Massacultuur 4: Jaren 60 en 70

• Kunst
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 5,6

Massacultuur 

Jaren '60

Beatmuziek

Vrijheid en verzet

Funk tot punk

60's: Beatgeneratie en beatmuziek

• Beatgeneration (zelfexpressie, experimenteren, moraal)
• Beatniks (intercultureel en anti-materialistisch)
• Beatmuziek (1963, stuwende backbeat)
• Beatles en de Rolling Stones
• Beatlemania

De term Beat Generation refereert aan een klein aantal invloedrijke schrijvers uit de vijftiger en zestiger jaren van de 20e eeuw. In de jaren vijftig waren ze nog a-politiek. Ze waren eerder op zoek naar een persoonlijke 'intensive experience'. Hierdoor hadden ze weinig impact op het sociaal-cultureel leven, maar ze zouden wel als de voorlopers kunnen worden beschouwd van de revolutionaire generatie van de sixties. De nieuwe visie op literatuur steunt op drie pijlers: naakte zelfexpressie (1), gedreven door geestverruimende experimenten (2) en onttovering van de conventionele moraal (3). De leden van de Beat Generation verwerpen sociale en literaire normen, kanten zich tegen het naoorlogs economisch materialisme en omarmen seksuele vrijheid. De schrijvers en dichters van de beweging zijn nieuwsgierig naar oosterse religies en staan open voor psychedelische, geestverruimende experimenten.

De stereotype beatnik had een ‘goatie’ , een zwarte baret en rolde zijn eigen sigaretten. De vrouwen droegen zwarte bodystockings en hadden lang, sluik haar. De groep werd vaak met marihuana geassocieerd.

De Beatfilosofie was intercultureel en anti-materialistisch en benadrukte het belang van verbetering en ontplooiing van de innerlijke zelf boven materiële bezittingen.

In 1963 ontstaat in het Britse Liver­pool de Beatmuziek. Deze mix van rock-’n-roll, rhythm-and-blues en soul wordt in korte tijd on­gekend populair. Beatmuziek heeft een stuwende backbeat, met accenten op de tweede en vierde tel van de vierkwartsmaat. Anders dan Amerikaanse rockers uit de fifties, zoals Elvis en Chuck Berry, treden de Britse bands op als een collectief met vaste bezetting. Ook de dresscode en looks ver­anderen: vetkuiven worden ingewisseld voor lang, voorover gekamd haar.

De vroege beat is eenvoudige muziek, met keurige teksten. ‘She loves you, yeah-yeah-yeah’, zingen The Beatles in 1963. The Rolling Stones vertegen­woordigen meer de rebelse kant van de Britse popmuziek. Hun ongepolijste bluesrock klinkt rauw, door hun lange haar zien de Stones er onverzorgd uit en hun optredens lopen nogal eens uit op vechtpartijen. In (I can’t get no) Satisfaction(1965) is de ik-figuur op zoek naar authenticiteit, maar hij kan geen voldoening vinden in een wereld vol commercie. Het nummer wordt een grote hit en geeft het rebelse gevoel van de Stones perfect weer.

The Beatles waren een popgroep uit de Engelse stad Liverpool. De groep was actief van 1960 tot 1970 en wordt algemeen beschouwd als de invloedrijkste band uit de geschiedenis van de popmuziek. De bezetting bestond uit John Lennon, Paul McCartney, George Harrison en Ringo Starr; eerdere leden waren Stuart Sutcliffe en Pete Best. Al vrij snel na hun doorbraak kregen de leden van The Beatles te maken met hysterische reacties van voornamelijk jonge tienermeisjes, die tijdens concerten de muziek met hun gegil overstemden. Voor dit gedrag raakte de term “Beatlemania” in zwang. Tijdens hun carrière verrichtten ze pionierswerk in de geluidsstudio, waarvoor ze in brede kring lof oogstten. Onder hun invloed groeide de popmuziek uit van een op Amerikaanse rhythm-and-blues gebaseerd genre tot een veel breder georiënteerde muzieksoort. Met de ontwikkeling en de verfijning van hun muziek, geleid door het songwritersduo Lennon-McCartney, werden The Beatles steeds meer beschouwd als belichaming van de gezamenlijke idealen van de sociaal-culturele revoluties tijdens de jaren zestig.

St. Pepper lonely Hearts club band

• Album van de Beatles uit 1967 
• 1 van de meest invloedrijke albums ooit

• Eerste LP die zich presenteerde als kunstwerk i.p.v. verzameling liedjes 
• Waarom? Door:
•  Bijzonder opvallende albumcover
• Inovatieve opnametechnieken
• Experiment met nieuwe en niet westerse muziekstijlen

Volgens het gezaghebbende muziektijdschrift Rolling Stone gaat met Sgt. Pepper’s Lonely Hearts Club Band (1967) van The Beatles de popmuziek een nieuwe fase in: ‘The album revolutionized rock & roll’. Leg deze uitspraak uit.

David Bowie

• David Bowie (Trendsetter, Larger than life)
• Alterego's o.a. 'Ziggy Stardust'

In de sixties worden popmuzikanten vaak bewonderd om hun echtheid, hun authentici­teit. Het erop volgende decennium worden de pop­sterren juist larger than life. David Bowie (1947–2016) voelt de tijdgeest perfect aan.

In1969 verwerft hij bekendheid met Space Oddity, een dramatisch nummer over de fictieve ruimte­ reiziger Major Tom, die het contact met de aarde verliest. De single heeft een perfecte timing: een week later zal astronaut Neil Armstrong als eerste mens voet op de maan zetten en kort ervoor ging de ruimtefilm 2001: A Space Odyssey van Stanley Kubrick (1928–1999) in première.

Bowie is een trendsetter, die razendsnel nieuwe muzikale ontwikkelingen naar zijn hand zet. Ook speelt Bowie — die werd geboren als David Jones — met verschillende rollen en podium­persoonlijkheden. Hij weet zijn publiek te ver­warren met zijn androgyne uiterlijk: een mix van mannelijke en vrouwelijke kenmerken.

Het spel met alter ego’s voert Bowie het verst door op zijn conceptalbum The Rise and Fall of Ziggy Stardust and the Spiders from Mars (1972). Hierop speelt hij een buitenaardse rockzanger: Ziggy Stardust. Ziggy staat symbool voor de ultieme rockster: een outsider die zich uitleeft in seks, drugs en rock-’n-roll, maar tegelijk een serieuze boodschap verkondigt. Uiteindelijk gaat Ziggy ten onder aan zijn eigen gedrag en de ver­wachtingen van zijn fans. Is de plaat een reactieop Bowie’s eigen beroemdheid?

60's: Vrijheid en Verzet

• Verzet tegen de gevestigde orde (discriminatie, ongelijkheid)
• Hippiecultuur
• Verzet tegen oorlog, discriminatie en geweld
• Pacifisme, seksuele vrijheid, spiritualiteit
  

In de jaren zestig neemt het verzet tegen de gevestigde orde toe. De Amerikaanse burger­ rechtenbeweging strijdt tegen discriminatie en ongelijkheid. De bloedige Vietnamoorlog brengt een grote anti-oorlogsbeweging op de been. Uit het geloof in verandering ontstaat de hippiebeweging, die verlangt naar een nieuw soort samenleving die draait om liefde en vrede.

De hippiecultuur ontstond oorspronkelijk in de Verenigde Staten halverwege de jaren 60, maar verspreidde zich al snel over de rest van de wereld. De ideologieën van de eerste hippies kwamen grotendeels overeen met die van de Beatniks. Sommigen richten hun eigen sociale groepen en communies op, luisterden naar psychedelische rock, omarmden de seksuele revolutie met haar ‘vrije liefde’ en gebruikten drugs als marihuana en LSD om zo alternatieve staten van bewustzijn te onderzoeken.

De legendarische Summer of Love, in San Francisco in 1967 en het Woodstock festival in 1969 droegen bij aan de populariteit van deze subcultuur. De hippiecultuur beïnvloedde de popmuziek,, tv, film, literatuur en kunsten.

Hippies verzetten zich tegen de kapitalistische en materialistische maatschappij, die veel gebruik maakt van technologie. Deze leidde volgens de hippies enerzijds tot onnatuurlijkheid, kunstmatigheid en milieuvervuiling. Anderzijds richten de mensen binnen deze maatschappij zich te veel op werk, geld, bezit, status, zekerheid en macht. Daarbij leiden burgerlijkheid en een overmaat aan regels en beperkingen tot onvrijheid, de onderdrukking van allerlei gevoelens en ideeën, en uiteindelijk tot geestelijke leegheid. Hippies verzetten zich ook tegen liefdeloosheid, oorlog, discriminatie en geweld.

Het verlangen van de hippies naar een andere samenleving uitte zich doorgaans niet in een confrontatie met anderen, noch in politieke actie met het doel om de hele maatschappij te veranderen. Vaker verliet men de burgermaatschappij (‘’drop out’’) om zelf anders te gaan leven, een tegencultuur te vestigen en op die wijze het goede voorbeeld te geven.

Dat hippies anders waren, werd benadrukt door hun uiterlijk. Het leven buiten de reguliere maatschappij vond soms plaats in een commune. Hierin was men gericht op goede communicatie, zorgzaamheid, en het delen van veel zaken met elkaar. Hierin kon men ook zijn ecologische idealen tot uitdrukking brengen door simpel, natuurlijk en zelfvoorzienend te leven. Liefde stond centraal, men was dus voor pacifisme, vrede en gelijkheid tussen rassen. De leefwijze van de hippie was gericht op vrijheid, spontaniteit, creativiteit en plezier. De vrijheid omvatte ook seksuele vrijheid, waarbij seksuele taboes (bijvoorbeeld op openbare naaktheid) werden doorbroken en de vrije liefde (ook buiten vaste relaties om) werd bedreven. De hippie probeerde zijn geest te verrijken en tot nieuwe inzichten te komen. Enerzijds via geestverruimende middelen (drugs), die werden gezien als een methode om het bewustzijn van mensen te verbeteren. Anderzijds ook met behulp van oosterse religie, mystiek en spiritualiteit.

De cultuur van de hippies zie je o.a. terug in de film Easy Rider en de musical Hair.

60's: Vrijheid en Verzet

• Bob Dylan (Geëngageerde folkmuziek)
• Protestbeweging Martin Luther King (''I have a dream'')
• Woodstock (Festival 1969)
• Jimi Hendrix (vernieuwde psychedeliche rock)
  

Begin jaren zestig krijgt de folkmuziek een vernieuwende impuls door de jonge Bob Dylan (1941).

 In New York heeft kort daarvoor een folk­ revival plaatsgevonden. In de koffiebarretjes in Greenwich Village zingen jongeren enthousiast traditionele folksongs met geëngageerde teksten. Dylan covert niet alleen bestaande folksongs, maar schrijft ook nieuw werk. Hij begeleidt zichzelf op gitaar en mondharmonica. Zijn teksten zijn gelaagd en metaforisch.

In Blowin’ in the wind (1962) werpt hij filosofische vragen op over vrij­heid, vrede en verantwoordelijkheid. Het lied groeit uit tot het lijflied van de burgerrechten­ beweging. 

Op 28 augustus 1963 lopen 200.000 burgers naar Washington in de mars voor rassen­gelijkheid. Ter afsluiting houdt Martin Luther King bij het Lincolnmonument zijn beroemde speech: I have a dream. Ook Dylan treedt op.

Mede hierdoor groeit hij uit tot het gezicht van de protestbeweging en de ‘stem van zijn generatie’. Die rol bevalt Dylan allerminst. In het nummer My back pages (1964) neemt hij afstand van deze messiasrol en de ernst van zijn jongere zelf:

‘“Equality” I spoke the word / As if a wedding vow. /

Ah, but I was so much older then, / I’m younger than that now.’

In navolging van de Britse popinvasie verruilt Dylan zijn akoestische gitaar voor een steviger rockgeluid. Als hij in 1965 tijdens het Newport Folk Festival met een rockband optreedt, maakt een woedend publiek al na drie nummers verder

spelen onmogelijk. Nog datzelfde jaar wordt Dylans single Like a rolling stone een wereldwijde hit en is zijn transformatie van folkzanger tot rockster compleet. Zo weet Dylan de alleen­ heerschappij van de Britse pop in de VS te door­breken.

Mede dankzij Dylan klinkt eind jaren zestig steeds vaker politiek bewustzijn in de pop­muziek door. Het verzet tegen de Vietnamoorlog groeit en wereldwijd raken jongeren betoverd door de Love and Peace-gedachte van de hippie­beweging. Zij beantwoorden de macht van wapens met flowerpower; zachte, natuurlijke krachten

in plaats van geweld.

Het Woodstockfestival in de zomer van 1969 geldt als het hoogtepunt van deze tegencultuur. Het festival heeft als motto ‘3 days of peace and music’. En ondanks dat de organisatie totaal niet is berekend op de ruim 400.000 bezoekers die naar het festivalterrein afreizen, verloopt het weekend harmonieus.

Het programma toont een staalkaart van de nieuwste muziek, met veel ruimte voor folkrock.

Ook treedt de Indiase sitarspeler Ravi Shankar (1920–2012) op, die met zijn betoverende spel goed aansluit bij het verlangen naar oosterse mystiek onder de hippies.

Een sensatie is het optreden van Jimi Hendrix(1942–1970). Zijn muziek is een vernieuwende combinatie van rhythm-and-blues en psyche­delische rock.

 In trance bespeelt Hendrix zijn elektrische gitaar zoals nog nooit iemand

dat had gedaan: hij bijt op de snaren en geselt zijn instrument. Hij sluit zijn optreden af met een jankende versie van het Amerikaanse volkslied, met vervormde gitaargeluiden. Het is alsof de van televisiejournaals bekende klanken van B-52

bommenwerpers in het volkslied doorklinken. Woodstock is in gedachten bij Vietnam.

60's: Vrijheid en Verzet

• Easy Rider (roadmovie 1969)
• Hair (musical 1968)
• Ophef
• Verfilming in 1979

De film Easy rider (1969) van Dennis

Hopper (1936–2010) weet het verlangen naar vrijheid van de hippiegeneratie goed te vangen.

Twee motorrijdende hippies doorkruisen het Amerikaanse landschap in een roes van drugs, met Jimi Hendrix op de achtergrond en de eindeloze

highway als vrijheidssymbool. 938 De film speelt met tegenstellingen: tussen stad en platteland en tussen onaangepaste rebellen en een conservatieve, oudere generatie.

Easy rider vindt veel weerklank bij de jonge doel­groep en breekt alle bezoekersrecords. De film­industrie heeft moeilijke jaren achter de rug en

mede dankzij het succes van deze alternatieve film geven grote studio’s jonge regisseurs vaker de kans om experimentele films te maken met volledige artistieke vrijheid.

Meer dan welke andere musical dan ook zijn de inhoud, het woordgebruik, het geluid en de sfeer van Hair verbonden met de tijd waarin het stuk geschreven werd, schrijft John Bush Jones in Our Musicals, Ourselves. Hair was het vleesgeworden product van de Amerikaanse hippiecultuur van de jaren zestig. Na verschillende Off-Broadwayproducties ging Hair in 1968 in première op Broadway. Van begin af aan werd de voorstelling geassocieerd met de jeugd; zowel de schrijvers van het stuk als de castleden waren jong, en de meeste onbekend. 

Hair was bovendien de eerste zogenaamde fragmentarische musical. Een duidelijk, conventioneel plot was er niet, waardoor de liedjes geen logische, dramatische ontwikkeling doormaakten. Met andere woorden: Hair had een non-lineair plot, waarin de liedjes makkelijk door elkaar gegooid kunnen worden. Het was het thema, met de boodschap van vrede en liefde, dat het belangrijkst was in deze musical. 

De musical Hair maakte heel wat los. Zo nam de legerleiding in Israël aanstoot aan het nummer “Song of Peace”, dat demoraliserend zou werken op de soldaten vanwege het pacifistische karakter van het lied. Het Franse leger des heils verklaarde op haar beurt de oorlog aan de erotiek, en daarmee aan Hair. Heilsoldaten protesteerden tijdens de voorstellingen vanuit de zaal tegen de musical.

In 1979 werd de musical verfilmd. Het verhaal is niet helemaal hetzelfde maar ook hier staat de hippiecultuur en hun boodschap centraal.

Easy Rider is een ‘roadmovie’: hoofdpersonen Wyatt en Billy reizen op hun
motorfiets door de Verenigde Staten.
Niet alleen de inhoud, maar ook de manier waarop het verhaal in beeld
gebracht is, maakt Easy Rider tot een roadmovie.

Geef aan hoe camerapositie, camerabeweging en kadrering hieraan
bijdragen.

Van funk tot punk

• nieuwe stijlen in de jaren 70
• Soul & Funk
• James Brown
• Disco
• Saturday Night Fever (John Travolta)

In de jaren zeventig vertakt de popmuziek

zich in sterk uiteenlopende genres. De dans­muziek ontwikkelt zich van soul en funk tot disco. Mainstream popmuziek krijgt een tegenhanger in de punk: een terugkeer naar harde rock-’n-roll op basis van slechts een handvol akkoorden.

Diverse rockstijlen zoals de hardrock, symfonische rock en heavy metal krijgen vorm en ook de reggae, met als belangrijkste vertegenwoordiger Bob Marley, ontstaat vanuit de ska en rocksteady muziek in Jamaica.

Soul ontwikkelde zich geleidelijk aan vanuit de Gospel en Blues en Rhythm & Blues die al veel langer gespeeld werd door vooral zwarte muzikanten in de Verenigde Staten. De muziek onderscheidde zich van de oudere genre’s door de pakkende ritmes en bijpassende dansbewegingen.

Al snel ontstonden er diverse stromingen in de soul muziek. In verschillende steden ontstonden platenmaatschappijen met een eigen stijl en stal van artiesten. Vaak onder zeer strak regime van een of meerdere eigenaren. 

Vanaf 1965 is soul de toonaangevende zwarte dansmuziek in de VS.

James Brown (1933–2006) wordt wel The Godfather of Soul genoemd. Zijn zang is rauw, zijn podiumact opzwepend en zijn danspassen zijn ongeëvenaard. In James Browns band ont­wikkelt de soul zich tot funk: dansmuziek waarbij alle nadruk op het ritme ligt en waarin melodie en akkoordontwikkeling nauwelijks een rol meer

spelen. Zo ontstaan lang uitgesponnen grooves rondom een ritmische baspartij, met tegen­accenten van een gitaarpartij of blazers. Dit is goed te horen op een van Browns grootste hits:Get Up (I Feel Like Being A) Sex Machine (1970).

Van melodie is hier nauwelijks sprake: Brown zingt korte zinnetjes en kreten, die zich steeds herhalen en het publiek aanmoedigen. Funk staat aan de basis van veel latere muziekstijlen, zoals disco, hiphop en house.

Disco ontstaat begin jaren zeventig als een kalere, meer ritmische vorm van soul waarbij nummers zijn gebaseerd op een groove. Discomuziek was om te dansen en werd vooral in discotheken gedraaid. De meeste liedjes hadden een makkelijk te herkennen vierkwartsmaat. 

In de film Saturday Night Fever (1977) danst hoofdpersoon Tony Manero (John Travolta) elk weekend zijn problemen van zich af in de disco­theek, een nieuw fenomeen dat halverwege de jaren zeventig wereldwijd populair wordt. Soepele moves en goede looks zijn in de disco van groot belang: Tony Manero staat uren voor de spiegel om zijn entree als koning van de dansvloer voor te bereiden. Nachtenlang danst hij op discobeats, die dj’s zonder onderbreking aan elkaar draaien. Disco heeft een glad geproduceerd geluid, met catchy zanglijntjes, elektrische piano’s en synthe­sizers. Voor veel discomuziek is dan ook niet de muzikant, maar de producer bepalend voor het geluid.

Saturday Night Fever wordt mede dankzij zijn soundtrack een ongekend succes. Veel

nummers zijn afkomstig van de Bee Gees. Op Stayin’ Alive (1977) zingen zij met hun ken­merkende hoge falsetstemmen.

Soul is vanaf 1965 de toonaangevende zwarte dansmuziek in de VS. Vanuit de soul ontwikkelen zich twee nieuwe muziekstijlen: de funk en de disco. Bekijk de video's hiervoor nog eens (Get Up (I Feel Like Being A) Sex Machine van James Brown) en (Stayin’ Alive van de Bee Gees).

Noem aan de hand van deze voor beelden een overeenkomst en een verschil tussen funk en disco.

Van funk tot punk

• Ramones
• Punk (tegenreactie)
• Vivienne Westwood (SEX)

De New Yorkse band The Ramones speelt vanaf 1974 snelle, rauwe rock. Veel nummers hebben simpele teksten en maar drie akkoorden, en duren hooguit tweeënhalve minuut. Hun on­gepolijste sound is een tegenreactie op de veelal

gladde en ‘gekunstelde’ muziek van die tijd. The Ramones zijn commercieel weinig succesvol, maar beïnvloeden talloze bands en staan aan de basis

van de punk. In korte tijd groeit punk uit van underground­muziek tot een populaire subcultuur. Veel jongeren geloven niet meer in de idealen van de hippie­

generatie. Ze zijn pessimistisch over de toekomst en punk is dé uitlaatklep voor hun frustraties.

Do it yourself is het motto van de punkers: hun simpele, rauwe muziek brengen ze uit op kleine, onafhankelijke platenlabels. De snelle verspreiding van de punk is — ironisch genoeg — mede te danken aan de uitgekiende mediacampagne van de manager van de Londense punkband de Sex Pistols. De Pistols halen alles uit de kast om te choqueren. Zanger Johnny Rotten (1956) roept zijn publiek

zelfs provocerend toe: ‘Bet you don’t hate us as much as we hate you!’.

De tweede single van de Sex Pistols valt samen met de viering van het 25-jarig jubileum van koningin Elizabeth. De tekst van God Save The Queen (1977) is grof en provoce­rend en wordt hard over de ruige muziek heen ge­schreeuwd. Ondanks een boycot van de BBC wordt het een van de best verkochte nummers van die tijd

met een nummer 2-notering in de hitparade. 

De Sex Pistols ontmoeten elkaar voor het eerst in kledingboetiek SEX van Vivienne Westwood(1941), waar de band zijn naam aan ontleent. Westwood maakt haar eigen provocerende kleding: leren jassen met studs en kettingen, jeans met

gaten of vlekken en verknipte T-shirts met obscene opdrukken of handgeschreven

teksten.

Westwood verzorgt ook de styling van de Sex Pistols en helpt zo de punklook te populariseren. In de jaren tachtig verspreidt deze zich over de wereld. Tegenwoordig heeft Vivienne Westwood een van de grootste Britse modehuizen.

God save the Queen

A fascist regime

They made you a moron

Potential H-bomb

God save the Queen

She ain't no human being

There is no future

In England's dreaming

Don't be told about what you want

Don't be told about what you need

No future, no future, no future for you

God save the Queen

We mean it, man

We love our Queen

God saves

We mean it, man

We love our Queen

God saves

No future, no future

No future, no future

No future, no future

No future, no future

No future, no future

No future, no future

No future for you

God save the Queen

Tourists are money

But our figurehead

Is not what she seems

God save history

God save your mad parade

Oh Lord, have mercy!

All crimes are paid

When there's no future, how can there be sin?

We're the flowers in the dustbin

We're the poison in the human machine

We're the future, we're the future

No future, no future

No future, no future

No future, no future

No future, no future

No future, no future

No future for you

Bekijk de video van God Save the Queen van de Sex Pistols uit 1977, en
lees de songtekst van het nummer. Waaraan hoor je de geest van de
punk terug in dit nummer? Benoem een muzikale aspect en een
tekstueel aspect.

God save the Queen

A fascist regime

They made you a moron

Potential H-bomb

God save the Queen

She ain't no human being

There is no future

In England's dreaming

Don't be told about what you want

Don't be told about what you need

No future, no future, no future for you

God save the Queen

We mean it, man

We love our Queen

God saves

God save the Queen

Tourists are money

But our figurehead

Is not what she seems

God save history

God save your mad parade

Oh Lord, have mercy!

All crimes are paid

When there's no future, how can there be sin?

We're the flowers in the dustbin

We're the poison in the human machine

We're the future, we're the future

God save the Queen

We mean it, man

We love our Queen

God saves

God save the Queen

We mean it, man

We love our Queen

God saves

No future, no future

No future, no future

No future, no future

No future, no future

No future, no future

No future, no future

No future for you

Punk groeit in korte tijd uit van een muziekstroming tot een complete subcultuur.
Noem een belangrijke overeenkomst tussen de
punkmuziek van bands als The Ramones en de Sex Pistols en de punkkleding
van Vivienne Westwood.

Van funk tot punk

• Hard rock (Deep Purple, Led Zeppelin)
• Heavy Metal (Black Sabbath, Iron Maiden)

In de periode voor de jaren zestig was rock-'n-roll het populairste muziekgenre, vooral in de Verenigde Staten. Psychedelische rock , een subgenre waarin ook The Beatles zich bevonden, raakte halverwege de jaren zestig in opkomst. Bands als Pink Floyd, The Doors en Jefferson Airplane maakten het genre populair. Jimi Hendrix scoorde met zijn Jimi Hendrix Experience hits zoals Purple Haze en All Along the Watchtower. Hendrix’ kwaliteiten op de gitaar zorgde ervoor dat Rolling Stone hem in 2004 tot beste gitarist aller tijden benoemde.

Er ontwikkelde zich andere vormen van rockmuziek. Een nieuwe, wat hardere stijl, hardrock genaamd, had zijn roots in de muziek van 60-er jarenbands als de Small Faces en bluesbands als Fleetwood Mac en The Allman Brothers Band. Toonaangevende bands in dit genre zijn Deep Purple en Led Zeppelin. Kenmerkend zijn de langere nummers waarin de virtuositeit van de bandleden ruim baan krijgt. Nummers als Child in Time en Stairway to Heaven behoren nu tot de klassiekers.

Begin jaren 70 ontwikkelde zich vanuit de hardrock de heavy metal. Beïnvloed door punk qua tempo, intensiteit en ruigheid, maar met meer aandacht voor technisch spel ontwikkelt de hardrock zich tot de heavy metal. Daar waar punkmuzikanten bewust of onbewust kiezen voor eenvoudige, primitieve muziek, maken heavy metalbands vaak gebruik van de technische virtuositeit van de bandleden. Deze muziekstijl breekt door na baanbrekend werk van bands als Black Sabbath, Iron Maiden en Judas Priest.

Van funk tot punk

Soul: ontwikkelde zich geleidelijk aan vanuit de Gospel en Blues en Rhythm & Blues in de jaren 50 & 60. De muziek onderscheidde zich van de de pakkende ritmes en bijpassende dansbewegingen. Funk evolueert hieruit in de jaren 60.

Funk:  is een sterk ritmische muziekstijl en leunt vooral op het samenspel tussen percussie, baslijnen, slaggitaren en blaasinstrumenten. De muziekstroming is halverwege de jaren 1960 ontstaan in de Verenigde Staten toen James Brown een kenmerkende groove ontwikkelde die de nadruk legde op de downbeat (zware nadruk op de eerste tel van elke maat),

Disco: melodieuze opzwepende muziekstijl uit de jaren 70, gebaseerd op een  four-on-the-floor bas- en drumritme

Punk: Punk of punkrock is een ruwe vorm van rockmuziek die opkwam in de tweede helft van de jaren 70.

Van funk tot punk

• Reggae
• Afterbeat (Ska)
• Rastafari
• Bob Marley

Aan het einde van de jaren ’60 ontstond op een klein eilandje in de Carabische Oceaan een nieuwe muziekstroming. Beïnvloed door bestaande genres als Calypso en Ska ontstond de Reggae. Een muziekstroming die binnen de kortste keren over de gehele wereld populair werd en veel fans kreeg.

De drie belangrijkste muziekstromingen die op Jamaica veel geluisterd werden waren Calypso, Ska en Rocksteady.

Calypso Calypso is een erg levendige en explosieve muziekstroming waarin veel Afrikaanse ritmes te herkennen zijn. In de teksten bezongen de Calypso artiesten sociale en politieke gebeurtenissen. 

Ska is vrolijk klinkende en snelle, dansbare muziek. Het gevoel om te willen dansen wordt vooral bereikt door het benadrukken van de afterbeat. De instrumenten spelen niet OP de tel, maar net na de tel. Hierdoor ontstaat er een soort “hikkend” geluid wat de typerend voor de ska is. Doordat veel instrumenten deze afterbeat benadrukken (gitaar, toetsen) kun je er niet meer omheen en krijgt het een belangrijke functie binnen de muziek. “Skanken” de dans die bij de Ska hoort

Reggae is de rustige variant van Ska. Net als bij Ska is het de afterbeat die belangrijk is, maar dan een stuk langzamer. De bas en drums vormen net als bij de Ska de basis en de accenten worden voornamelijk gespeeld door gitaar en keyboard. Daarnaast wordt een reggaeband veelal aangevuld met blazers, percussie en achtergrond zang. Maar het belangrijkste element uit de Reggae muziek zijn de teksten.

Reggae is de muziek van de Rastafari. Een geloof dat ontstaan is onder de arme zwarte bevolking van Jamaica. Door hun slavernij verleden stonden zij onder aan de sociale ladder. Een belangrijk voorvechter voor burgerrechten voor zwarten Marcus Garvey, vertelde de Jamaicanen dat er ooit een zwarte koning zou komen, die op zou komen voor de rechten van de zwarte bevolking over de gehele wereld.

Toen in Ethiopië Ras (ras = hertog) Tafari Makonnen werd gekroond tot koning, maakte de foto’s van deze kroning een grote indruk over de hele wereld. Op de foto’s waren namelijk blanken te zien die voor de zwarte koning knielden.

Bij de arme bevolking van Jamaica maakten de foto’s erg veel indruk. Zij zagen Ras Tafari Makonnen (ook wel Haile Selassie) genoemd, als de beloofde koning en begonnen hem te aanbidden als de reïncarnatie van Jezus.

Binnen de Reggae muziek wordt erg veel gezongen over Zion. Dit is een andere naam voor wat de Rastafari als het beloofde land zien: Ethiopië. De Westerse Wereld wordt gezien als Babylon, dat volgens de Rastafari ooit ten onder zal gaan.

Het roken van Marihuana speelt een belangrijke rol in het geloof van de Rastafari. Zij roken het om te kunnen mediteren.

De belangrijkste Reggae artiest die ooit heeft geleefd is Bob Marley. Na begonnen te zijn in de band The Wailers werd hij later vooral onder zijn eigen naam bekend en scoorde hij over de hele wereld hits als “Get Up, Stand Up”, “I Shot the Sheriff”, “No Woman, No Cry” en “Could You Be Loved”. Bob Marley wordt door de Rastafari als een belangrijk profeet gezien.

0

Voor veel punkers is de ‘commerciële’ muziek van acts als ABBA volstrekt taboe.

Als er dan al gedanst moet worden op punkfeestjes, gebeurt dat op de klanken van de uit Jamaica overgewaaide reggae.

Bekijk de video van de Clash. In het nummer Guns of Brixton (1979) combineert

 The Clash elementen uit de punk en de raggea. Noem tenminste één

 element uit elk genre dat je hoort in dit nummer.

Hoe goed snap je de stof van vandaag?

😒🙁😐🙂😃

Huiswerk:

HAVO:

Lezen 220 tm 227

Maken: 45, 46, 47

 VWO:

 Lezen 220 tm 227

 Maken: 47, 48, 50