§3.3 Natuurlijke rijkdommen

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

3.3 Natuurlijke rijkdommen

H3 Brazilië

Domein Gebieden

Havo 5

Lesdoelen

• Ik kan het ontstaan en de ruimtelijke spreiding van de natuurlijke hulpbronnen in Brazilië beschrijven en verklaren.
• Ik kan verklaren waarom er bij het gebruik van de Braziliaanse natuurlijke hulpbronnen conflicten ontstaan tussen verschillende groepen mensen en belangen.
• 
  Ik kan beredeneren welke kansen en risico’s er aan de exploitatie van de natuurlijke rijkdommen verbonden zijn. 

Korte herhaling landschap & klimaat

Hoe wordt dit landschap genoemd? En welke klimaatcode van Köppen hoort hier ook al weer bij?

Hoe wordt dit landschap genoemd? En welke klimaatcode van Köppen hoort hier ook al weer bij?

Hoe wordt in Brazilië dit landschap genoemd? En welke klimaatcode van Köppen hoort hier ook al weer bij?

Paragraaf 3.3

Natuurlijke rijkdommen

Energiebronnen uit Brazilie:

Fossiele energiebronnen

•  Steenkool
• Aardolie

"Duurzame energiebronnen":

• Bio Brandstof 
  
• Hydro-electriciteit
  

Vragen: 

• Wat?
  
• Waar?
  
• Voordelen?
  
• Nadelen?
  

Waar moet Brazilië zich op gaan richten?

Aardolie

Vooral langs de kust bij Rio de Janeiro.

Waarom specifiek daar?

Ertsen

• Ertsen worden gewonnen uit oude gesteenten rond de schilden (precambrium, +/- 3 miljard jaar oude aardkorst). 
• Door opheffing, verwering en erosie ligt deze oude aardkorst nu aan de oppervlakte.
• Miljoenen jaren bedekt geweest door bovenliggende gesteentelagen.
• Onder hoge druk en temperaturen zijn er mineralen, zoals ijzer, gevormd (= ertsvorming).

Met name ijzererts en bauxiet zijn de belangrijkste ertsen van Brazilië

Bauxiet

•  Erts waaruit aluminium wordt gemaakt. Brazilië heeft de grootst bekende voorraad bauxiet.
•  Wordt vooral gewonnen aan de randen van het Braziliaans Hoogland.
• Oude gesteenten breekt door chemische verwering langzaam af. 
• Ze vallen uiteen in kleideeltjes die wegspoelen en zich ophopen in de omringende, lager gelegen delen van het Hoogland. 
• Daar vormt zich een dik pak sediment waarin veel aluminium mineralen zitten. Verstening --> bauxiet.

Bio-brandstof

Brandstof gewonnen uit suikerriet.

Nadeel?

• Landgrabbing
• Armeren worden verdreven
• Grootschalige landbouw heeft flinke impact op het milieu/natuur 

Bio-ethanol, vloek of zegen?

Landgrabbing

Hydro-elektriciteit

Wat maakt hydro-elektriciteit duurzaam?

• Geen CO2-uitstoot
  
• Geen uitputting van grondstoffen
  

     X            

                  X

Hydro-elektriciteit is alleen maar goed voor de leefomgeving

1. juist
2. onjuist

Waarom vind je hydro-electrische energiecentrales (waterkracht) vooral in het zuidoosten van Brazilië?

Fysische dimensie: ligging rivieren in hoogland maak stuwdammen mogelijk

Economische dimensie: ligging economische centra incl. industrie dus grote vraag naar stroom producenten

Demografie: grootste bevolkingsconcentratie dus grote vraag naar stroom consumenten

Hydro-elektriciteit

Energie gewonnen uit waterkracht. 

Nadeel?

• Aantasting flora, fauna
• Gedwongen verhuizingen, aantasting leefgebied inheemse stammen
• Loop van de rivier verstoord, droogte en inundatie.
• Methaanuitstoot stuwmeer
• Benodigde infrastructuur nodigt uit tot verdere ontsluiting

Aan de slag!

Maak de opdrachten 2, 3, 5 en 6 van paragraaf 3.3.