5.1 Liefde voor het vaderland

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Ik ben er trots op als Nederland wint bij wedstrijden zoals bijvoorbeeld het songfestival of een voetbalwedstrijd!

JA

NEE

SOMS

Als je trots bent dat Nederland op een bepaald gebied het goed doet, zou je dit een nationalistisch gevoel kunnen noemen. Probeer eens in je eigen woorden uit te leggen wat nationalisme betekent en waarom je dit zo voelt?

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen wat er werd besloten op het Congres van Wenen.
• Je kunt aan de hand van voorbeelden uitleggen wat nationalisme inhoudt, zowel op cultureel als op politiek-bestuurlijk gebied.
• Je kunt met enkele voorbeelden uitleggen hoe de kaart van Europa in de 19e eeuw veranderde.
• Je kunt uitleggen wat de gevolgen waren van het nationalisme voor Nederland.
  

Europa na 1815

• Europa was na de Franse Revolutie en de oorlogen van Napoleon toe aan rust.
•  Europa was ook bang dat Frankrijk weer te machtig zou worden en ze namen besluiten tijdens het Congres van Wenen (1815):

1. Democratische hervormingen terugdraaien en de oude situatie met koningen herstellen (dit noemen we: restauratie).

2. Frankrijk in toom houden door het te omringen met sterkere landen: Het Duitse koninkrijk Pruisen kreeg meer gebied erbij en Nederland, België en Luxemburg werd samengevoegd en werd een koninkrijk.

3. Koningen (vorsten), beloofden elkaar te helpen als ze werden bedreigd door democratische bewegingen en ideeën.

Welk begrip past goed bij deze afbeelding van Lodewijk XVIII?

1. Nationalisme
2. Restauratie
3. Militarisme
4. Democratie

Opkomst van nationalisme in de 19e eeuw

• Voor de 19e eeuw  voelde men zich eigenlijk alleen verbonden met een streek of stad. Niet met een land! In de loop van de 19e eeuw groeide het gevoel bij mensen dat ze deel uit maakten van een natie (groep met eigen taal, cultuur en geschiedenis).  
• Gevolgen van dit groeiend nationalisme:

1. Mensen kregen meer belangstelling voor de tradities, gebruiken en de geschiedenis van hun eigen volk.
2. Nationalisten vonden dat elk volk zijn eigen staat moest krijgen. Dat leidde tot opstanden en oorlogen.
3. Europese landen wilden allemaal het sterkst zijn. Dit leidde tot concurrentie en militarisme. Hierdoor nam de dreiging op oorlog toe!

Uiteenvallen van grote rijken

• Nationalisme leidde tot problemen in veelvolkerenstaten (landen waar meer volken samenwoonden):

1. Het keizerrijk Oostenrijk. Hier woonden Hongaren, Tsjechen, Roemenen en Polen. Zij wilden hun eigen land.
2. In het Ottomaanse (Turkse) Rijk woonden onder andere Grieken en Bulgaren. Ook zij wilden hun eigen land!

• Hierdoor vielen het keizerrijk Oostenrijk en het Ottomaanse Rijk uit elkaar.
• De Grieken werden geholpen door Rusland, Frankrijk en Groot-Brittannië en werden in 1830 onafhankelijk
• De Bulgaren kregen pas rond 1900 hun eigen staat.

Ontstaan Duitse Keizerrijk (1871)

• Het omgekeerde kwam ook voor. Zo waren er verschillende Duitstalige koninkrijkjes die samen één land wilden vormen.  
• de Duitse vorsten wilden echter hun macht niet afstaan en eerdere pogingen tot revolutie zoals in 1848 mislukte. 
• In 1871 was het zover: onder leiding van regeringsleider Bismarck gingen enkele Duitstalige landen op in één grote en sterke staat. Het Duitse Keizerrijk. Dit gebeurde na de Frans-Duitse oorlog die Duitsland won in 1871.
  
• Het Duitse Keizerrijk was meteen een van de belangrijkste landen van Europa, met een moderne industrie, een groot spoorwegnet en een sterk leger.
• Duitsland werd echter nog geen democratie. De Duitse keizer Wilhelm I (voormalige koning van Pruisen) had veel macht.

Nationalisme in het Koninkrijk der Nederlanden

• De samenvoeging van België en Luxemburg bij het koninkrijk der Nederlanden werd geen succes
• Het protestantse noorden met Nederlandse taal en het katholieke zuiden waar veel Frans werd gesproken deelden een totaal andere geschiedenis.
• Koning Willem I voerde Nederlands als voertaal in en probeerde het katholicisme terug te dringen en stelde noordelijke bestuurders aan tot ergernis van het zuiden.
• Het zuiden kwam in 1830 in opstand en België werd een apart koninkrijk.
• Koning Willem I weigerde tot 1839 België te erkennen maar verloor uiteindelijk de strijd.
• Luxemburg werd gesplitst in een Belgische provincie en een zelfstandig groothertogdom

Sleep de landen naar het juiste vak!

Heeft geleid tot opstand en uit elkaar vallen van het rijk

Heeft geleid tot het ontstaan van 1 (groter) rijk

Duitse Rijk

Oostenrijk

Koninkrijk der Nederlanden

Italië

Turkse rijk (Ottomaanse rijk)

Begrippen

• nationalisme: grote liefde voor je eigen land, volk en cultuur. 
• militarisme: het idee dat oorlog een goede manier is om conflicten tussen staten op te lossen. Aanhangers van het militarisme hebben daarom een voorliefde voor het leger, wapens en militaire discipline.
• Restauratie: herstel van de politiek-bestuurlijke situatie van vóór de Franse Revolutie, waarbij veel landen weer een vorst aan het hoofd kregen.
• veelvolkerenstaten: staat waarin meerdere volken samenleven.