Artikel over (te) late diagnoses van ADHD bij volwassen vrouwen van kleur
9. https://youtu.be/OM0Xv0eVGtY - YouTube-kanaal ADHD.
10. https://wij-leren.nl/hyperfocus-vastgehouden-aandacht-executieve-functie-adhd-flow.php - Hyperfocus

Kijken:

1. https://www.npostart.nl/de-monitor/14-02-2016/KN_1676826 - Aflevering van de Monitor 'De ADHD-epidemie?'
2. https://youtu.be/JiwZQNYlGQI - TEDx Talk 'Failing at Normal: An ADHD Success Story'
3. https://www.kijk.nl/programmas/adhdennis/olypCLYy8Yb - ADHDennis (tv-programma over presentator Dennis Weening & zijn onderzoek naar ADHD.
4. https://youtu.be/XmS7jUhB74A - 'Shine a light' (2018), Minidocumentaire over ADHD
5. https://youtu.be/6iCFD8D550o - Steeds DRUKKER in de klas?! | De waarheid over ADHD, NOS op 3
6. https://youtu.be/n2EVEYmeSqg - Video over de positieve kanten van ADHD: Is ADHD een (evolutionair) voordeel?
7. https://youtu.be/Sg1Cq0a8Vxg - beetje suf, maar helder filmpje over ADHD en ADD

Thanks! 

Vragen? Opmerkingen?

ADD in de klas.
Wat neem je als docent mee?

ADHD in de klas.
Wat neem je als docent mee?