4.3 Staatsvorming & centralisatie

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Regels voor klassikale les

- geen jassen in het lokaal, telefoons in de telefoontas, niet eten in het lokaal

- bij binnenkomst boeken/schrift/pen op tafel

- tijdens de uitleg is het stil

Regels voor groepsopdrachten

- Groepswerk is tafels bij elkaar zetten, einde les weer opruimen

- Geluidsniveau is overleggen. 

- De aangegeven tijd voor een deel van de opdracht houd je in de gaten, vor die tijd is het werk gedaan

- tussentijds bespreken: je bent stil en luistert naar elkaar

Staatsvorming = 

Centralisatie = 

Nationale staat

• Een staat waarin de mensen het gevoel hebben dat ze een eenheid vormen.
  
• De bevolking heeft dezelfde taal, dezelfde cultuur, soms ook dezelfde godsdienst.
  

lezen

Par. 4.3 

blz. 60

Rijk Karel de Grote

2 landen ontstaan uit het rijk van Karel de Grote: Frankrijk en Duitsland

Frankrijk rond 1500

• Franse koning machtigste man van Franrijk
  
• Tienduizende huursoldaten
  
• Heft in zijn hele land belastingen
  
• Maakt wetten die geldig zijn in zijn hele land
  
• Regeert vanuit Parijs

Wie heeft de macht?

Honderdjarige Oorlog. 

De legendarische strijd tussen Frankrijk en Engeland

Legde de basis voor het nationalisme in beide landen

Koningen krijgen steun van edelen en steden!

Centralisatie

Door feodalisme had koning weinig macht
Honderdjarige Oorlog: meeste machtige edelmannen dood
Machtigste concurrent: hertog van Bourgondië 
Centralisatie Karel VII:
- Adviesraad toegankelijk voor burgers
- Belasting hervormingen (meer geld)
- Professioneel staatsleger
- Karel benoemt bisschoppen ipv paus

Lodewijk XI

Karels zoon Lodewijk XI zet centralisatie door:
- Steunt trouwe adel met geld en macht
- Straft niet trouwe adel
- Steunt burgers tegen adel 
- Speelt edelmannen tegen elkaar uit

Elementen die horen bij staatsvorming

- een hoofdstad

- overal geldige wetten

- overal belasting heffen

- een parlement

- afspraken met de edelen of goede relatie met de edelen

- centrale rechtbank

- ambtenaren

- huursoldaten

Opdracht 

1. Lees de uitleg op het blad
   
2. Vul de eerste woorden in met potlood
   
3. Tussenbespreken
   
4. daarna krijg je de woorden voor de buitencirkel 
   

Woordwiel

doel:

wat hoort bij elkaar en wat staat tegenover elkaar, kijkend naar staatsvorming en centralisatie.

Je ziet hier woordwielen die gevuld moeten worden met begrippen. De begrippen hebben een onderlinge samenhang die in het wiel tot uitdrukking moet komen. Sommige begrippen overlappen elkaar en gaan deels over dezelfde inhoud, ze hebben inhoudelijke samenhang. Dat verband moet je kunnen uitleggen. Andere begrippen zijn elkaars tegengestelde; ook die relatie moet je kunnen toelichten.

Binnencirkel:

 adel 

belasting

 

 Staten-Generaal 

vorst

buitencirkel

 3 standen 

ambtenaren en huursoldaten 

 keurvorsten 

wetten

toelichting

 Schrijf in de toelichting waarom je begrippen naast elkaar, tegenover elkaar of elkaar ‘over- lappend’ hebt gezet: 

wat is de relatie tussen de begrippen?

conclusie/evaluatie

• Het.
• klopt. 
• nooit. 
• volledig.
• ......