Door diverse oorzaken verdween het Romeinse gezag.
Mensen sloegen op de vlucht voor veiligheid. (Dat verschijnsel zie je nog steeds, denk aan Syrië.)
gevolgen:
- steden liepen leeg (met alle gevolgen van dien)
- reizen moeilijk en onveilig
- geen handel
- geldeconomie verdween
-> landbouw stedelijke samenleving verdween
-> landbouw belangrijkste middel van bestaan