spijsvertering les 2 niveau 3

• Dierverzorging
• MBO
• Studiejaar 1

leerdoelen H6

- De onderdelen van het spijsvertering noemen (herhaling vorige les)

- Uitleggen wat de functies zijn van het spijsverteringsstelsel (herhaling vorige les)

- De bouw en functie van een aantal onderdelen van het spijsverteringsstelsel beschrijven.

- Kenmerken van het spijsverteringsstelsel van verschillende diersoorten noemen

- Een aantal aandoeningen van het spijsverteringsstelsel benoemen.

vertering

spijsverteringsstelsel 

Functie: Voedsel opnemen en omzetten in kleinere deeltjes, het  transporteren van deze voedingsdeeltjes en het  opnemen van voedingsstoffen uit deze verteerde deeltjes

Voedingsstoffen:

- vetten, suikers, eiwitten, koolhydraten,  water, vitaminen mineralen 

bouw spijsverteringsstelsel 6.2

-mond 

-keelholte 

-slokdarm -maag 

- lever 

-alvleesklier 

-dunne darm 

-dikke darm

- rectum  

www.anatomie-online.nl

spijsverteringsstelsel aangepast aan voedsel

- omnivoor  

- carnivoor

- herbivoor 

Aanpassingen: lengte spijsvertering-stelsel, gebit,  micro- organismen die vertering mogelijk maken 

Eiwitten in vlees = makkelijk verteerbaar 

- vertering vind vooral in de maag plaats 

-vleeseters: platte buik, slanke, snelle en makkelijke bewegers 

(Roofdieren)

celwanden van planten zijn lastig te verteren

- langere spijsverteringsstelsel

- vertering celwanden vind vooral plaats in darmen 

-dikkere buik, vaak log lichaam

www.bioplek.org

wat is de functie van plooikiezen?

1. het voedsel kan worden vastgehouden in de bek
2. bij het kauwen kunnen de ribbels op de plooikiezen het voedsel goed vermalen
3. bij het kauwen zorgen de plooikiezen voor het verteren van plantencellen
4. bij het kauwen kunnen de scherpe kiezen het voedsel snijden

tandformules 

• ieder diersoort -> eigen gebitsformule 
• i-c-p-m    of      I-C-P-M
• gebitsformule beschrijft de helft van het gebit 
• opdracht:  bekijk 6.4  - gebitsformule hond   (5 min)

Schrijf de gebitsformule van dit dier 

(vul antwoord in op volgende dia)

Wat is de gebitsformule van het dier?

de maag 

• Zakvormig orgaan 
• Ligging: buikholte, net onder de ribben 
• Functie: Vertering door toevoeging van verteringssappen 
• De wand bestaat uit verschillende lagen spieren  en bindweefsel met kliercellen. Bedekt met slijmvlies (mucosa)

De maag - verteringssappen 

kliercellen: maken zoutzuur, pepsine en slijmvlies aan 

zoutzuur : - inhoud maag zuur maken-> bacteriën gaan dood

                      - activeert pepsine 

pepsine (enzym) - zorgt voor eiwitafbraak van voedselbrij. 

slijm: bescherming maagwand tegen zure voedselbrij

ingang (sluitspier) (cardia)

 

maagportier (uitgang) (pylorus)

holte van de maag (lumen)

 

Dunne darm 

• lengte afhankelijk van grootte dier en van soort voedsel
• bestaat uit 3 delen 

functie

1. Verkleinen voedseldeeltjes 
2. Afgifte voedingstoffen aan bloed

(duodenum)

(jejunum)

(ileum)

12-vingerige darm (duodenum)

• gal en alvleeskliersap komt via de 12-v. darm bij het voedsel 
• gal - vertering vetten 
• alvleeskliersap o.a. :

    -NaHCO3 neutraliseren            zure brij

opname voedingstoffen (dd)

• darmwand bestaat uit  darmvlokken (villie) en instulpingen (crypten)    

         

• 12-v darm en nuchtere darm opname eiwitten, vetten en suikers
• karteldarm - zouten en vitamines

welke kleur heeft gal en welke stof helpt het te verteren?

1. groen, vertering eiwitten
2. geel, vertering vetten
3. geel, vertering eiwitten
4. bruin, vertering vetten

dikke darm 

bestaat uit 3 delen: 

• blinde darm (caecum)
• karteldarm (colon)
• endeldarm (rectum)

belangrijkste functie: indikken waterige brij die uit de dunne darm komt (karteldarm). 

blinde darm 

• vleeseters geen functie 
• paardachtigen -grote rol vertering plantaardig materiaal 

       -vorm van zak met 1 opening

       - bacteriën breken cellulose af

           

darmflora

Het milieu in de darmen - darmflora

• bestaat uit nuttige bacteriën - helpen mee met afbraak voedsel 

• de bacteriën leven in symbiose met de gastheer. 

       voordeel gastheer - bacteriën maken eiwitten en vitaminen die  het                     lichaam zelf niet kan aanmaken.

       

 

als er geen natriumcarbonaat door de alvleesklier wordt afgegeven. wat is dan het gevolg voor de vertering?

opdracht leverfunctie

• 2/3 tal - 2/3 functies kiezen 
• lees de tekst door, bedenk een vraag en vertel elkaar in eigen woorden wat de functie inhoud, daarna stel je de vraag.  

endeldarm - anus 

• anus - afsluiten darmkanaal 
•  anus - 2 kringspieren  (1 willekeurig/ 1 onwillekeurig)
• zintuigcellen registreren hoe vol de endeldarm zit met  ontlasting (feaces)
• ontlasten (defaecatie) 

puzzel.org

opdracht  20 min

onderzoek naar spijsverteringsstelsels: 

- vogels

- herkauwer - koe

- haasachtigen 

• zoek op in lesmateriaal en online - verschil met algemene svs 
• presenteer je bevindingen na 20 minuten onderzoek met je groep voor de klas 

welk onderdeel van dit hoofdstuk vindt je lastig?

Feedback voor de docent
1 tip + 1 top