H13 endocrien stelsel

• paraveterinair
• MBO
• Studiejaar 1

H13:

Endocriene klieren

Endocriene klieren

• Endocrien = met inwendige afgifte naar de bloed stroom
• Endocriene klieren maken hormonen

Klier die haar producten (hormonen) aan het bloed afgeeft

• Via het bloed bereiken de hormonen het doel orgaan/weefsel 

Welke endocriene klieren zijn er?
(waar worden hormonen gemaakt?)

Endocriene klieren

• Hypofyse
  
• Eierstokken/teelballen
  
• Schildklier
  
• Alvleesklier
  
• Bijnieren
  
• Nieren
  
• Bijschildklier
  

Zoek de volgende hormonen op:

Waar staat de afkorting voor en wat doen ze?

• GH
• Prolactine
• TSH
• ACTH
• LH
• FSH
• ADH
• Oxytocine

Hypofyse

Maakt bijvoorbeeld: 

Oxytocine

 Doelorganen → baarmoeder en melkklieren

•  Baarmoeder → samentrekken spieren tijdens bevalling
  
•  Melkklieren → laten schieten van de melk
  

Hypofyse

Groeihormoon = GH

Omzetten grondstoffen-> bouwstoffen (eiwitten)

Stimuleert lengtegroei

Meer aanmaak GH bij jonge dieren dan bij volwassen

Hypofyse

• Luteïniserend hormoon (LH) en Follikel Stimulerend hormoon (FSH) -> geslachtsorganen
• Thyreoïde Stimulerend Hormoon (TSH) -> schildklier

Schildklier

2 lobben aan weerszijde van luchtpijp onder strottenhoofd

Schildklierhormoon (T4) -> Stofwisseling

Alvleesklier

Ligging: tussen maag en dunne darm

2 delen: endocrien en exocrien

Endocriene gedeelte

Eilandjes van Langerhans -> Productie van insuline

Insuline verlaagt suikerspiegel in het bloed

hypofyse

schildklier

Alvleesklier

Ovarium

LH

FSH

TSH

T4

oestrogeen

progesteron

Oxytocine

Insuline

GH

Sleep de hormonen naar het juiste doelorgaan of functie

baarmoeder

schildklier

Ovarium

stofwisseling

bloedsuikerspiegel

lengtegroei

LH

TSH

T4

Insuline

oxytocine

FSH

GH

Wat doet:

• Oestrogeen
•  Progesteron
• Oxytocine

Ziektekunde endocriene klieren

Opdracht

Wat kun je verzinnen aan verschijnselen als:

1. Er te veel / te weinig schildklierhormoon wordt aangemaakt
   
2. Er te veel / te weinig insuline wordt aangemaakt
   
3. Er te veel / te weinig groeihormoon wordt aangemaakt
   

Endocriene klieren

Effect op verschillende organen en weefsels

Hypofunctie → te lage hormoonproductie

Hyperfunctie → te hoge hormoonproductie

Te weinig groeihormoon

Jonge dieren → dwerggroei

Volwassen dieren → kaalheid

Afwijkingen schildklier

Schildklierhormonen ->zorgen voor stofwisseling

Hypofunctie → te weinig hormoon

• Voornamelijk hond
  
• Dik en sloom
  

Hyperfunctie → te veel hormoon

• Voornamelijk kat
  
• Mager en actief
  

afwijkingen pancreas

Te hoge insulineafgifte →

 Bloedsuikergehalte is te laag (is dat erg..?)

Te lage insulineafgifte →

 Bloedsuikergehalte is te hoog (is dat erg..?)

suikerziekte

= te hoge bloedsuiker, door te weinig insuline

Vóórkomen:

honden vanaf middelbare leeftijd, meer teven

katten vanaf middelbare leeftijd, meer katers

Suikerziekte

= te hoge bloedsuiker, door te weinig insuline

Oorzaken:

Alvleesklier “stuk”: erfelijk, pech

Alvleesklier onderdrukt door:

• Ontsteking
  
• Obesitas
  
• Poezenpil/antiloopsheidprik
  
• Langdurig prednison gebruik
  

Suikerziekte

= te hoge bloedsuiker, door te weinig insuline

Symptomen:

• Polydipsie/polyurie = pu/pd = veel drinken / veel plassen
• Veel eten en toch gewichtsverlies
  
• Bij laat ontdekken/ niet behandelen: algemeen ziek

Suikerziekte

Diagnose:

• symptomen
  
• bloedglucose-gehalte te hoog
  

Therapie:

• Teef eerst castreren
  
• Voeding
  
• Toedienen van insuline (Caninsulin®) (2x daags injectie)

NB. goede instructie eigenaar essentieel!!

Instructie aan eigenaar (extra uitleg / niet in toets)

Instructies injecteren insuline:

• insuline nooit te hard schudden (maar zwenken) en gekoeld bewaren
• niet injecteren als hij niet eet of braakt!
  
• Iedere dag op zelfde moment spuiten en eten
• Uitlaten/inspanning van hond zoveel mogelijk gelijk houden
  
• Let op verschijnselen hypoglycemie!
  

Stel ik heb een kat (MG, 9 jr) die erg goed eet maar toch afvalt en veel drinkt. Welke aandoening(en) zou hij kunnen hebben?

Zijn er nog vragen?