week 4, pathologie van het hormoonstelsel

• AFP
• MBO
• Studiejaar 2

Pathologie

• hypofyse
• schildklier
• bijnieren
• pancreas 

pathologie in de hormoonstelsel

te veel aan hormonen

te weinig aan hormonen

Hypothalamus is oa verbonden met de hypofyse door het hypofysair poortadersysteem

Ziekten van de hypofyse

Overproductie: hypofyse adenoom, goedaardig gezwel dat van de hypofyse uitgaat

Voorbeelden adenoom

• prolactinoom, geeft verschillende symptomen bij mannen en vrouwen 
• hypofyse tumor die overmatig groeihormoon produceert: acromegalie, handen, voeten, tong groeit. Wanneer dit op jongere leeftijd al ontstaat dan zie je gigantisme
• te lage ADH productie: de zorgvrager verliest te veel water via de urine: diabetes insipidus. 5-15 liter urine per etmaal, polyurie. Daardoor veel dorst, polydipsie. dorstproef: 6-8 u niets drinken

ziekten van de schildklier

hyperthyroïdie

Hypothyreoïdie

Hypofyse maakt TSH, stimuleert de schildklier tot afgifte T3&T4

negatieve feedback aan hypofyse waardoor homeostase

Hyperthyreoïdie

• symptomen: gewichtsafname bij normale eetlust, hartkloppingen, transpiratie, vermoeidheid
• diagnose op basis van anamnese en lichamelijk onderzoek, wordt bevestigd door bloedonderzoek: verhoogd T4 en verlaagd TSH
• achterhalen oorzaak van belang 
• therapie middels medicatie, zn radioactief jodium of een ok. Risico is als gevolg daarvan een te traag werkende schildklier

Hypothyreoïdie

• symptomen vaag en sluimerend
• vermoeidheid, gewichtstoename, depressie, geheugenverlies, obstipatie, haaruitval, geheugenverlies, droge huid. Stem lager/krakerig en pafferig gezicht, menstruatie stoornissen
•  laag T4, hoog TSH
• therapie medicamenteus middels levothyroxine

Bijnieren

• syndroom van Cushing: tumor in de bijnier die cortisol produceert of langdurige toediening van corticosteroïden 
  
• hypofyse tumor produceert veel ACTH, daarmee hoog cortisol: ziekte van Cushing
• volle maans gezicht en vetstapeling op de romp
• hypertensie, spierzwakte, striae/blauwe plekken, osteoporose, depressie, DM, vruchtbaarheidsstoornissen, achterblijven van groei
• Therapie: operatief tumor verwijderen, pogen de cortisol spiegel te normaliseren, geen medicatie

Bijnierschors insufficiëntie

• te kort aan bijnierschors hormonen
• ziekte van Addison: gevolg van een overactief immuun systeem, auto immuun, of uitzaaiingen van long- of borsttumoren of TB
• vermoeidheid en spierzwakte, maag- en darmklachten, minder eten, gewichtsverlies, hyperpigmentatie
• diagnose: lab verlaagd cortisol en aldosteron gehalte
• therapie: toedienen hydrocortison, in het geval van stress situaties extra hoge dosering, aders kans op shock en verminderde afweer: Addison crisis

Pancreas

• diabetes mellitus: complexe chronische stofwisseling ziekte 
• Volwassenen: 10% type 1, 90% type 2
• type 2 stijgt flink, obesitas en ouder worden
• type 1 absoluut te kort aan insuline, mogelijk erfelijk, ontstaat in een korte periode op relatief jonge leeftijd
• type 2 relatief tekort aan insuline: erfelijk & leefstijl/obesitas, ontstaat in een langere periode
• hyperglycaemie: gewichtsverlies, jeuk, moeheid, vaker UWI, polyurie met polydipsie, algehele malaise. NB hypoglycaemie
• diagnose: nuchtere glucose. <6,1 gb, 6,1 - 6,9: glucose intolerantie, >7,0: DM & HbA1C
• Therapie: streven naar normoglycaemie, insuline (kort/langwerkend), metformine, leefstijl

• hypoglycaemie: <3,5
• hongerig, gapen, transpireren,  trillen, tachycardie, verminderd bewustzijn, coma

complicaties DM

• diabetische neuropathie, aantasting van de zenuwen: tintelingen, gevoelsstoornissen, pijnklachten en krachtverlies in de benen, gevoel van op watten lopen, incontinentie klachten, impotentie, hartritme stoornissen
• hogere kans op infecties en slechte wondgenezing ivm vaatschade
• diabetische nefropathie: verslechtering van de nierfunctie
• hart en vaatziekten
• diabetische retinopathie

www.diabetesfonds.nl

Lesopdracht

• Werk in groepjes van 2 uit waar je als verpleegkundige op kunt/moet letten bij de zorg voor een zorgvrager met diabetes.
• Vergelijk je uitkomsten en maak hier 1 gezamenlijk document van en presenteer dit aan de klas
• denk hierbij ook aan dokters afspraken, zorgverleners buiten verpleegkundigen om etc