5V Ethiek 3

• Filosofie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Deugdethiek, vrijheid en verantwoordelijkheid

• Terugblik op deontologie, consequentialisme en utilisme
• Deugdethiek
• Vrijheid en verantwoordelijkheid
• Overzicht maken
• Inleiding in moreel beraad 

Leg in ongeveer drie zinnen de deontologie van Kant uit. Gebruik hierbij goede wil en categorische imperatief.

Leg uit dat het utilisme een vorm van consequentialisme is.

Aristoteles' deugdethiek:

Wat is een moreel karakter en hoe ontwikkel je dat? 

Enige intrinsieke goed: eudaimonia (goed leven/gelukt zijn)

Rede maakt de mens uniek.

Voor eudaimonia hebben we deugden (voortreffelijkheid van karakter) nodig. 

De deugd is contextafhankelijk en ligt altijd in het midden.

Phronesis nodig: praktische wijsheid.

Moderne deugdethiek

• Wartime quartet: Mara Midgley, Iris Murdoch, Elizabeth Anscombe en Philippa Fooy.
• Bezwaar 1: ethiek richt zich op normen en wetten. In een seculiere samenleving zijn die leeg. 
• Bezwaar 2: ethiek is gebaseerd op de aanname dat normen niet uit feiten worden afgeleid. 
• David Hume: verschil tussen is and ought.

Deugdethiek van Foot

Bepaalde doelen of functies horen bij verschillende soorten levens. 

Zo niet? -> natuurlijk defect

Een mens moet betrouwbaar en coöperatief zijn. 

Door te kijken naar feiten zien we welke deugden we moeten ontwikkelen. Deugden zijn karaktereigenschappen die we als mensheid nodig hebben om een goed leven te leiden.

Friedrich Nietzsche

• God is dood
• Hierdoor staan al onze waarden op losse schroeven
• Nihilisme?
• Nee! Eigen waarden creëren
• Übermenschen
• Alleen daardoor kan de mensheid, gesmoord door de gangbare moraal, weer tot bloei komen

De Beauvoir

Mens wordt gekenmerkt door fundamentele ambiguïteit

Reflectieve afstand maakt ons vrij, maar bevrijdt ons niet.

Omarmen van dubbelzinnigheid. Doordat God niet bestaat, zijn we op ons zelf aangewezen. Ultieme verantwoordelijkheid. Maak gebruik van je vrijheid, maar doe het goed.

Welke ethische positie die we toe nu toe hebben besproken spreekt jou het meest aan en waarom?