4VWO Parlementaire democratie

• Maat
• Voortgezet speciaal onderwijs
• Leerroute 4

Parlementaire democratie

4VWO

Belang van politiek

• Manier waarop het besluit wordt genomen. 
• De mogelijkheid om invloed en controle uit te oefenen op de politieke besluiten 
• In NL: representatieve of parlementaire democratie. Volk kiest vertegenwoordigers die beslissingen en bij verkiezingen verantwoording moeten afleggen aan burgers.

Democratie

• Individuele vrijheid
• Politieke grondrechten
• Politie en leger hebben beperkte bevoegdheden
• Onafhankelijke rechtspraak
• Persvrijheid.  

Parlementair en presidentieel stelsel 

Parlementair: 

• Rechtstreeks gekozen parlement hoogste macht
• Samenstelling parlement bepaalt samenstelling kabinet
• Niet gekozen staatshoofd

Presidentieel: 

• Naast parlement ook president gekozen (bij veel bevoegdheden: presidentieel stelsel) 
• President hoofd regering kan ministers benoemen en ontslaan.
  

Dictatuur

• De 3 machten zijn niet gescheiden, maar in handen van een klein groep mensen.  

• Beperkte individuele vrijheid 
• Nauwelijks politieke vrijheid 
• Overheidsgeweld 
• Geen onafhankelijke rechtspraak 
• Massamedia en cultuur onder censuur overheid

Soorten dictaturen: 

• Op basis van ideologie; strenge controle, indoctrinatie 
• Op basis van religie, theocratie 
• Op basis van militaire macht

Politieke stromingen

• Ideologie: samenhangend geheel van ideeën over de mens en de gewenste inrichtingen van de samenleving. 

Standpunten over: 

1. Normen en waarden 
2. Sociaaleconomische verhoudingen: dingen die te maken hebben met werk en inkomen (links= te veel maatschappelijke ongelijkheid, actieve overheid op het gebied van de economie, uitkeringen, onderwijs en gezondheidszorg) (rechts: niet actieve overheid, de markt moet het werk doen) 
3. (Machtsverdeling) 

Politieke stromingen

Liberalen (VVD, D66) 

• Individuele en economische vrijheid, verantwoordelijkheid, tolerantie
• Vrijemarkteconomie 
• Overheid beperken tot kerntaken: defensie, onderwijs en rechtstaat

Politieke stromingen

Socialisme

• Een eind maken aan de armoede en de ongelijkheid
• Gelijke kansen
• Solidair met elkaar (sterkste schouders de zwaarste lasten)
• Communisten (extreem) en sociaaldemocraten (gematigd)

Sociaaldemocraten nu: (SP, Groen Links en PvdA) 

• Niet tegen vrijemarkteconomie, wel eerlijker verdeling kennis, macht en inkomen 

Politieke stromingen

Confessionalisme 

• Basis van politieke ideeën is de geloofsovertuiging 
• Organische staatsopvatting (functionalisme) 

Christendemocraten nu: (CDA, CU en SGP) 

• Maatschappelijk middenveld (gespreide verantwoordelijkheid) 
• Rentemeesterschap 
• Solidariteit (naastenliefde) 

Politieke stromingen

Populisme (PVV, FvD) 

• Niet uitgaan van een ideologie (meer een bepaalde stijl van politiek bedrijven) 
• Stem van het volk 
• Daadkrachtig ogende oplossingen 
• Niet veel overheidsbemoeienis, wel bescherming zwakkeren (rechts en links) 
• Nationalistische standpunten

Politieke stromingen

Eenvoudige indelingen 

• Progressief (vooruitstrevend) 
• Conservatief (behoudend) 
• Reactionair 

• Links: actieve rol (gelijke kansen en gelijkwaardigheid, bv, onderwijs, inkomen en werk)
• Rechts: passieve rol (eigen verantwoordelijkheid en vrijheid van mensen) 
• Politiek midden: gezamenlijke verantwoordelijkheid burgers en overheid

Politieke partijen

Groep mensen met dezelfde ideeën over de samenleving. 

Soorten partijen: 

• Op basis van een ideologie, populistisch, pragmatisch, (inter)nationaal gericht 
• One-issuepartijen
• Antidemocratische partijen 

Functies politieke partijen: 

• Integratiefunctie (aggregatie) 
• Informatiefunctie (communicatie) 
• Participatiefunctie 
• Selectiefunctie (rekrutering en selectie)

Politieke partijen

Groep mensen met dezelfde ideeën over de samenleving. 

Soorten partijen: 

• Op basis van een ideologie, populistisch, pragmatisch, (inter)nationaal gericht 
• One-issuepartijen
• Antidemocratische partijen 

Functies politieke partijen: 

• Integratiefunctie (aggregatie) 
• Informatiefunctie (communicatie) 
• Participatiefunctie 
• Selectiefunctie (rekrutering en selectie)