3ha - vaste tekststructuren

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

Welkom bij Nederlands!

Bij Nederlands

Tekst

startopdracht

Kies een van de teksten. Geef in je schrift  antwoord op de volgende vragen: 

Welke tekststructuur hoort bij deze tekst?

Hoe kun je dat herkennen? 

Welke signaalwoorden helpen?

A

Tekst 1:

Veel jongeren slapen te weinig doordat ze tot laat op hun telefoon zitten. Dit leidt tot concentratieproblemen op school. Een oplossing is om een vaste bedtijd in te stellen en schermtijd te beperken.

B.

Tekst 2:

Het hebben van een bijbaan heeft voordelen: je verdient geld en leert verantwoordelijkheid. Maar het kan ook nadelen hebben, zoals minder tijd voor huiswerk en vrienden.

C.

Tekst 3:

Door de opwarming van de aarde smelten de ijskappen sneller. Dit zorgt voor een stijging van de zeespiegel en vergroot de kans op overstromingen.

Tekst

startopdracht

Tekst 1 (Probleem-oplossing):

Veel jongeren slapen te weinig doordat ze tot laat op hun telefoon zitten. Dit leidt tot concentratieproblemen op school. Een oplossing is om een vaste bedtijd in te stellen en schermtijd te beperken.

Tekst 2 (Voor- en nadelen):

Het hebben van een bijbaan heeft voordelen: je verdient geld en leert verantwoordelijkheid. Maar het kan ook nadelen hebben, zoals minder tijd voor huiswerk en vrienden.

Tekst 3 (Oorzaak-gevolg):

Door de opwarming van de aarde smelten de ijskappen sneller. Dit zorgt voor een stijging van de zeespiegel en vergroot de kans op overstromingen.

Vandaag

• Startopdracht (gedaan)
• Toets op 7 februari 2025 
• Uitleg vaste tekststructuren 
• Vragen en evaluatie 
• Huiswerk volgende les 

Toets: betoog schrijven 

Wat moet je kunnen?

• Een overtuigend betoog schrijven met een duidelijke stelling.
  
• Minstens 3 sterke argumenten en een tegenargument met weerlegging geven.
  
• Een logische opbouw: inleiding, argumentatie, tegenargument + weerlegging, conclusie.
  
• Correct en overtuigend taalgebruik hanteren.
  

 Inleverdatum: Tijdens de les van 7 februari 2025.

 Weging: [2x]

Je wordt beoordeeld met een rubric zoals uitgedeeld.

vaste tekststructuren - oefenen

Oefenen met tekststructuren

Je kent de volgende vaste structuren:

• probleem-oplossingsstructuur
• verklaringsstructuur
• verleden-heden(-toekomst)structuur
• argumentatiestructuur
• aspectenstructuur
• voor- en nadelenstructuur
• vraag- en antwoordstructuur

Probleem/oplossingstructuur

• Inleiding: probleem
• Middenstuk: gevolgen // oorzaken // oplossingen
• Slot: de beste oplossing / samenvatting / aanbeveling

Probleem-oplossingsstructuur (bijv. een artikel met de titel "Wat kunnen we doen om Coronabesmettingen op scholen te voorkomen?"

De verklaringsstructuur

• Inleiding: bepaald verschijnsel
• Middenstuk: kenmerken / voorbeelden verklaringen /oorzaak / reden
• Slot: samenvatting
• 
  

Verklaringsstructuur (bijv. een artikel met de titel "Waarom zijn er in de USA relatief veel Coronaslachtoffers?" 

Verleden-heden-(toekomst)structuur

Inleiding: introductie onderwerp

Middenstuk: situatie vroeger, situatie nu (of: ontwikkeling van vroeger naar nu)

Slot: conclusie of voorspelling over de situatie in de toekomst.

Verleden-heden-toekomststructuur (bijv. een artikel met de titel "Hoe ging men in het verleden om met virussen en kunnen we daar iets van leren?")

Welke tekststructuur herken je?

probleem/oplossingsstructuur

verklaringsstructuur

verleden/hedenstructuur

Welke tekststructuur herken je?

probleem/oplossingsstructuur

verklaringsstructuur

verleden/hedenstructuur

Welke tekststructuur herken je?

probleem/oplossingsstructuur

verklaringsstructuur

verleden/hedenstructuur

Wat?	Cursus 1 Meer dan lezen §5: Vaste tekststructuren. Maak opdracht 1 t/m 3 op blz 35-36
Hoe?	Zelfstandig en in stilte. Muziek mag (met oordopjes).
Hulp	De theorie in deze LessonUp en de theorie in je boek.
Tijd	Twaalf minuten.
Waarom?	Om te oefenen voor leesvaardigdheid.
Klaar?	Lees in je leesboek of oefen in NN online.

Huiswerk voor de volgende les

Argumentatiestructuur

• Inleiding: standpunt
• Middenstuk: argumenten voor het standpunt // tegenargument // weerlegging
• Slot: herhaling stelling // beantwoorden van de vraag 

Argumentatiestructuur (bijv. een artikel met de titel "Het vaccineren van kinderen is onzin" 

Aspectenstructuur

• Inleiding: onderwerp
• Middenstuk: diverse aspecten van het onderwerp
• Slot: samenvatting 

Aspectenstructuur (bijv. een artikel met de titel "Welke invloed heeft het Coronavirus op jongeren?" 

Voor- en nadelenstructuur

• Inleiding: vraag of stelling
• Middenstuk: voordelen// nadelen
• Slot: afweging // conclusie 

Voor- nadelenstructuur (bijv. een artikel met de titel "Wat zijn de voor- en nadelen van het vaccineren van jongeren?"

Vraag-antwoordstructuur

• Inleiding: vraag
• Middenstuk: antwoord 
• Slot: samenvatting of conclusie 

vraag-antwoordstructuur (bijv. een artikel met de titel "Welke maatregelen kan ik zelf treffen tegen het coronavirus?" 

Welke tekststructuur herken je?

Argumentatiestructuur
Aspectenstructuur
Verklaringsstructuur
Voor- en nadelenstructuur

Welke tekststructuur herken je?

Argumentatiestructuur
Aspectenstructuur
Verklaringsstructuur
Voor- en nadelenstructuur

Welke tekststructuur herken je?

Argumentatiestructuur
Aspectenstructuur
Verklaringsstructuur
Voor- en nadelenstructuur

Welke tekststructuur herken je?

Argumentatiestructuur

Aspectenstructuur

Vraag-antwoordstructuur

Voor- en nadelenstructuur 

Schrijf drie dingen op die je deze les hebt geleerd.

Exit ticket

Schrijf een  ding op 

die je nog lastig vindt.

Exit ticket

TOT MORGEN! 

Welke structuur bevat oorzaken in het middenstuk?

1. argumentatiestructuur
2. aspectenstructuur
3. verklaringsstructuur
4. voor- en nadelenstructuur

Welke tekststructuur past niet bij een betoog?

1. argumentatiestructuur
2. aspectenstructuur
3. voor- en nadelenstructuur
4. verklaringsstructuur

Verklaringsstructuur
- inleiding: bepaald verschijnsel
- kern: kenmerken/ verklaringen/ voorbeelden
- slot: ?
Wat moet er op de plaats van het vraagteken staan?

1. samenvatting
2. eigen mening
3. het probleem
4. vraagstelling

Inleiding: onderwerp
middenstuk: diverse onderdelen van het onderwerp worden besproken
slot: samenvatting
Deze indeling hoort bij de volgende structuur:

1. argumentatiestructuur
2. voor en nadelen structuur
3. verklaringsstructuur
4. aspectenstructuur

Een tekst waarin wordt uitgelegd hoe het broeikaseffect is ontstaan, is een ....

1. Tekst met verklaringsstructuur
2. Tekst met voor- en nadelenstructuur
3. Tekst met argumentatiestructuur

Welke tekststructuur herken je door tijdsaanduidingen in de tekst?

1. Verleden/heden (toekomst) structuur
2. Argumentatiestructuur
3. Voor/nadelenstructuur
4. Aspectenstructuur

Hoe heet de volgende tekststructuur?

Inleiding: onderwerp

Middenstuk: diverse onderdelen van het onderwerp

Slot: samenvatting

1. aspectenstructuur
2. onderwerpstructuur
3. voor- en nadelenstructuur
4. vraag- en antwoordstructuur

Welke tekststructuur eindigt met de beste oplossing?

1. Vraag-antwoordstructuur
2. Probleem-oplossingsstructuur
3. Argumentatiestructuur
4. Verklaringsstructuur

Welke vaste tekststructuur is zeker niet geschikt voor een uiteenzetting?(informatieve tekst)

1. Een aspectenstructuur
2. Een vraag-antwoord-structuur
3. Een argumentatie-structuur
4. Een verklaringstructuur

Welke tekststructuur past niet bij het betoog?

1. probleem-oplossingsstructuur
2. argumentatiestructuur
3. verklaringsstructuur
4. aspectenstructuur