Algemene spelling

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Welkom!

 spelling Hogeschooltaal

Getallen voluit schrijven

Voor de honderdtallen t/m duizend gebruik je ...

1. cijfers
2. letters

Wel of geen tussen -n
Je schrijft eigenlijk altijd een -n, behalve in de volgende gevallen:

- als het eerste deel geen meervoud heeft.

- als het eerste deel een versterkende betekenis heeft (je kan dan 'heel erg' op de plaats van het eerste deel zetten).

- als het eerste deel gaat over iets waar er maar één van is.

- als het eerste deel ook een meervoud heeft op -s.

- als het eerste deel geen zelfstandig naamwoord is.

Wat is de juiste spelling van het woord?
beer + goed

1. bere-goed
2. berengoed
3. beregoed
4. beren-goed

Wat is de juiste spelling van het woord?
rijst + pap

1. rijstenpap
2. rijstepap
3. rijste-pap
4. rijsten-pap

Wel of geen tussen -s
Je schrijft een extra -s als je de extra -s ook hoort. Begint het tweede deel van het woord met een s-klank, dan vervang je in je hoofd het tweede deel voor een woord zonder s-klank. Hoor je dan een s-klank, dan schrijf je ook een s-klank.

Vb.
station + chef = stationschef, want het is ook stationsklok

Wat is de juiste spelling van het woord?
bruid + suite

1. bruidssuite
2. bruidsuite

Wel of geen koppelteken tussen delen van een woord
Je gebruikt een koppelteken bij samenstellingen in de volgende gevallen:

- verkeerde uitspraak

- aardrijkskundige namen

- afkortingen die je uitspreekt als losse letters

- symbolen en tekens

- als het tweede deel met een hoofdletter begint

- samenstelling met het voorvoegsel: ex- , oud- en non-

Weglatingsteken
Als je een deel van het woord weglaat moet je een liggend streepje ervoor terugzetten. Laat je een heel woord weg, hoeft dit niet.

Vb. aanvoer en afvoertroepen -->  aan- en afvoertroepen

       grote boeken en kleine boeken --> grote en kleine boeken 

Wat is de juiste spelling van het woord?
oud + voorzitter

1. oudvoorzitter
2. oud-voorzitter

Afkortingen

Een weergave van een woord(groep) door een beperkt aantal (begin)letters. Je spreekt ze uit als het oorspronkelijke woord. Een afkorting schrijf met 1 of meer punten. Gebruik een hoofdletter als die ook in het oorspronkelijk woord voorkomt.

dr. = doctor

m.a.w. = met andere woorden

Symbolen

Een notatie van een wetenschappelijk begrip, een eenheid of een valuta. Als je een symbool leest, spreek je het hele woord uit waar het voor staat. Je schrijft een symbool ZONDER punt.

Mg = magnesium

V = Volt

Letterwoord en initiaalwoord

Letterwoord bestaat uit de eerste letters van een naam of woordgroep, je spreekt de korte vorm uit als een woord. Je schrijft dit ZONDER punten.

havo = hoger algemeen voortgezet onderwijs

Een initiaalwoord spreek je uit als een stel losse letters en wordt ook gevormd door de eerste letters van een naam of woordgroep. Je schrijft dit ZONDER punten.

NS = Nederlandse Spoorwegen

Verkortingen

Een verkorting is opgebouwd uit een of meer (delen van) lettergrepen. Je schrijft verkortingen ZONDER punten.

horeca = hotels, restaurants, cafés

airco = airconditioning

Wat betekent z.o.z.?

Schrijf het volgende woord korter op:
Koninklijke Nederlandse Voetbalbond

Trema

Je gebruikt een trema in een afleiding om te voorkomen dat twee klinkers als een nieuwe klank worden uitgesproken. 

Vb. beïnvloeden

Ook gebruik je een trema bij woorden die van een andere taal afkomen. De schrijfwijze van deze woorden moet je gewoon leren.

Vb. überhaupt

Let op: bij een samenstelling krijg je altijd een koppelteken om te voorkomen dat klinkers als een nieuwe klank worden uitgesproken.

Apostrof

- Je gebruikt een apostrof als je een deel van het woord weglaat.

's morgens --> des morgens

- Je gebruikt een apostrof in het meervoud aan het einde van een woord als je anders het woord verkeerd uit zou spreken.
accu's                        sprays                  lolly's

- In afleidingen van letterwoorden.
havo'er

- bij meervouden van initiaalwoorden.
pc's

- bij verkleinwoorden die eindigen op 'y'.
baby'tje

Wel of niet goed geschreven?

essay's

1. juist
2. onjuist

Wel of niet goed geschreven?

intuïtie

1. juist
2. onjuist

Leeroverzicht

Spelling 
- Getallen voluit schrijven
- Tussenletters in samenstellingen

- Koppelteken
- Weglatingsteken
- Spelling woorddictee
- Werkwoordspelling

- Afkortingen, verkortingen, initiaalwoorden, letterwoorden en symbolen
- Trema
- Apostrof
- Spelling woorddictee 
- Werkwoordspelling