Spelling 2 mavo/havo blok 4 tussenletter-n en -s in samenstellingen, samentrekking en apostrof

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1,2

Lesdoelen

Je weet wanneer je een tussen-n én -s schrijft in samenstellingen.

Je weet wanneer je een weglatingsstreepje mag gebruiken. 

Je weet wanneer je een apostrof gebruikt. 

Een samenstelling: twee (of meer) woorden die samen één woord worden

Regels

Je schrijft een tussen-n als

- het eerste deel van het woord een znw is 

                                        én

- het znw alleen een meervoudsvorm op -en    

   heeft.

Voorbeelden: beukennootje, fietsenstalling

Je schrijft géén tussen-n als het eerste deel:

- geen zelstandig naamwoord is (zn:) hogeschool, huilebalk

- geen meervoud heeft: tarwebrood, hellevuur 

- alleen meervoud op -s heeft: horlogebandje, doucheputje

- zowel meervourd op -s als -n heeft: groentesoep, geboortekaartje

- aangeeft hoe groot, goed, klein, stom iets is: reuzeleuk, apetrots

- uniek is: zonnebank, maneschijn 

asperge + soep

1. aspergensoep
2. aspergesoep

fiets + rek

1. fietserek
2. fietsenrek

horloge + maker

1. horlogemaker
2. horlogenmaker

Waarom heeft de samenstelling een tussenletter -e-?
zonnebril

1. Het eerste woord gaat over iets waar er maar één van is
2. Het eerste woord heeft een versterkende betekenis
3. Het eerste woord heeft een meervoud op -en én op -s

Waarom heeft de samenstelling een tussenletter -e-?
dieptepunt

1. Het eerste woord gaat over iets waar er maar één van is
2. Het eerste woord heeft een versterkende betekenis
3. Het eerste woord heeft een meervoud op -en én op -s

Waarom heeft de samenstelling een tussenletter -e-?
reuzegroot

1. Het eerste woord gaat over iets waar er maar één van is
2. Het eerste woord heeft een versterkende betekenis
3. Het eerste woord heeft een meervoud op -en én op -s

Tussen -s

Je schrijft een tussen -s als je die hoort.

stationsplein

personeelsafdeling

identiteisbewijs

lievelingsdier

Waarom?

Dorpsstraat is met een tussen -s omdat dorpsplein ook met een tussen -s is.

Tussen S

1. Dorpsstraat
2. Dorpstraat

Tussen S

1. meisjesstemmen
2. meisjestemmen

Welke samenstelling heeft onterecht een tussen -s?

1. horlogesmaker
2. bakkersroom
3. scheepsjournaal
4. stadscentrum

Het weglatingsstreepje

Weglatingsstreepje:

Soms kun je een deel van een samengesteld woord weglaten, omdat dat deel wordt herhaald. Plaats dan een weglatingsstreepje:

Psychologie- en natuurkundestudenten.

Fiets-, werk- en taalvakanties.

Waar wordt het weglatingsstreepje juist gebruikt?

1. carnavalsfeest en -optocht
2. hoofdstraten en zij-
3. -kast en boekenplank

Waar wordt het weglatingsstreepje juist gebruikt?

1. rode- en witte sokken
2. fiets- en vliegvakanties
3. oude- en jonge mensen

Waar is het weglatingsstreepje correct gebruikt?

1. voor- en nadelen
2. voor en na-delen
3. voor en -nadelen
4. voor en nadelen

apostrof 

Wat is de apostrof?

1. ;
2. /
3. '
4. "

Wanneer gebruik je een apostrof?

1. Als één of meer letters zijn weggelaten
2. bij bezitsaanduidingen
3. na cijfers en afkortingen
4. alle antwoorden zijn goed

Apostrof of niet?

1. cdtje
2. cd'tje

Apostrof?

1. Trix zusje
2. Trix' zusje