KA 11

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

KA 11: van een agrarische-urbane cultuur naar een zelfvoorzienende agrarische cultuur

Hofstelsel en horigheid

Het West-Romeinse Rijk valt

476

Het West-Romeinse Rijk valt

476

De Amerikaanse schilder Thomas Cole maakte tussen 1833-1836 een serie schilderijen over een niet-bestaand rijk, dat erg lijkt op het Romeinse Rijk (maar het niet is!).

Dit schilderij is het vierde deel van de serie heet Destruction, en lijkt op de inval van Rome door de Vandalen (in 455)

Een dreigende lucht met donkere wolken.

Een gebroken schild

Van een standbeeld ontbreekt het hoofd

Een vrouw wordt in het water gegooid

Een noodbrug die op instorten staat

Een vernielde brug.

Een paleis staat in brand: je ziet de vlammen

Leerdoelen

Herkennen wat er veranderde op bestuurlijk en economisch gebied (discontinuiteit)

Bekend zijn met het hofstelsel en horigheid

Hofstelsel en horigheid

Kenmerkend aspect 11: 

De vrijwel volledige vervanging in West-Europa van de agrarische-urbane cultuur door een zelfvoorzienende agrarische cultuur, georganiseerd via hofstelsel en horigheid.

(van een agrarische-urbane cultuur naar een zelfvoorzienende agrarische cultuur)

Belang van het onderwerp

Door diverse oorzaken verdween het Romeinse gezag. 
Mensen sloegen op de vlucht voor veiligheid. 

gevolgen:

- steden liepen leeg (met alle gevolgen van dien)

- reizen moeilijk en onveilig

- geen handel

- geldeconomie verdween

-> landbouw stedelijke samenleving verdween

-> landbouw belangrijkste middel van bestaan

Schema over het hofstelsel

ontstaan van horigheid

(het toebehoren van een boer aan het land van een heer)

door:

- wegvallen centraal bestuur

- wegvallen bescherming (overheid/leger)

- wegvallen steden

- wegvallen handel en nijverheid

-> boeren zoeken bescherming bij een heer

de overheid bood geen bescherming en rondtrekkende bendes hadden vrij spel. Boeren zagen zich gedwongen bescherming te zoeken bij een heer. In ruil daarvoor gingen ze verplichtingen aan.

vrije boeren, Horigen en lijfeigenen wonen op of bij het domein van de heer.

- > Hofstelsel

(een economich en sociaal systeem)

Plichten vrije boeren: pacht betalen en vechten voor de heer

Rechten vrije boeren: eigen stuk grond en gaan en staan waar ze willen

Plichten horigen: werken op land van de heer, deel opbrengst land aan heer geven, herendiensten en vechten voor de heer

Rechten horigen: bescherming van  de heer

Lijfeigenen hadden geen rechten, alleen maar plichten. (een soort slaven)