grammatica h4, h5 en h6 - 1b

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

grammatica h4, h5 en h6 - 1b

Vandaag

1. Herhalen lesstof

2. Bespreken oefentoets

3. Extra uitleg/leren

Zinsdelen:

• persoonsvorm
• onderwerp
• werkwoordelijk gezegde
• lijdend voorwerp
• naamwoordelijk gezegde
• meewerkend voorwerp
• bijwoordelijke bepaling

Woordsoorten:

• zelfstandig naamwoord
• lidwoord
• bijvoeglijk naamwoord
• persoonlijk en bezittelijk voornaamwoord
• zelfstandig, hulp- en koppelwerkwoord
• aanwijzend, vragend en onbepaald voornaamwoord
• Voorzetsel
• Bijwoord

Makkelijk zinnen ontleden

1. Bepaal P.V.

2. Verdeel de zin in zinsdelen

3. Onderwerp

4. Bepaal of iemand iets DOET of IS > WG of NG

Er zit maar 1 soort gezegde in de zin!!

5. Heb je te maken met een NG dan is er NOOIT een LV

Zinsdelen

• Alles voor de persoonsvorm is één zinsdeel.
• Alle werkwoorden zijn aparte zinsdelen.
• Alles wat je voor de persoonsvorm kan zetten is een zinsdeel.

Basisregel gezegde

Een zin heeft altijd een gezegde!

Een naamwoordelijk gezegde 

of

Een werkwoordelijk gezegde

Zinsdelen: naamwoordelijk gezegde

• Werkwoordelijk gezegde > wat iemand doet
• Naamwoordelijk gezegde > wat iemand is of wordt

>Mijn zus belt de dokter

>Mijn zus is de dokter 

* in een zin met een naamwoordelijk gezegde staat NOOIT een lijdend voorwerp!

min. 16-26

Voorkennis ophalen, beurten geven

Geen vingers

30 sec tijd geven

Maken 5 min.

Zelfstandig-, hulp- of koppel werkwoorden

• Het werkwoordelijk gezegde (WG) bevat altijd één werkwoord met een duidelijke betekenis, het zelfstandig werkwoord (zww).  Een KWW komt dus alleen voor bij een WG

• Een hulpwerkwoord (hww) helpt om het gezegde te maken in een zin met meer dan één werkwoord. Als er maar één werkwoord in de zin staat, is dat NOOIT een hulpwerkwoord. Je kunt het hulpwerkwoord 'weglaten'.

• Een koppelwerkwoord (kww) koppelt een woordgroep met een bijvoeglijk naamwoord of een zelfstandig naamwoord aan het onderwerp. De koppelwerkwoorden zijn, worden, blijven, blijken, lijken, schijnen, heten, dunken en vóórkomen.  VB: Mijn broer werd (kww) misselijk (bn), Timon is(kww) clubkampioen (zn). Een KWW komt dus alleen voor bij een NG

Bijwoordelijke bepaling

hoe? hoelang? Hoever? Waar? Waardoor? Waarheen? Waarom? Waarover? Waarvandaan? Wanneer?

Ook deze woorden als vraagwoord zijn de bijwoordelijke bepaling in de zin.

Bijwoordelijke bepaling (bwb)

- In een zin kunnen meerdere bijwoordelijke bepalingen staan.

- In een zin kunnen ook geen bijwoordelijke bepalingen staan. 

- Woorden als niet, nooit, geen, misschien, soms enz. zijn altijd bijwoordelijke bepaling.

Bijwoordelijke bepaling

We noemen de bijwoordelijke bepaling ook wel de ‘prullenbak’. 

Alles wat je aan het eind overhoudt, noem je een bijwoordelijke bepaling.

Aanwijzend voornaamwoord 

deze, die, dit, dat, zo'n, zulk(e),

dergelijk(e), zelf, dezelfde, 

hetzelfde

Vragend voornaamwoord

Er zijn 4 vragende voornaamwoorden: 

wie, wat, welke en wat voor (een)

Onbepaald voornaamwoord

Onbepaalde voornaamwoorden zijn: iets, niets, iemand, niemand, alles, men, wat elk, ieder(een), ene, menigeen, wat, het

 

Een onbepaald voornaamwoord verwijst naar iets vaags. Dat kunnen personen of dingen zijn. 

Uitleg

Een voorzetsel geeft vaak plaats, tijd of reden/oorzaak aan.

Een voorzetsel herkennen.

Scheidbare werkwoorden -> geen voorzetsel.

voorzetseluitdrukking

Een voorzetsel achter het zelfstandig naamwoord.

Bijwoord

Een bijwoord is niet hetzelfde als bijwoordelijke bepaling!!

Bijwoord = woordsoort

Bijwoordelijke bepaling = zinsdeel

Een bijwoordelijke bepaling bevat vaak een bijwoord

Wat is een bijwoord (bw)?

Een bijwoord (bw) geeft een tijd, plaats, frequentie, 

ontkenning, graad of hoeveelheid aan. 

Sóms is het niet duidelijk wat ze benoemen, 

maar dan is het toch een bijwoord.

Voorbeelden: niet, toch, ook, vaak, erg

Instructie - Bijwoord

Zo herken je een bijwoord:

• Een bijwoord kan van alles aangeven, bijvoorbeeld: tijd, plaats, reden/oorzaak, onzekerheid en ontkenning
• Een bijwoord kan iets zeggen over: 
  - een hele zin: Vanavond gaan we op kunstgras trainen.
  - een werkwoord: Joop kon hard fietsen. 
  - een bijvoeglijk naamwoord: Dit is een bijzonder moeilijke som.
  - een ander bijwoord: Gerry kon heel hard fietsen.

Extra!

Zoek in je schema eens het woord 'het'

Bij welke woordsoorten vind je deze terug?

Antwoord

Onbepaald voornaamwoord - Het is vier uur en buiten is het guur. 

Persoonlijk voornaamwoord - Daarom lijkt het mij beter om binnen te blijven. 

Bepaald lidwoord - Ik ga dus lekker lezen in het mooiste boek ooit! 

Laatste tips!

- Lange toets, dus maak eerste de onderdelen waar je zeker van bent. Zo houd je tijd over voor de onderdelen die je lastig vindt

- De toets is onderverdeeld in zinsdelen en woordsoorten, eerst krijg je alle vragen over zinsdelen, daarna woordsoorten. 

- Lees alle vragen en zinnen goed! Werk niet te snel!!

Vragen?

Extra oefenen met zinsdelen en woordsoorten