Thema 3.2 Water, Les 4.1 Herkomst, samenstelling en toediening meststoffen

• Groentechnische wereld
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 3

Meststoffen

Herkomst en samenstelling

organische en anorganische mest

Toedienen van meststoffen

Introductie

Voor een goede groei hebben planten water en voedingsstoffen nodig. Vaak moet je extra voedingsstoffen toedienen in de vorm van mest.
In mest zitten precies die voedingsstoffen die planten nodig hebben. Je kunt bemesten met organische en anorganische meststoffen. Je leert wat organische meststoffen zijn, waar ze vandaan komen en wat erin zit.

Stalmest en plantenresten worden al jarenlang gebruikt voor de bemesting van de bodem. Ze bestaan uit organische stoffen. Dat zijn stoffen die uit levende en dode organismen zijn opgebouwd.

Organische stoffen zijn echte bodemverbeteraars. Ze zorgen voor meer humus in de grond. Dat verbetert het vochtvasthoudend vermogen van de bodem en ook de luchthuishouding en de structuur van de grond.

De wormen die in de bodem zitten breken de organische stoffen af. Zij nemen de stoffen op, breken de stoffen af en poepen weer andere stoffen uit. Die andere stoffen zijn bijvoorbeeld mineralen. Mineralen zijn op hun beurt weer voedingsstoffen voor de plant.

Compost is een plantaardige meststof. 

Het bestaat uit verschillende plantaardige resten, zoals tuinafval, groenteafval, fruitschillen, theebladeren en koffieresten. Deze resten worden in humus omgezet. Kippenmest, koemest en champignonmest zijn dierlijke meststoffen. 

Champignonmest is een dierlijke meststof. Het is geen mest van champignons. Het is paardenmest die gebruikt wordt bij het kweken van champignons.

Bodemverbeteraar zonder voedingsstoffen

Er zijn ook organische stoffen die weinig of geen voedingsstoffen bevatten, maar wel het humusgehalte of de structuur van de bodem verbeteren. 

Turfstrooisel of turfmolm is daar een voorbeeld van. Dit lichtbruine, weinig verteerde veen kan veel water opnemen. Turfstrooisel wordt ook door potgrond gemengd om de grond luchtig te maken.

Tuinturf

= doorgevroren hoogveen

Het heeft een zuur verhogende werking en is goed voor de water- en luchthuishouding van de grond. Tuinturf wordt daarom veel in de tuin toegepast.

Groenbemesters

Dat zijn planten die met behulp van bacteriën stikstof in hun wortels kunnen opslaan. Nadat deze stikstof is ondergewerkt, komt het ten goede aan de planten. Groenbemesters worden vaak op grote akkers ingezaaid.

Samenstelling organische meststoffen

Anorganische meststoffen

Vanuit de ervaring dat de samenstelling van organische meststof niet altijd duidelijk en stabiel is, is anorganische meststof ontstaan, ook wel kunstmest genoemd.

De mineralen stikstof, fosfor en kalium en de metalen ijzer, zink en koper zijn voor planten belangrijk. 

Daarmee gingen ze meststoffen in het lab namaken. Dat gebeurde voor het eerst in 1845. 

Zo kregen kwekers meer grip op hun teelt en is de productie van landbouwgewassen sterk toegenomen.

Voedingselementen

Voor meer info: zie H11 ELO

Overbemesting

Meer voedingselementen (zouten) in de grond dan de planten kunnen opnemen. Daardoor onttrekt de bodem het water aan de plant, met als gevolg een verdroogde plant (verbranden). 

Ook schadelijk voor het milieu, oppervlaktewater, grondwater en lucht. Dat kan op warme dagen een sterke algengroei veroorzaken wat slecht is voor de vissen en de waterkwaliteit.