Zinsdelen Hoofdstuk 1

• Nederlands
• Voortgezet speciaal onderwijs
• Leerroute 1

Theorie

Zinsontleding

Thema 1

Spreken, Kijken en Lusiteren

Ik ken alle begrippen uit zinsontleding en de bijwoordelijke bepaling

alle onderwerpen van vorig jaar en de nieuwe stof van dit jaar. 

- Oefenen met de theorie

Nederlands, 

Vragen?

Hebben we alle doelen behaald?

Geen

Zinsdelen

Je bouwt met stukjes informatie een zin. 

Je noemt deze stukjes zinsdelen.

Een zinsdeel kan uit één woord bestaan. Vaak telt een zinsdeel meerdere woorden. 

Zinsdelen 

Voorbeeld

Een zin | bestaat | uit zinsdelen.

Persoonsvorm (PV)

Zinsdeel dat iets zegt over de persoon die het doet. 

Kun je op 2 manieren vinden:

-De zin vragend maken

- Zin in een andere tijd zetten 

Persoonsvorm (PV)

Voorbeeld

Mijn opa wint de schaakwedstrijd.

Vragend maken; Wint mijn opa de schaakwedstrijd? 

Andere tijd; Mijn opa won de schaakwedstrijd

Onderwerp van een zin (OW)

- Het onderwerp van een zin is: wie of wat iets doet

- Het kan één woord of meerdere woorden zijn

- Je kunt het onderwerp van een zin vinden door de vraag te stellen:

wie of wat doet iets? (Wie of Wat + Persoonsvorm)

Onderwerp van een zin (OW)

Voorbeeld

Marieke schuift de deuren open.

Persoonsvorm is; Schuift (zin vragend maken) 

Vraag: Wie/Wat schuift? (Wie/Wat + PV)

Antwoord: ....

Onderwerp van een zin (OW)

Voorbeeld

In het bos staan veel grote bomen.

Persoonsvorm; Staan (zin vragend maken)

Vraag: Wat of Wat staan? 

Antwoord: veel grote bomen (onderwerp)

Werkwoordelijk gezegde (WG)

Het werkwoordelijk gezegde zijn alle werkwoorden in een zin. 

Werkwoorden zijn doe woorden

Voorbeelden: Fietsen, eten, lachen, vallen, praten etc. 

Werkwoordelijk gezegde (WG)

Voorbeeld

Achmed gaat met zijn vriend voetballen

Wat zijn de gezegdes in deze zin? 

Tip; Het zijn er twee...

Lijdend voorwerp? (LV)

wie/wat + gezegde  + onderwerp = lijdend voorwerp. 

Wie of wat

+

wwg

+

Lijdend Voorwerp

onderwerp

=

Lijdend voorwerp? (LV)

Voorbeeld

Mijn vader bakt een taart

Wie/Wat + Gezegde + Onderwerp

Wie/Wat bakt  mijn vader? 

Antwoord; ....

Meewerkend voorwerp (MV)

In zinnen met een lijdend voorwerp kan ook een meewerkend voorwerp staan.

Aan wie/of voor wie + Gezegde + Onderwerp + Lijdend voorwerp

Het antwoord hierop is het Meewerkend voorwerp

Meewerkend voorwerp (MV)

Voorbeeld

Azra geeft Khalid een pen.

Aan wie/of voor wie + Gezegde + Onderwerp + Lijdend voorwerp

Aan wie/Voor wie geeft Azra een pen? 

Antwoord; Khalid

Bijwoordelijke bepaling (BWP)

Dit gaat over; 

Waar= bijwoordelijke bepaling van plaats

Wanneer= bijwoordelijke bepaling van tijd

Hoe = bijwoordelijke bepaling van reden

Bijwoordelijke bepaling

We noemen de bijwoordelijke bepaling ook wel de ‘prullenbak’. Alles wat je overhoudt, noem je bijwoordelijke bepaling.

Online Oefenen

• Website; www.taaloefenen.nl
• Klik op Zinsdelen bovenaan
• Klik daarna op Spelen
• Kies Ocean Match (scroll naar beneden)

Start met niveau 1; Persoonsvorm 

(Je moet de bolletjes aanklikken)

Online Oefenen

Je oefent de volgende onderdelen:

Niveau 1 Mix; Onderwerp + Persoonsvorm + Gezegde

Niveau 1; Bijwoordelijke bepaling

Extra uitdaging nodig?! Kies niveau 2 

Na elke oefening laat je mij zien hoe het is gegaan. 

Met Kerstmis | heb | ik | van mijn bejaarde opa mooie cadeautjes | gekregen.

1. Goed
2. Fout

In een zin met een naamwoordelijk gezegde zit een lijdend voorwerp.

1. Ja
2. Nee

Met welk woordsoort begint een lijdend voorwerp nooit?

1. Lidwoord
2. Bijwoord
3. Voorzetsel
4. Telwoord

Mijn oma hebben veel kleinkinderen een bos bloemen gegeven.

1. Onderwerp
2. Lijdend voorwerp
3. Meewerkend voorwerp
4. Bijwoordelijke bepaling

Indische olifanten blijken elkaar te kunnen troosten in verdrietige situaties. 

1. Onderwerp
2. Lijdend voorwerp
3. Meewerkend voorwerp
4. Bijwoordelijke bepaling

Zonder twijfel | is | hij | de beste docent | van de school | geworden.

1. Goed
2. Fout

Na de afspraak | moet | je | de kapper | geld betalen

1. Goed
2. Fout

Ik kan zinsdeelstrepen zetten.

Ja

Nee

Een beetje

Wat kan GEEN lijdend voorwerp zijn?

1. De kat met het gebroken pootje
2. de pan met tomatensoep
3. in de tuin van de buren
4. wij

Een lijdend voorwerp ...

1. ... kan met een voorzetsel beginnen.
2. ... begint nooit met een voorzetsel.