1.1 - Wat is biologie?

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

WELKOM BIJ HET VAK BIOLOGIE!

Terug van weggeweest...

VWO 4

VWO 4

Wie ben ik?

Mevrouw Hoevenaars

Op woensdagen ben ik afwezig vanwege studie.

Je mag mij altijd benaderen voor vragen!

[e-mail]

Leerjaar 4 - VWO

Thema 1 - Inleiding in de biologie

Thema 2 - Voortplanting

Thema 3 - Genetica

Thema 4 - Evolutie

Thema 5 - Ecologie

Hoofdstuk 6 - Mens & milieu

Toetsing

Thema 1: 

Inleiding in de biologie

VWO 4

Thema 1 - Inleiding in de biologie

1.1 - Wat is biologie?

1.2 - Organen, weefsels en cellen

1.3 - Plantaardige en dierlijke cellen

1.4 - Celorganen

1.5 - Transport door membranen

1.6 - Natuurwetenschappelijk onderzoek

1.1 - Wat is biologie?

Leerdoelen:

- Je kunt beschrijven wat biologie is en uitleggen in welke gebieden biologie een rol speelt.

- Je kunt de levenscyclus van dieren beschrijven.

-Je kunt de organisatieniveaus van de biologie benoemen en uitleggen dat op elk hoger niveau emergente eigenschappen ontstaan.

Introductie oefening:

Levend

Levenloos

Organismen 

• =Levende wezens zoals planten, dieren, schimmels en bacteriën.
• Vertonen levensverschijnselen: voortplanten, groeien, ontwikkelen, voeden, stofwisseling (alle chemische reacties in het lichaam).
• Wanneer een organisme geen levensverschijnselen meer vertoont, noemen we het dood.
• Wanneer iets nooit heeft geleefd, noemen we het levenloos. 

Levenscyclus

• Elk individueel organisme heeft een unieke levensloop.
• Een levensloop kent verschillende fasen of stadia; duidelijk te onderscheiden perioden in het leven.
• Levensloop (individu) <-> Levenscyclus (soort)
• De levensloop van een individu eindigt met de dood van het individu.
• De levenscyclus van een soort eindigt alleen als de soort uitsterft.

Natuur

• Dode natuur is ook biologie!
  -->Een dode boom is de leefomgeving van insecten.

• Levenloze natuur is ook nodig voor levende natuur.
• Abiotische factoren <-> biotische factoren
• Oefenen invloed op elkaar uit = wisselwerking

Biologie & andere wetenschappen

• Biologie is een natuurwetenschap (groen).
• Wetenschappers in de natuurwetenschappen bestuderen natuurverschijnselen.
• Andere natuurwetenschappen: natuurkunde, scheikunde, geologie, (blauw)
• Overeenkomsten met andere natuurwetenschappen = overgangsgebieden (turquoise)
• Dragen bij aan de kennis die we vandaag de dag hebben.

Biologie & de maatschappij

• Wetenschappelijke en/of maatschappelijke vraagstukken.

--> Gezondheid
--> Voeding

--> Duurzame ontwikkeling
--> Energie & veiligheid

• Kennis en inzicht in biologische processen en systemen steeds relevanter!
• Een situatie waarin biologie een rol speelt, noemen we de context voor het vak biologie.

Organisatieniveaus

in de biologie

• Organismen zijn georganiseerd in biologische eenheden:

1. Molecuul: kleinste biologische eenheid, bouwstenen van stoffen. Bijv. DNA
2. Cel: bestaat uit celorganellen.
3. Orgaan: Deel van een organisme met een specifieke bouw en functie. Bijv. evenwichtsorgaan.
4. Organisme: kunnen eencellig of meercellig zijn.
5. Populatie: Groep individuen van dezelfde soort die in een bepaald leeft en zich onderling voortplant. 
6. Ecosysteem: Min of meer begrensd gebied met bepaalde eigenschappen. Zowel de levende als niet-levende natuur. Bijv. een bos
7. Biosfeer: het geheel aan ecosystemen op aarde. 

Emergente eigenschappen

= een nieuwe eigenschap die op een hoger organisatieniveau is ontstaan

Voorbeeld: lopen

--> door de interactie van de spieren, zenuwen, beenderen, hersenen en bloedvaten verschijnt op hoger niveau de emergente eigenschap lopen

--> de genoemde organen kunnen niet zelfstandig lopen

Aan het werk

1.1 - opgave 1 t/m 6

Klaar? - 7, 8, 9, 18

Lezen: 1.2