Evolutie B6 en 7

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

On the Origin of Species
Darwin stelde dat:

1. Er elke generatie meer individuen geboren worden dan kunnen overleven.        Er is dus competitie. 

2. Er is natuurlijke variatie tussen individuen van dezelfde soort. 

3. Individuen die dankzij deze variatie beter aangepast zijn aan hun       omgeving overleven. Deze individuen zullen hun aanpassingen doorgeven  aan de volgende generatie. ("Survival of the fittest")

4. Als er scheiding optreed dan zullen nieuwe soorten ontstaan
     (want andere aanpassingen).

Soorten deel je in op basis van gelijkenissen. 

Wat is een soort?

Organismen behoren tot een soort als ze op natuurlijke wijze kunnen voortplanten en hierbij vruchtbare nakomelingen krijgen. 

OF: Grootste populatie waartussen gene flow (uitwisseling van genen) kan plaatsvinden. 

Genetica van populaties
Evolutie in populaties

Genen komen in een bepaalde verhouding voor. 
Dat is een getal tussen 0 en 1. 

Als er geen selectie is dan worden de genen random doorgegeven en blijft die verhouding over generaties hetzelfde. 

Dit is de wet van Hardy-Weinberg 

Flashback genetica

	A	a
A	AA	Aa
a	Aa	aa

Hardy-Weinberg

Stel dat elk allel een frequentie heeft.
A heeft frequentie p en a heeft frequentie q. 
A en a zijn de mogelijkheden. Dus p + q = 1.

	A	a
A	AA	Aa
a	Aa	aa

	A (p)	a (q)
A (p)	AA p^2	Aa pq
a (q)	Aa pq	aa q^2

Hardy-Weinberg

p^2 + 2pq + q^2 = 1

	A (p)	a (q)
A (p)	AA p^2	Aa pq
a (q)	Aa pq	aa q^2

Als 9% van een populatie een recessief fenotype heeft, wat is dan de frequentie q, en p?

Je kan zo berekenen welke allelen in de geslachtscellen komen

p^2 + 1/2pq  voor p
en
q^2 + 1/2 pq voor q

Wat als er wel selectie is?

Aannames van Hardy-Weinberg

Als allelfrequenties veranderen

Dan spreken we van micro-evolutie

Als er hierdoor nieuwe soorten ontstaan (geen uitwisseling van genen meer) dan spreken we van macro-evolutie. 
(Als een andere soort mee-evolueert spreken we van
co-evolutie)

Hoe?

Wel selectie op een bepaald gen. 

Maar bijvoorbeeld ook door genetic drift. 

Genetic drift

Door kleine populaties (aanname van HW = grote populatie) kunnen allelfrequentie veranderingen door toeval optreden. 

Bijvoorbeeld als een selecte groep migreert (aanname HW= geen migratie) en alleen recessieve genen heeft...(founder effect)
Of als een grote groep uitsterft en de overlevers vooral een recessief gen hebben (Bottleneck)

Founder effect

Bottleneck event

Hoe ontstaan soorten (macro-evolutie)

Door reproductieve isolatie
Om een reden paren bepaalde organismen niet meer, en hierdoor kunnen ze andere soorten vormen.

Allopatrische soortvorming
(Te ver weg om te paren)

Sympatrische soortvorming
(Dichtbij genoeg, maar werkt niet)

In India komen leeuwen en tijgers samen voor. Deze kunnen samen lijgers krijgen. Waarom zijn het andere soorten? Welke vorm van soortvorming speelt hier?

Eilandtheorie

Hoeveel soorten er voorkomen hangt af van het evenwicht tussen immigratie en extinctie. Hoeveel soorten overleven in een  eiland,  hangt af van hoe groot het is, en immigratie van afstand tot het vaste land. 

In Ierland hebben meer mensen dan in de rest van de wereld CF. Hoe kan dat?

Veel mensen vinden dat honden en wolven dezelfde soort zijn. Waarom zijn het volgens biologen toch andere soorten?

Vlakbij een continent zijn verschillende eilanden. De drie dichtbij het land zijn klein met veel regenwoud. Iets verderop ligt een groter eiland. Waar zullen de meeste soorten voorkomen?

1. Een van de kleine
2. Het grote eiland
3. Waarschijnlijk ongeveer gelijk

Oefenen: 

74, 78, 79, 81 t/m 84, 86, 87 t/m 91.

93 t/m 96.

99 t/m 100.

Extra oefening voor toets: 102.
Examentrainer