3. Renaissance Barok

• Kunst
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

RENAISSANCE EN BAROK

Renaissance 1400 - 1600

Barok 1600 - 1720

DEZE LES

Herhaling renaissance - vragen

Introductie Barok - opdracht

Renaissance vs. barok

Afsluiting

Wat is de renaissance?

- wedergeboorte van de klassieke oudheid

- oorsprong Italië, Romeinse rijk

- filosofie, humanise, portret

- wetenschap, lijnperspectief

- ideale maatverhoudingen

- realistisch, kennis van natuur en werkelijkheid

- klassieke elementen

klik op de afbeelding voor een vergroting

De individuele mens en zijn lichamelijke schoonheid kwamen centraal kwamen te staan. 

Dit leerde men van de Klassieke Tijd (denk aan het Griekse schoonheidsideaal in de beeldhouwkunst). Tegelijk verdween religie meer naar de achtergrond. Niet voor niets bloeide immers het humanisme, waarin het begrip ‘mens’ al opgesloten zit.

SCHILDERKUNST

Naakte mens als ideaal. 

Kennis van anatomie laten zien.

Daardoor realistisch.

Kleur: neutrale kleuren, veel aardetinten

Compositie: evenwicht, harmonie, symmetrie

Licht: gelijkmatige, natuurlijke belichting

Verhaal: mythologie.

De geboorte van Venus

Dit schilderij werd in opdracht van Lorenzo de’ Medici.
De rijke Medici familie.

Mecenas -> geldschieter.

VRAAG - SCHRIFT 

Het schilderij op de afbeelding behoort tot de vroege renaissance.

Bespreek drie kenmerken van 

de renaissance die je hier ziet.

Laat de natuur buiten beschouwing.

− Venus, Flora en de andere mythologische figuren zijn ontleend aande klassieke oudheid.

− De kleding van sommige figuren lijkt afgeleid van de kleding en draperieën van de klassieke beeldhouwkunst.

− Er is belangstelling voor ideale proporties en een goede 

bestudeerde anatomie,

− Het werk heeft een geordende, symmetrische compositie 

− Er is sprake van een gelijkmatige belichting, heldere voorstelling.

BEELDHOUWKUNST

De Pietà van Michelangelo. 

Het merendeel van de opdrachten aan kunstenaars betrof religieuze onderwerpen alhoewel klassieke onderwerpen ook in de belangstelling kwamen. Pietà is een veel uitgebeeld thema van Maria met haar gestorven zoon Jezus.

Vlees geworden steen (marmer)

Jonge Maria..???... met haar overleden zoon Jezus,
Zo sereen. 

Kijk eens hoe diep het marmer uitgehouwen is. 
Zo knap en kundig gedaan.

piramide compositie

VRAAG - SCHRIFT 

De manier waarop Michelangelo dit thema verbeeldt is heel anders dan de middeleeuwse weergave. Bij hem gaat het eerder om schoonheid dan om dramatiek. Het beeld werd bijvoorbeeld geroemd vanwege de technische perfectie.

Geef aan de hand van twee kenmerken van het beeld aan waaruit deze technische perfectie blijkt.

• complexe (figuur-)compositie die er natuurlijk uitziet (de benen van Maria vormen ongeforceerd een brede basis voor het lichaam van Jezus)

• anatomisch juiste weergave

• vergaande detaillering

• grote verfijning in oppervlaktebehandeling of glanzend, gepolijst marmer

Villa rotonda 

Koninklijk: door de statige representatieve voorkant met klassieke entree, bordes met trappen en beelden.

• gebruik van klassieke elementen (zuilen, timpaan, lijstwerk/fries)

• symmetrische plattegrond

• heldere ordening van de elementen, of: strenge/sobere indeling van de gevels

• scherpe contouren en/of afbakening van vormen

• blokvorm/balk: het hoofdgebouw en/of de portieken

• cilinder: centrale koepelzaal

• prisma: timpaanvormig dak boven portieken

• kegel: dak centrale koepelzaal (exterieur)

• halve bol: koepel (van binnenuit gezien)

• (afgeknotte) piramide: dak van het hoofdgebouw

VRAAG - SCHRIFT 

De villa is met zijn nadruk op geometrie een zuiver voorbeeld van renaissance-bouwkunst.

Noem nog drie kenmerken van de 

renaissance die je ziet in de villa.

• klassieke elementen, zoals bijvoorbeeld zuilen, portico’s, timpanen, lijstwerk, beelden op

het dak

• symmetrische plattegrond of centraalbouw (met koepel)

• ideale verhoudingen of evenwicht tussen horizontale en verticale elementen

• geometrie van het gebouw zet zich voort in het tuinplan

                                             BAROK

17e eeuw

Draaibewegingen, sterke licht-donkercontrasten en andere theatrale effecten om de toeschouwer in vervoering te brengen.

OPDRACHT - 5 MIN

Wat is Barok?

- schilderkunst

- beeldhouwkunst

- architectuur

AFLSUITING - 5 MIN 

Kijk naar de afbeelding.

Welke stelling is waar?

NIET WAAR                                            WAAR

In de Renaissance werden figuren in de schilderkunst in een denkbeeldige driehoeks/ovaal-compositie gerangschikt, dit werd als evenwichtig en harmonieus ervaren.

NIET WAAR                                                                                      WAAR

De Barok 

Contrast ontstaat bijvoorbeeld door open en gesloten ruimtes in het beeldhouwwerk of het licht dat over de uitstekende plooien van het gewaad speelt.

NIET WAAR                                                                                                   WAAR

De bewogenheid van de Beelden uit de renaissance worden versterkt door de "schroefvorm" van de gestalte, het brede gebaar, de gespannen spierbundels, de wapperende draperie.  

NIET WAAR                                                                                                   WAAR

De bedoeling is niet, zoals bij de Renaissance kunstenaars, louter schoonheid te scheppen, maar een bepaald gevoel uit te drukken: kracht, smachtende liefde tot God, onverzettelijkheid , smart, woede.

NIET WAAR                                                                                                   WAAR

Renaissance

Door veel pracht en praal te gebruiken in de bouwstijl van de kerken proberen de katholieken, mensen te imponeren en zo terug te krijgen

NIET WAAR                                                                                                   WAAR

Renaissance

Door veel pracht en praal te gebruiken in de bouwstijl van de kerken proberen de katholieken, mensen te imponeren en zo terug te krijgen

NIET WAAR                                                                                                   WAAR

Renaissance

Een feestelijke en uitbundige stijl

NIET WAAR                                                                                                   WAAR

Barok

De bekendste Nederlandse barok-schilder is Rembrandt van Rijn die bijzondere licht-donker effecten gebruikte in zijn werk.

NIET WAAR                                                                                                   WAAR