Artikel lessenserie

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo b, k, g
• Leerjaar 4

Schrijfvaardigheid: het artikel

Artikel les 1

Opbouw en kenmerken

Leerdoelen

Aan het einde van les 1 kun je de opbouw en kenmerken van een artikel opnoemen.

Aan het einde van les 2 kun je een tekstschema maken bij een artikel.

Aan het einde van les 3 heb je geoefend met het schrijven van een artikel.

Aan het einde van de week kun je een artikel schrijven volgens de kenmerken van een artikel.

Wat weet je al over het schrijven van een artikel?

Artikel

Een tekst voor een tijdschrift, een krant of een website. Je richt je tot een publiek (lezers van een schoolkrant of website). Je stemt je taalgebruik af op je publiek.

Schrijfdoelen artikel: informeren, overtuigen of activeren.

Pakkende titel

Een pakkende, niet te lange titel trekt de aandacht van de lezer.

Alinea-indeling

Een artikel heeft een duidelijke alinea-indeling voor overzichtelijkheid.

Witregels

Witregels tussen alinea's zorgen voor een overzichtelijke presentatie van de tekst.

Inleiding

De inleiding noemt het onderwerp en interesseert de lezer.

Anekdotes

Anekdotes kunnen de tekst verlevendigen en de lezer boeien.

Vaak staan anekdotes in de inleiding. 

Kern

De kern bestaat uit uitwerking per deelonderwerp of argument.

Tussenkopjes

Tussenkopjes helpen de lezer de tekst te structureren en te begrijpen waar het over gaat.

Slot

Het slot bevat een samenvatting of conclusie van het artikel.

Naam en functie

De naam en functie van de schrijver komen onder het artikel te staan.

Oefenen

Je krijgt een A4-papier met daarop twee artikelen. Bekijk de artikelen goed. Beantwoord daarna de vragen op de volgende dia's.

Wat is het verschil tussen de twee artikelen?

Welk tekstdoel heeft het artikel over gamen?

1. informeren
2. activeren
3. overtuigen
4. amuseren

Typ van tekst 1 een zin op die past bij het tekstdoel.

Er staan 4 verschillende signaalwoorden in de tekst over gamen. Noteer die woorden met het tekstverband. Bijvoorbeeld: zo - voorbeeld.

Artikel les 2

Kenmerken en tekstschema

Welk tekstdoel heeft het artikel over de sla?

1. informeren
2. activeren
3. overtuigen
4. amuseren

Typ van tekst 2 een zin over die past bij het tekstdoel.

Er staan 4 verschillende signaalwoorden in de tekst over de sla. Noteer die woorden met het tekstverband. Bijvoorbeeld: zo - voorbeeld.

Het slot van de tekst is "Voorlopig blijft de hagedis in de opvang, maar de verzorgers willen over een tijdje wel een nieuw huis voor hem zoeken."
Welke functie voor het slot past hierbij?

1. Toekomstverwachting
2. Conclusie
3. Samenvatting
4. Aanbeveling doen

Brainstormen:
Bedenk voor beide teksten een passende titel.

Een artikel begint altijd met ...

1. je voor- en achternaam
2. een inleiding
3. een titel
4. een samenvatting

Wat is belangrijk bij het schrijven van een artikel?
Kies TWEE antwoorden.

1. Doelgroepgericht schrijven
2. Negeren van feedback
3. Informatiebronnen gebruiken
4. Onvoldoende onderbouwing

Welke schrijfvaardigheid is belangrijk voor een artikel?
Kies TWEE antwoorden

1. Heldere formulering
2. Overmatig gebruik van bijvoeglijke naamwoorden
3. Gevarieerd woordgebruik
4. Ingewikkelde zinsconstructies

Wat zijn kenmerken van een goed artikel?
Kies TWEE antwoorden.

1. Veel spelfouten
2. Onlogische opbouw
3. Aansprekende titel
4. Duidelijke structuur

Wat is GEEN artikel?

1. Een ingezonden brief in de schoolkrant.
2. Een reclame voor een nieuwe auto in het wijkkrantje.
3. Een stuk tekst over tuinplanten in een tijdschrift.
4. Een verslag van een festival in een krant.

Op welke plek in het artikel wordt de auteur vermeld?

1. Onder de inleiding
2. Vlak boven de conclusie
3. Onder het artikel
4. Onder de titel

Voorbeeldartikel

Bekijk het artikel over gamen nog een keer. Je kunt van dit artikel een tekstschema maken. 

Titel:             Wat is er nou mis met gamen?

Inleiding:    Stelling > mis met gamen

Kern 1:         Heerlijk luieren
Kern 2:        Nut van gamen

Kern 3:        Vooroordeel

Slot:             Voorstel

Artikel les 3

Tekstschema invullen en artikel schrijven

Evalueren:
Je hebt artikelen bekeken, geoefend met tekstdoelen, signaalwoorden en het bedenken van een pakkende titel. Hoe moeilijk vind jij het artikel? 1=makkelijk - 5=heel moeilijk

1

2

3

4

5

Evalueren:
Tegen welk deel van de schrijfopdracht zie je het meest op?

Tekstschema bij schrijfopdracht

Bekijk de schrijfopdracht van deze week. Lees de situatiebeschrijving goed door en daarna de punten die je moet vermelden in het artikel. 

Bedenk welke dingen je zelf moet bedenken en welke gegevens al voor jou zijn bedacht. Schrijf dat erachter.

Oefenen tekstschema

Vul het tekstschema in voor het artikel over de schoolkantine. Hoe ga jij de tekst indelen? Hoeveel alinea's ga je maken?

Aandacht trekken

Tips om aandacht te trekken in de inleiding:

• pakkende beginzin
• iets grappigs
• een nieuwtje
• een voorbeeld
• een citaat

Hoe kun je een anekdote gebruiken in de inleiding van je artikel?

Wat maakt jouw inleiding de moeite waard?

Aan de slag

Schrijf je artikel op volgorde: 

1. inleiding
2. kern
3. slot
4. naam en functie
5. titel

Artikel les 4

Peer-feedback

Peer-feedback 

ronde 1

1. Pak je artikel erbij over de schoolkantine.

2. Wissel je artikel uit met iemand van een ander groepje.

3. Lees het artikel, schrijf er vervolgens een tip en een top onder.

4. Geef het artikel terug aan je klasgenoot.

Peer-feedback 

ronde 2

1. Wissel je artikel uit met iemand anders van een ander groepje.

2. Beoordeel op inhoud: zijn alle punten juist verwerkt? Schrijf het eronder.

3. Geef het artikel terug aan je klasgenoot.

Peer-feedback 

ronde 3

1. Wissel je artikel uit met iemand anders van een ander groepje.

2. Beoordeel op presentatie/conventies: 

• opbouw (inleiding - kern - slot)
• samenhang (signaalwoorden)
• alinea-indeling
• ondertekening en/of naam
• passende titel

3. Geef het artikel terug aan je klasgenoot.

Reflectie

Leerlingen reflecteren op hun eigen artikel en schrijfproces.

Afsluiting

Terugblik op de les en beantwoording van vragen.

Schrijf 3 dingen op die je deze les hebt geleerd.

De leerlingen voeren hier drie dingen in die ze in deze les hebben geleerd. Hiermee geven ze aan wat hun eigen leerrendement van deze les is.

Schrijf 2 dingen op waarover je meer wilt weten.

De leerlingen voeren hier twee dingen in waarover ze meer zouden willen weten. Hiermee vergroot je niet alleen betrokkenheid, maar geef je hen ook meer eigenaarschap.

Stel 1 vraag over iets dat je nog niet zo goed hebt begrepen.

De leerlingen geven hier (in vraagvorm) aan met welk onderdeel van de stof ze nog moeite. Voor de docent biedt dit niet alleen inzicht in de mate waarin de stof de leerlingen begrijpen/beheersen, maar ook een goed startpunt voor een volgende les.