THEMA 1, LES 2:Ontstaan van de aarde_HAVO 3

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Het ontstaan van de aarde

Vandaag

- Rondvraag

- Lesdoelen

- Uitleg (online via LessonUp)

- Vragenmoment

- Aan het werk

Lesdoelen

Weekdoel:

Je kan uitleggen waardoor juist de aarde geschikt is voor leven. 

Lesdoelen:

1) Je kent de rode draad (belangrijkste gebeurtenissen) van de verandering van de aarde in de afgelopen 4,5 miljard jaar tot nu.

2) Je kunt de geologische tijdschaal aflezen.

Ontstaan van de aarde

Het begin

Het ontstaan van de aarde heeft ook een meer wetenschappelijke benadering; De oerknaltheorie (The big bang)

Het begin..

De aarde bestaat al 5 miljard jaar en is ontstaan uit gas, stof en puin uit de ruimte. Het gas, stof en puin begon naar elkaar toe te trekken en te draaien en werd zo een draaiende bol: onze aarde! 

00:25

Waarom is de maan belangrijk voor het leven op aarde?

1. Eb en vloed
2. seizoenen
3. remt het tollen v/d aarde
4. Alle drie zijn juist

00:43

Van Pangea tot de huidige ligging van de continenten

00:43

Opbouw aarde

De aarde bestaat uit:

• Kern 
  
• Mantel 
  
• Korst 
  

De licht vloeibare mantel zorgt              voor een verschuiving van                        aardplaten. 

00:43

Oceanische korst

Basalt gesteente

zwaar

5-10 km dik

Continentale korts

graniet gesteente

licht

30-50 km dik

00:53

Welke twee materialen zorgden voor de bouwstenen waaruit het 1e atmosfeer kon ontstaan?

Pangea

Pangea is het supercontinent, alle werelddelen zaten aan elkaar geplakt tot één geheel. De rest van de planeet was één grote oceaan. Vanuit hier zijn de werelddelen uit elkaar gevallen tot de verdeling die we vandaag kennen. 

De aarde

• Toen de aarde ontstond was het niets meer dan een hele hete grote planeet

De aarde

• na vele miljoenen jaren wordt de aarde koel (koud)

• het is een grote sneeuwbal

• nog geen leven mogelijk

De geologische tijdschaal

Precambrium

De eerste periode is het Precambrium:

• De continenten verschijnen
• De aarde bevroor meerdere malen
• Er was allleen leven onder water
• Aan het einde ontstonden de eerste levensvormen op het aardoppervlak

Paleozoïcum

De tweede periode is het Paleozoïcum.

• continenten bewegen naar elkaar toe
• supercontinent Pangea is gevormd
• Tijdperk van de trilobieten: Trilobieten worden gekenmerkt door een lichaam dat zowel in de lengte- als in de breedte in drie stukken is gedeeld

Mesozoïcum

De derde periode is het Mesozoïcum:

• planten en dieren veranderen
• tijdperk van de dinosauriërs en ammonieten: Ammonieten behoren met hun opgerolde schelp tot de fraaiste fossielen. Het zijn de resten van een uitgestorven groep inktvissen
• Pangea valt uit elkaar en huidige continenten ontstaan

Kenozoïcum

• Tijdperk van de zoogdieren - langzoom ontstonden het leven zoals we dat nu kennen, met aan het einde de mens: 300.000 jaar geleden
• uitsterven van dinosauriërs - 65 miljoen jaar geleden
• leven zoals wij dat nu kennen ontstaat (met aan het einde de mens)

Evolutie van het leven

• bacteriën 
• weekdieren
• schelpdieren
• vissen
• planten
• reptielen (waaronder amfibieën)
• zoogdieren

Het komen en gaan van organismes

Vijf grote veranderingen in het leven op aarde  --> Massa-extincties

Door: 

• ''Rampen'' zoals ijstijden en meteorieten;
• Ondraagbare omstandigheden -> stijging zeespiegel, afname CO2

''Oude soort'' gaat, ''nieuwe soort'' ontstaat

Rode cirkels in boek

1) rond 3000 miljoen jaar nam concentratie zuurstof toe

2) tot 3500 miljoen jaar nam de concentratie koolstofdioxide (CO2) af

3) rond 3500 miljoen jaar ontstond er water > oceanen

Het ontstaan van de aarde 

Gloeiend hete vuurbal > koelt langzaam af > Vulkanen ontstaan

> CO2 en waterdamp in de lucht > vormt 1e atmosfeer > oceanen ontstaan > 1e leven ontstaat

Geologische tijdschaal

In welke periode leven we nu?

In welke periode leven we nu?

1. Het krijt
2. Het Jura
3. Het Tertiair
4. Het Kwartair

OEFENING

1) Geef twee redenen waaraan wij vandaag de dag kunnen weten dat dinosaurussen hebben bestaan? 

Geef twee redenen waaraan wij vandaag de dag kunnen weten dat dinosaurussen hebben bestaan?

ANTWOORD

1) De geologische tijdschaal, 

en plaattektoniek

13,8 miljard voor Christus.

12,5 miljard voor Christus.

4,6 miljard voor Christus.

Nu

7 miljoen voor Christus.

Sleep de plaatjes naar de juiste plek in de tijdlijn.

OEFENING

Lesdoelen

Weekdoel:

Je kan uitleggen waardoor juist de aarde geschikt is voor leven. 

Lesdoelen:

1) Je kent de rode draad (belangrijkste gebeurtenissen) van de verandering van de aarde in de afgelopen 4,5 miljard jaar tot nu.

2) Je kunt de geologische tijdschaal aflezen.

Is de stof duidelijk?

JA

NEE

TWIJFEL

Welke vragen over de stof zou je nog willen stellen?

Noteer 3 dingen die je deze les hebt geleerd

Wat vond je van deze les? Heb je tips/tops voor de docent?

Aan het werk

	Groeiers	Bloeiers
Wat	samenvatten par. 2.2 + kijk filmpje	Kahoot test maken
Hoe	samenvatting eigen keuze: geschreven tekst, mind-map of een tijdlijn in het schrift Filmpje	Kijk filmpje (volgende slide) Speel: Kahoot.it Gamepin: 09381761
Hulp	vragenmoment of teams chat	vragenmoment of teams chat
Uitkomst	Foto maken van het gemaakte werk en inleveren via teams > inleverpunt onder opdrachten	n.v.t.
Tijd	tot maximaal 16.30	tot maximaal 16.30

Aan het werk

	Groeiers	Bloeiers
Wat	samenvatten par. 2.2 + kijk filmpje	Kahoot test maken
Hoe	samenvatting eigen keuze: geschreven tekst, mind-map of een tijdlijn in het schrift Filmpje	Kijk filmpje (volgende slide) Speel: Kahoot.it Gamepin: 09381761
Hulp	vragenmoment of teams chat	vragenmoment of teams chat
Uitkomst	Foto maken van het gemaakte werk en inleveren via teams > inleverpunt onder opdrachten	n.v.t.
Tijd	tot maximaal 16.30	tot maximaal 16.30