This lesson contains 38 slides, with interactive quizzes and text slides.
Lesson duration is: 45 min
Items in this lesson
Herhalen bs 3 en 4
Thema 6
Gedrag beschrijven en vorming
Slide 1 - Slide
Een ei in een nest is voor een vogel een ................... om te gaan broeden
A
signaal
B
uitwendige prikkel
C
sleutelprikkel
D
inwendige prikkel
Slide 2 - Quiz
Prikkels
Sleutelprikkel: Een prikkel waarop altijd hetzelfde gedrag volgt.
Supranormaleprikkel: Een overdreven sleutelprikkel, is effectiever in het veroorzaken van het gedrag dan een sleutelprikkel.
Slide 3 - Slide
Wanneer wordt bepaald gedrag getoond?
A
Als prikkels boven de drempelwaarde uit komen
B
Bij een sterkte discipline
C
Bij gebrek aan motivatie
D
Als prikkels onder de drempelwaarde blijven
Slide 4 - Quiz
Een gedragsketen bestaat uit bij elkaar horende gedragselementen
A
waar
B
niet waar
Slide 5 - Quiz
Wat is gedrag?
Alle waarneembare activiteiten van mens of dier.
Adequaat gedrag: gedrag dat de overlevingskansen en fitness vergroot.
distelvink
Slide 6 - Slide
Gedrag
- Bestaat uit handelingen (gedragselementen)
- Een reactie op een prikkel, noem je een respons
- Handeling effect handelingen = gedragsketen
Gedragsketen
Handeling
Slide 7 - Slide
Gedragssysteem: handelingen met een gemeenschappelijk doel
Gedragselement
Gedragselement
Gedragselement
Gedragselement
Slide 8 - Slide
Slide 9 - Slide
Huiswerk bespreken
Opdracht 24, 25, 26, 27 (a, b), 28
31, 32 (a, d), 34, 36
Slide 10 - Slide
Lees pagina 94 t/m 98
Slide 11 - Slide
Slide 12 - Slide
Een protocol
Een protocol is een lijst waarop je kunt zien welke gedragshandelingen voorkomen bij één dier.
Tijd Afkorting handeling
0.20 Lo
0.40 Spr
1 min Lo
1.20 St
1.40 St
2 min Lo
2.20 Kij
2.40 Dr
3 min Dr
Voorbeeld gedrag van een hond
Je ziet dat de hond bepaald gedrag
vaker doet dan ander gedrag.
Slide 13 - Slide
Objectief
Gedragsonderzoek is objectief: geen mening/ interpretatie.
Soms maken mensen zich schuldig aan antropomorfisme: menselijke emoties toekennen aan dieren.
Slide 14 - Slide
Met welke term uit de ethologie zou je het gedrag van de watervlooien kunnen omschrijven als zij op willekeurige wijze op zoek zouden gaan naar plekken met een hogere zuurstofconcentratie?
A
Gewenning
B
Inzicht
C
Klassieke conditionering
D
Trial and error
Slide 15 - Quiz
Vraag 6: Twee katers die hevig naar elkaar dreigen, gaan plotseling allebei hun vacht schoonlikken. Hoe heet het gedrag dat de katten dan vertonen?
A
Overspronggedrag
B
Verzoeningsgedrag
C
Omgericht gedrag
D
Verzorgingsgedrag
Slide 16 - Quiz
De groene kikker heeft een speciaal gedrag in de periode dat ze zich voortplanten. In het voorjaar komen grote groepen mannetjes bij elkaar in de ochtend en in de avond oorverdovend kwaken, de zogenaamde kikkerkoren. Voorbeelden van gedrag zijn: balts en territoriumgedrag. Tot welke soort gedrag behoort het kwaken van kikkers in kikkerkoren?
A
balts
B
balts en territoriumgedrag
C
territoriumgedrag
D
geen van beide
Slide 17 - Quiz
De Magot is een apensoort die voorkomt in Noord Afrika. In het Duitse plaatsje Daun ligt een wildpark dat een ‘Affenschlucht’ heeft ingericht. Dat is een goed omheind stuk bos waarin een groep magots leeft. In dit bos is een breed wandelpad aangelegd vanwaar de bezoekers de apen kunnen observeren. Kort na het uitzetten van de apen lieten ze zich niet zo veel zien, maar tegenwoordig lopen ze over de paden en zoeken contact met de bezoekers. Sommige apen ontwikkelen zich zelfs tot zakkenrollers die eten en andere dingen uit zakken en tassen halen. De jonge apen nemen dit gedrag feilloos over. - Welk leerproces (1.) heeft ertoe geleid dat de apen zich na enige tijd steeds meer lieten zien? - Door welk leerproces (2.) ontwikkelen de jonge apen zich tot zakkenrollers?
Leerproces 1: Gewenning
Leerproces 2: Trial and Error
C
Leerproces 1: Gewenning
Leerproces 2: Imitatie
D
Leerproces 1: Conditionering
Leerprocels2: Trial and Error
Slide 18 - Quiz
Een koekoek profiteert van het broedzorggedrag van andere vogels. Een koekoeksvrouwtje legt haar ei in het nest van bijvoorbeeld een roodborstje. Het pasgeboren, nog blinde koekoeksjong duwt de eieren of jongen van het roodborstje uit het nest . De vogel die het nest heeft gemaakt, treedt daarna op als pleegouder voor de jonge koekoek. Opmerkelijk is dat een koekoeksvrouwtje haar eieren vrijwel altijd legt in het nest van de pleegoudersoort waardoor zij zelf is grootgebracht. Door welk leerproces leren koekoeken welke soort hun pleegouder is?
A
inprenting
B
imitatie
C
conditionering
D
gewenning
Slide 19 - Quiz
Het gedrag van 5 hennen wordt gevolgd en genoteerd in een protocol. De resultaten zijn als volgt: Hen P: loopt rond - pikt T - drinkt - pikt R - pikt voedsel - wacht Hen Q: loopt rond - wacht - pikt voedsel - wacht - drinkt - loopt rond Hen R: wacht - loopt rond - drinkt - pikt Q - pikt voedsel - wacht - loopt rond Hen S: loopt rond - pikt voedsel - pikt R - wacht - loopt rond Hen T: wacht - drinkt - pikt Q - wacht - loopt rond - pikt voedsel Welke hen staat bovenin de pikorde? En welke hen het laagst?
A
Hoogst: hen P
Laagst: hen Q
B
Hoogst: hen S
Laagst: hen Q
C
Hoogst: hen P
Laagst: hen R
D
Hoogst: hen S
Laagst: hen R
Slide 20 - Quiz
Rotganzen trekken in de winter vanuit Siberië naar Nederland en vertrekken eind mei weer naar hun broedgebied. In Nederland leven rotganzen in grote groepen. Eenmaal in Siberië aangekomen, vallen de groepen in paartjes uiteen. Daarmee verandert ook het gedrag ten opzichte van elkaar. Voorafgaand aan de voortplanting vertonen de paartjes daar opmerkelijk gedrag. Hoe heet het gedrag dat de ganzen gaan vertonen zodra ze in paartjes in het broedgebied zijn, voorafgaand aan de paring?
A
territorium gedrag
B
sociaal gedrag
C
balts
D
voortplantingsgedrag
Slide 21 - Quiz
Enkele opmerkingen over bepaald gedrag zijn: I Het gedrag is gericht op soortgenoten. II Het gedrag bestaat uit een aantal handelingen die van tevoren vaststaan. Wat hoort bij een beschrijving van ritueel gedrag?
A
alleen I
B
alleen II
C
geen van beiden
D
I en II
Slide 22 - Quiz
Wolven leven van prooien die veel groter zijn dan zijzelf. Die kunnen ze alleen overmeesteren wanneer ze samenwerken. In de groep heeft elke wolf zijn plek in de rangorde. In het algemeen is de taakverdeling in een rangorde in het voordeel van
A
het individu
B
de groep
C
het individu en de groep
D
de soort
Slide 23 - Quiz
Een boer verjaagt de spreeuwen uit zijn tarweveld door om de minuut een harde knal te laten klinken uit een geluidsinstallatie. Door de knal vliegen de spreeuwen weg. Na verloop van tijd vliegen de spreeuwen niet meer weg wanneer zij de knal horen. Door welk leerproces vliegen de spreeuwen niet meer weg?
A
imitatie
B
gewenning
C
trial and error
D
conditionering
Slide 24 - Quiz
Een rat wordt in het centrum van een doolhof geplaatst. Na een bepaalde tijd vindt de rat de uitgang, waar hij wordt beloond met een stukje kaas. De volgende keer vindt de rat de uitgang in een kortere tijd. Door welk leerproces kon de rat de route in kortere tijd afleggen?
A
inprenting
B
trial and error
C
inzicht
D
conditionering
Slide 25 - Quiz
Hieronder staan drie gegevens: 1 de beschrijving van handelingen 2 afkortingen voor de handelingen 3 het doel van de handelingen 4 de frequentie waarin de handeling optreedt Welke gegevens horen thuis in een ethogram?
A
alleen 1
B
1 en 2
C
1 en 4
D
1, 2 en 4
Slide 26 - Quiz
In een onderzoek naar pikgedrag krijgen kuikens een mengsel van gewone (gele) en gekleurde (rood, groen en oranje) graankorrels aangeboden. Genoteerd wordt welke korrels er opgepikt worden in een bepaalde tijd. Kleur graankorrel Aantal keren dat er naar het graan gepikt wordt in 5 minuten Rood 52 Groen 25 Geel 13 oranje 12 De kleur rood is voor de kuikens:
A
een supernormale prikkel
B
een sleutelprikkel
C
een signaal
D
een uitwendige prikkel
Slide 27 - Quiz
Een hongerige pad kreeg een levende zweefvlieg aangeboden die veel lijkt op een wesp. De pad at de zweefvlieg op. Vervolgens kreeg de pad een levende wesp aangeboden. Toen de pad de wesp wilde verorberen stak de wesp. De pad liet de wesp daarna ongemoeid. Toen de hongerige pad opnieuw een zweefvlieg kreeg aangeboden, reageerde de pad niet. Door welke vorm van leren vermijdt de pad de zweefvlieg?
A
gewenning
B
imitatie
C
inzicht
D
proefondervindelijk leren
Slide 28 - Quiz
In de afbeelding is weergegeven hoe vaak een meeuwenkuiken pikt naar een model van een snavel. Wat is de sleutelprikkel die leidt tot het pik gedrag?
A
de vorm van de snavel
B
de kleur rood
C
een rode vlek op een gele snavel
D
het contrast van rood met een andere kleur
Slide 29 - Quiz
Een jonge kievit gaat gelijk trappelen op een natte dweil. Waarvan is hier sprake:
A
aangeleerd gedrag
B
erfelijk gedrag
C
imitatie
D
speelgedrag
Slide 30 - Quiz
Wat is de FUNCTIE van aangeboren gedrag meestal bij dieren?
A
Het volgen van de moeder
B
Het vergroten van de overlevingskans
C
Zorgen voor voedsel
D
Het bemachtigen van een territorium
Slide 31 - Quiz
Maxime en Zolikha kiezen één bepaalde chinchilla uit en noteren vijf minuten lang, elke vijf seconden, welk gedrag dit dier vertoont. Hun resultaten staan in tabel 2.
Hoe wordt tabel 2 genoemd?
A
ethogram
B
practicum
C
protocol
D
tabel
Slide 32 - Quiz
Gedrag bij mensen kan
1. zijn aangeleerd 2. worden bepaald door erfelijke factoren
A
1 . Waar
2. Niet waar
B
1 . Niet waar
2. Waar
C
Beide niet waar
D
Beide waar
Slide 33 - Quiz
Een jonge kieviet op nat gras gaat trappelen. Hierdoor komen de wormen naar boven de hij op kan eten. Zet je een jonge kieviet op een natte dweil dan vertoont hij dit trappelgedrag ook, maar na een poosje stopt hij ermee. Welk leerproces ligt hieraan ten grondslag?
A
gewenning
B
trial and error
C
conditionering
D
imitatie
Slide 34 - Quiz
In een experiment worden duiven geconditioneerd om op een hefboompje te pikken. Als de duif op het hefboompje pikt, wordt het dier beloond met een graankorrel. Bewering 1: Tijdens het conditioneren neemt de frequentie waarmee de duif op het hefboompje pikt toe. Bewering 2: Als de duif niet meer beloond wordt met een graankorrel zal de duif op den duur ophouden met pikken.
Welke bewering is juist?
A
1 en 2 zijn beiden juist
B
1 en 2 zijn beiden onjuist
C
1 is juist
D
2 is juist
Slide 35 - Quiz
Vul het juist woord in: Reflexen zijn een vorm van .................... gedrag.
Slide 36 - Open question
Geef een voorbeeld van een waarde die we in onze maatschappij belangrijk vinden
Slide 37 - Open question
Noem 2 signalen waarmee een wolf aangeeft dat hij een hoge rangorde heeft.