Steden en staten > les 1 > instructie groep 4/5

• Geschiedenis
• Basisschool
• Groep 4,5

Kerndoel 51

De leerlingen leren gebruik te maken van eenvoudige historische bronnen en ze leren aanduidingen van tijd en tijdsindeling te hanteren.

Kerndoel 52

De leerlingen leren over kenmerkende aspecten van de volgende tijdvakken: jagers en boeren; Grieken en Romeinen; monniken en ridders; steden en staten; ontdekkers en hervormers; regenten en vorsten; pruiken en revoluties; burgers en stoommachines; wereldoorlogen en holocaust; televisie en computer. De vensters van de canon van Nederland dienen als uitgangspunt ter illustratie van de tijdvakken.

Kerndoel 53

De leerlingen leren over de belangrijke historische personen en gebeurtenissen uit de Nederlandse geschiedenis en kunnen die voorbeeldmatig verbinden met de wereldgeschiedenis.

Dit ga je leren vandaag: 

• Je leert hoe steden zijn ontstaan.
• Je leert hoe een stad in de middeleeuwen eruit zag. 
• Je leert wat ambachten zijn. 

Even herhalen

Tijdbalk

De tijd van de jagers & boeren

Tijdbalk

De tijd van de Grieken & Romeinen

Tijdbalk

De tijd van de monniken & ridders

De middeleeuwen

Tijdbalk

Tijd van steden en staten

Woon jij in een dorp of in een stad?

De middeleeuwse stad

In ons land bestaan echte steden nog niet zo lang. 

Ongeveer 700 jaar.

De mensen woonden eerst in kleine dorpjes.

Deze dorpjes werden steeds groter door de handel.

Zo ontstonden de eerste steden. 

De middeleeuwse stad

In de middeleeuwen woonden veel mensen dicht op elkaar in een stad.

Het leven was niet erg gezond. 

Filmpje: (1.19 min)

De eerste steden

Veilig in de stad

Een stad in de middeleeuwen heeft grote, sterke stadsmuren. 

De stadsmuur heeft een aantal poorten.

Die worden streng bewaakt door poorters.

Elke avond gaan de poorten dicht.

Je moet dus op tijd binnen de stadsmuren zijn. 

Filmpje: (1.15 min)

Veilig wonen

Dicht op elkaar

Binnen de muren van de stad is maar weinig ruimte.

De huizen staan daarom dicht op elkaar.

De wegen zijn van zand, daarom is het na een regenbui vaak een grote modderpoel.

Dicht op elkaar

De huizen zijn bijna allemaal van hout.

Hout is goedkoper dan steen.

Maar het is ook gevaarlijk, omdat het snel in brand kan vliegen.

Een brand kan makkelijk overslaan van het ene huis naar het andere.

Zo kan soms een hele stad afbranden. 

Filmpje: (1.20 min)

Houten huizen in de middeleeuwen

Noem 2 oorzaken waardoor er brand uit kon breken in een middeleeuws huis?

Koken

Kaarsen

Vuur om aan te warmen

Nieuwe beroepen

In de steden onstaan nieuwe beroepen omdat niet iedereen meer boer hoeft te zijn. Je kon ook op een andere manier aan eten komen. 

De mensen leren nieuwe dingen.

Ze leren ambachten.

Nieuwe beroepen

Ambachten zijn beroepen waarbij je iets maakt met je handen.

Bijvoorbeeld een bakker of een smid. 

Een smid maakt wapens van ijzer. En andere spullen zoals hoefijzers en ploegen. 

Ruilen

Om aan spullen te komen gingen mensen van alles ruilen.

De timmerman maakte een stoel voor de schoenmaker.

De schoenmaker ruilde met een paar nieuwe schoenen.

De boer bracht de bakker graan en kreeg brood terug.

Dit ruilen noem je handel. 

Welk ambacht zie je op de foto?

Ambacht: bakker

Welk ambacht zie je op de foto?

Ambacht: smid

Evaluatie van de les

Noem 2 dingen die anders zijn tussen een stad in de middeleeuwen en een stad nu.

Bedankt voor je inzet in de les.

Als de bel gaat: 

• Schuif je stoel aan
  
• Ruim je spullen op en neem ze mee
  
• Verlaat het lokaal rustig