Vragers & Aanbieders Hoofdstuk 1!

• Economie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Hoofdstuk 1 

Leerdoelen

Aan het einde van de les kun je:

• het verschil beschrijven tussen variabele en constante kosten en voorbeelden van deze kosten geven.
  
• met de beschikbare gegevens de vergelijkingen opstellen van de totale opbrengsten, totale kosten en totale winst.
  
• met behulp van de vergelijkingen TO, TK en TW diverse berekeningen uitvoeren,
  
• het begrip break-even afzet, break-even omzet en break-even punt en kunt hiermee rekenen.
  
• de gemiddelde kosten en gemiddelde omzet berekenen.
  
• MO en MK berekenen.

Marktaandelen supermarkten

Marktaandeel berekenen

Verkochte auto's 2014:
VW 42.902
Peugeot 27.345 Wat is het marktaandeel van Peugeot?
Renault 30.559
Totaal 390.402

1. 5%
2. 7%
3. 9%
4. 11%

Opbrengst, kosten en winst

p       = prijs (price)

q       = hoeveelheid (quantity) = afzet

TO    = Totale Opbrengst = omzet = p x q

TCK = Totale Constante Kosten (onafhankelijk van q)

TVK = Totale Variabele Kosten (afhankelijk van q)

TK    = Totale Kosten = TCK + TVK

TW   = Totale Winst = TO - TK

Totale Kosten (TK)

Lisa's koffietent

Lisa heeft een kleine koffietent in Echt.

Lisa betaalt elke maand  €1.200 aan constante kosten.

De variabele kosten per kop koffie bedragen €1,00.

Lisa verkoopt een kop koffie voor €2,50.

Stel de TO-functie op.

Lisa's koffietent

Lisa heeft een kleine koffietent in Echt.

Lisa betaalt elke maand  €1.200 aan constante kosten.

De variabele kosten per kop koffie bedragen €1,00.

Lisa verkoopt een kop koffie voor €2,50.

Stel de TO-functie op.

TO = p x q

TO = 2,50q

Lisa's koffietent

Lisa heeft een kleine koffietent in Echt.

Lisa betaalt elke maand  €1.200 aan constante kosten.

De variabele kosten per kop koffie bedragen €1,00.

Lisa verkoopt een kop koffie voor €2,50.

Stel de TK-functie op.

Lisa's koffietent

Lisa heeft een kleine koffietent in Echt.

Lisa betaalt elke maand  €1.200 aan constante kosten.

De variabele kosten per kop koffie bedragen €1,00.

Lisa verkoopt een kop koffie voor €2,50.

Stel de TK-functie op.

TK = TVK + TCK

TK = 1q + 1.200

Lisa's koffietent

Lisa heeft een kleine koffietent in Echt.

Lisa betaalt elke maand  €1.200 aan constante kosten.

De variabele kosten per kop koffie bedragen €1,00.

Lisa verkoopt een kop koffie voor €2,50.

In de maand januari verkoopt Lisa 900 koppen koffie.

Bereken de totale winst in januari

Lisa's koffietent

Lisa heeft een kleine koffietent in Echt.

Lisa betaalt elke maand  €1.200 aan constante kosten.

De variabele kosten per kop koffie bedragen €1,00.

Lisa verkoopt een kop koffie voor €2,50.

In de maand januari verkoopt Lisa 900 koppen koffie.

Bereken de totale winst in januari

TW = TO - TK

TO = €2,50 x 900 = €2.250

TK = (€1,00 x 900) + 1.200 = €2.100

TW = €2.250 - €2.100 = €150 winst

Lisa's koffietent

Lisa heeft een kleine koffietent in Echt.

Lisa betaalt elke maand  €1.200 aan constante kosten.

De variabele kosten per kop koffie bedragen €1,00.

Lisa verkoopt een kop koffie voor €2,50.

In de maand januari verkoopt Lisa 900 koppen koffie.

Bereken de gemiddelde totale kosten

Lisa's koffietent

Lisa heeft een kleine koffietent in Echt.

Lisa betaalt elke maand  €1.200 aan constante kosten.

De variabele kosten per kop koffie bedragen €1,00.

Lisa verkoopt een kop koffie voor €2,50.

In de maand januari verkoopt Lisa 900 koppen koffie.

Bereken de gemiddelde totale kosten

GTK = TK / q

TK = 1 x 800 + 1.200 = 2.000

GTK = 2.000 / 900 = €2,22

Opbrengst, kosten en winst

Break-even

Break-evenpunt        BEP   (TO = TK)

Break-evenafzet       BEA   (q bij TO = TK)

Break-evenomzet     BEO   (p x q bij TO = TK)

Lisa's koffietent

Lisa heeft een kleine koffietent in Echt.

Daarbij horen de volgende gegevens.

TO = 2,50q

TK = 1q + 1.200

Bereken de break-evenafzet

Lisa's koffietent

Lisa heeft een kleine koffietent in Echt.

Daarbij horen de volgende gegevens.

TO = 2,50q

TK = 1q + 1.200

Bereken de break-evenafzet

BEA: TO = TK
2,50q = 1q + 1.200

1,50q = 1.200

q = 800

Dus de break-evenafzet is 800 koppen koffie.

Lisa's koffietent

Lisa heeft een kleine koffietent in Echt.

Daarbij horen de volgende gegevens.

TO = 2,50q

TK = 1q + 1.200

De break-evenafzet is 800 koppen koffie.

Bereken de break-evenomzet

BEO: p x q bij BEA

q = 800

BEO = €2,50 x 800 = €2.000   OF  BEO= (1 x 800) + €1.200 = €2.000

Dus de break-evenomzet is €2.000

Opdrachten

Maak opdracht 1.3 t/m 1.9

Gemiddelden

GCK = Gemiddelde Contante Kosten = TCK / afzet (q)

GVK = Gemiddelde Variabele Kosten = TVK / afzet (q) --> VK

GTK = Gemiddelde Totale Kosten = TK / afzet (q) = GCK + GVK

GO = Gemiddelde Opbrengst = TO / afzet (q) = p

Lisa's koffietent

Lisa heeft een kleine koffietent in Echt.

Lisa betaalt elke maand  €1.200 aan constante kosten.

De variabele kosten per kop koffie bedragen €1,00.

Lisa verkoopt een kop koffie voor €2,50.

In de maand januari verkoopt Lisa 900 koppen koffie.

Bereken de gemiddelde totale kosten

Lisa's koffietent

Lisa heeft een kleine koffietent in Echt.

Lisa betaalt elke maand  €1.200 aan constante kosten.

De variabele kosten per kop koffie bedragen €1,00.

Lisa verkoopt een kop koffie voor €2,50.

In de maand januari verkoopt Lisa 900 koppen koffie.

Bereken de gemiddelde totale kosten

GTK = TK / q

TK = 1 x 900 + 1.200 = 2.100

GTK = 2.100 / 900 = €2,33

Lisa's koffietent

Lisa heeft een kleine koffietent in Echt.

Lisa betaalt elke maand  €1.200 aan constante kosten.

De variabele kosten per kop koffie bedragen €1,00.

Lisa verkoopt een kop koffie voor €2,50.

In de maand januari verkoopt Lisa 900 koppen koffie.

Benoem de GO, GVK en bereken de GCK

Lisa's koffietent

Lisa heeft een kleine koffietent in Echt.

Lisa betaalt elke maand  €1.200 aan constante kosten.

De variabele kosten per kop koffie bedragen €1,00.

Lisa verkoopt een kop koffie voor €2,50.

In de maand januari verkoopt Lisa 900 koppen koffie.

Benoem de GO, GVK en bereken de GCK

GO = TO / q = p   -->  €2,50

GVK = TVK / q = GK  -->  €1,00

GCK = TCK / q  -->  GCK = €1.200 / 900 = €1,33

Gemiddelde Totale Kosten (GTK)

Marginale analyse

Marginale opbrengst (MO): De extra opbrengst die een bedrijf krijgt door één extra product te verkopen.

Marginale kosten (MK): De extra kosten die een bedrijf maakt door één extra product te produceren.

MO = Marginale Opbrengst = GO = p

MK = Marginale Kosten

MW = Maximale Winst als MO = MK!

Lisa's koffietent

Huidige situatie

Lisa verkoopt op dit moment 100 koppen koffie per dag. Haar vaste kosten (bijvoorbeeld huur) blijven gelijk, ongeacht hoeveel ze verkoopt. Maar ze heeft ook variabele kosten, die veranderen afhankelijk van hoeveel koffie ze maakt.

Verkoopprijs per kop koffie (opbrengst): €2,50.

Variabele kosten per kop koffie: €1,00 (ingrediënten en verpakkingen).

Vaste kosten per dag: €50.

Lisa denkt erover na om 101 koppen koffie te maken in plaats van 100.

Wat zijn de marginale kosten?

Lisa's koffietent

Huidige situatie

Lisa verkoopt op dit moment 100 koppen koffie per dag. Haar vaste kosten (bijvoorbeeld huur) blijven gelijk, ongeacht hoeveel ze verkoopt. Maar ze heeft ook variabele kosten, die veranderen afhankelijk van hoeveel koffie ze maakt.

Verkoopprijs per kop koffie (opbrengst): €2,50.

Variabele kosten per kop koffie: €1,00 (ingrediënten en verpakkingen).

Vaste kosten per dag: €50.

Lisa denkt erover na om 101 koppen koffie te maken in plaats van 100.

Wat zijn de marginale kosten?

MK = €1,00

Lisa's koffietent

Huidige situatie

Lisa verkoopt op dit moment 100 koppen koffie per dag. Haar vaste kosten (bijvoorbeeld huur) blijven gelijk, ongeacht hoeveel ze verkoopt. Maar ze heeft ook variabele kosten, die veranderen afhankelijk van hoeveel koffie ze maakt.

Verkoopprijs per kop koffie (opbrengst): €2,50.

Variabele kosten per kop koffie: €1,00 (ingrediënten en verpakkingen).

Vaste kosten per dag: €50.

Lisa denkt erover na om 101 koppen koffie te maken in plaats van 100.

Wat zijn de marginale opbrengsten?

Lisa's koffietent

Huidige situatie

Lisa verkoopt op dit moment 100 koppen koffie per dag. Haar vaste kosten (bijvoorbeeld huur) blijven gelijk, ongeacht hoeveel ze verkoopt. Maar ze heeft ook variabele kosten, die veranderen afhankelijk van hoeveel koffie ze maakt.

Verkoopprijs per kop koffie (opbrengst): €2,50.

Variabele kosten per kop koffie: €1,00 (ingrediënten en verpakkingen).

Vaste kosten per dag: €50.

Lisa denkt erover na om 101 koppen koffie te maken in plaats van 100.

Wat zijn de marginale opbrengsten?

MO = €2,50

Lisa's koffietent

Verkoopprijs per kop koffie (opbrengst): €2,50.

Variabele kosten per kop koffie: €1,00 (ingrediënten en verpakkingen).

Vaste kosten per dag: €50.

Lisa denkt erover na om 101 koppen koffie te maken in plaats van 100.

MO = €2,50

MK = €1,00

Zal Lisa 101  koppen koffie gaan verkopen in plaats van 100?

Lisa's koffietent

Verkoopprijs per kop koffie (opbrengst): €2,50.

Variabele kosten per kop koffie: €1,00 (ingrediënten en verpakkingen).

Vaste kosten per dag: €50.

Lisa denkt erover na om 101 koppen koffie te maken in plaats van 100.

MO = €2,50

MK = €1,00

Zal Lisa 101  koppen koffie gaan verkopen in plaats van 100?

MO - MK = €1,50 winst 

Ja, Lisa zal 101 koppen koffie gaan verkopen i.p.v. 100 omdat dit haar €1,50 extra winst oplevert.

MO= MK

Als ondernemer wil je graag weten hoe je de hoogste mogelijke winst kan behalen (je maximale winst) 

Daarvoor geldt MO=MK

namelijk wanneer je marginale opbrengsten gelijk staan aan je marginale kosten

Marginaal???

Een ander woord voor marginaal is BIJKOMEND.

Je marginale opbrengsten zijn dus je bijkomende opbrengsten als je één extra product verkoopt. De MO= GO= P (je MO is altijd gelijk aan je verkoopprijs/ gemiddelde opbrengst!!)

Marginale kosten zijn je bijkomende kosten als je één extra product maakt/ produceert

Lisa's koffietent

In de tabel zie je de MO en MK staan van de gemaakte 

producten nr 10, 11, 12, 13 en 14. Gegevens van je gemaakte producten 1 t/m 9 ontbreken dus. 

Waar vind je nu de maximale winst? Tot hoeveel Q ga ik produceren?

Q	10	11	12	13	14
MO	€2,50	€2,50	€2,50	€2,50	€2,50
MK	€2,35	€2,40	€2,45	€2,50	€2,55

Lisa's koffietent

Lisa gaat 13 kopjes koffie verkopen, want daar is MO=MK. 

Vanaf het 14e kopje koffie maak ik minder winst (dus geen verlies! alleen minder winst)

Q	10	11	12	13	14
MO	€2,50	€2,50	€2,50	€2,50	€2,50
MK	€2,35	€2,40	€2,45	€2,50	€2,55

MO = MK aflezen uit de grafiek

Bepalen maximale winst

Stap 1: winst is maximaal bij snijpunt 

MO = MK

5. Concrete en herkenbare voorbeelden

De docent maakt gebruik van praktische en concrete voorbeelden die voor leerlingen herkenbaar zijn in hun eigen leefwereld om tot beter begrip te komen. De docent doet hierbij een beroep op dual coding. Door het visuele en het verbale te combineren vergroot de docent de kans dat lesstof beter bij de leerlingen blijft beklijven.

Bepalen maximale winst

Stap 1: winst is maximaal bij snijpunt 

MO = MK

Stap 2: q = 5.000 bij dit snijpunt

5. Concrete en herkenbare voorbeelden

De docent maakt gebruik van praktische en concrete voorbeelden die voor leerlingen herkenbaar zijn in hun eigen leefwereld om tot beter begrip te komen. De docent doet hierbij een beroep op dual coding. Door het visuele en het verbale te combineren vergroot de docent de kans dat lesstof beter bij de leerlingen blijft beklijven.

Bepalen maximale winst

Stap 1: winst is maximaal bij snijpunt 

MO = MK

Stap 2: q = 5.000 bij dit snijpunt

Stap 3: prijs is € 1,60

5. Concrete en herkenbare voorbeelden

De docent maakt gebruik van praktische en concrete voorbeelden die voor leerlingen herkenbaar zijn in hun eigen leefwereld om tot beter begrip te komen. De docent doet hierbij een beroep op dual coding. Door het visuele en het verbale te combineren vergroot de docent de kans dat lesstof beter bij de leerlingen blijft beklijven.

Bepalen maximale winst

Stap 1: winst is maximaal bij snijpunt 

MO = MK

Stap 2: q = 5.000 bij dit snijpunt

Stap 3: prijs is € 1,60

Stap 4: GTK is € 1,40

5. Concrete en herkenbare voorbeelden

De docent maakt gebruik van praktische en concrete voorbeelden die voor leerlingen herkenbaar zijn in hun eigen leefwereld om tot beter begrip te komen. De docent doet hierbij een beroep op dual coding. Door het visuele en het verbale te combineren vergroot de docent de kans dat lesstof beter bij de leerlingen blijft beklijven.

Bepalen maximale winst

Stap 1: winst is maximaal bij snijpunt 

MO = MK

Stap 2: q = 5.000 bij dit snijpunt

Stap 3: prijs is € 1,60

Stap 4: GTK is € 1,40

Stap 5: GW is € 1,60 - € 1,40 = € 0,20

5. Concrete en herkenbare voorbeelden

De docent maakt gebruik van praktische en concrete voorbeelden die voor leerlingen herkenbaar zijn in hun eigen leefwereld om tot beter begrip te komen. De docent doet hierbij een beroep op dual coding. Door het visuele en het verbale te combineren vergroot de docent de kans dat lesstof beter bij de leerlingen blijft beklijven.

Bepalen maximale winst

Stap 1: winst is maximaal bij snijpunt

MO = MK

Stap 2: q = 5.000

Stap 3: prijs is € 1,60

Stap 4: GTK is € 1,40

Stap 5: GW is € 1,60 - € 1,40 = € 0,20

Stap 6: TW is 5.000 x € 0,20 = € 1.000

5. Concrete en herkenbare voorbeelden

De docent maakt gebruik van praktische en concrete voorbeelden die voor leerlingen herkenbaar zijn in hun eigen leefwereld om tot beter begrip te komen. De docent doet hierbij een beroep op dual coding. Door het visuele en het verbale te combineren vergroot de docent de kans dat lesstof beter bij de leerlingen blijft beklijven.

Samenvattend

Opdrachten

Maak opdracht 1.9, 1.10, 1.12 t/m 1.22

Denken-delen-uitwisselen

Denken: Je gaat zelfstandig in stilte aan de slag met opdracht 1.11. Probeer er alleen uit te komen.

Delen: Je gaat in je groepje je antwoorden delen en met elkaar hierover discussiëren/overleggen. Probeer elkaar dingen uit te leggen en samen tot één antwoord te komen.

Uitwisselen: We bespreken de opdracht klassikaal en luisteren naar elkaars antwoorden.

Leerdoelen

Aan het einde van de les kun je:

• het verschil beschrijven tussen variabele en constante kosten en voorbeelden van deze kosten geven.
  
• met de beschikbare gegevens de vergelijkingen opstellen van de totale opbrengsten, totale kosten en totale winst.
  
• met behulp van de vergelijkingen TO, TK en TW diverse berekeningen uitvoeren,
  
• het begrip break-even afzet, break-even omzet en break-even punt en kunt hiermee rekenen.
  
• de gemiddelde kosten en gemiddelde omzet berekenen.
  
• MO en MK berekenen.