Spelling A: Basisprincipes spelling

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Taalverzorging A

Aan het eind van deze les ben je bekend met de belangrijkste basisprincipes van de Nederlandse spelling.

Tekst

Raden

1. Wat is de meest gemaakte spelfout in het Nederlands?
2. Welke andere fouten worden ook vaak gemaakt?

1.

Vervangen van het woord ‘eens’ door ‘is’.

Bijv. Vertel is... i.p.v. vertel eens.

2.

Fouten met een -d of -t maken we nog regelmatig. Bijv. het woord ‘gebeuren’. We schrijven ‘Het gebeurt’, ‘Het is gebeurd’ of vinden; ‘Ik vind’ en ‘Wat vind jij’?

of

‘me’ of ‘mijn’. ‘Me’ gebruik je als wederkerend vnw: ‘Vandaag heb ik me gewassen.’ Je kunt het woord niet als bez.vnw gebruiken. M.a.w.: je kunt ‘mijn’ niet vervangen door ‘me’. Je kunt wel vragen: ‘Heb je m’n mobiel gezien?’, maar niet: ‘Heb je me mobiel gezien?’

Wat moet het wel zijn? Waarom?

Neem de zin over en vul aan:
"Ik vind spelling ..., omdat .... ."

Wat is spelling?

Spelling is: alle afspraken die zijn gemaakt voor het schrijven van woorden.

De Nederlandse spelling heeft superveel uitzonderingen.

1. Waar
2. Niet waar

Is spelling onlogisch?

Zo lijkt het misschien en veel mensen zeggen dat het Nederlands veel "uitzonderingen" heeft.

Maar dat valt wel mee...

Drie basisprincipes

Basisprincipe = hoofdregel

• Uitspraak
• Gelijkvormigheid
• Herkomst

1 - uitspraak

• Schrijf wat je hoort!
• Lekker makkelijk, maar niet genoeg. .

Hoe spreek jij dit uit?

1. Pahppriekaa
2. Paapriekaa

Hoe spreek jij dit uit?

1. Puuzel
2. puhzzel

Hoe spreek je dit uit?

1. ZanTbak
2. Zambak
3. SanTbak
4. Sambak

2 - gelijkvormigheid

Vergelijkbare woorden schrijven we zoveel mogelijke hetzelfde.

Daarom dénken we dat er uitzonderingen zijn: we weten niet bij welke groep een woord hoort.

Accenten

Niet iedereen praat hetzelfde, dus dit principe alleen is niet genoeg.

Bijvoorbeeld

• hand --> handen

Deze horen bij elkaar en dat is nu duidelijk.

• hij wordt --> hij rent; hij lacht

Niet nodig voor de uitspraak, maar omdat sommige woorden een T krijgen in de hij-vorm, krijgen ze er allemaal een.

3 - herkomst (etymologie)

Leenwoorden uit een andere taal of uit een oudere vorm van het Nederlands.

Kortom: om daarom-woorden

Geen perfect systeem

Principes zitten elkaar in de weg

Uitspraak en gelijkvormigheid gaan bijvoorbeeld niet altijd samen.

Voorbeelden

• Nederlandse woorden met 

        ei-ij en ou-au

• De meervouden van woorden zoals museum en politicus
• Franse woorden met de eindklank OO (eau)

Ik voel me prettiger als ik er verzorgd uitzie
(haar gekamd, tanden gepoetst, schone kleren, etc.).

1. Waar
2. Niet waar

Welk fornuis gebruik je het liefst?

1. Links
2. Rechts

Door jouw manier van schrijven krijgen mensen een bepaald beeld van jou.

Wie zou jij aannemen?

Geachte heer/mevr,

Op internet zag ik uw vakature voor schoonmaaker. Hierbij wil ik men intresse kenbaar maken. Ik zal mezelf eerst ff kort voorstellen. Mijn naam is Anita Meijer en ik wordt binnenkort 38 jaar.

Geachte heer/mevrouw,

Op internet zag ik uw vacature voor schoonmaker. Hierbij wil ik mijn interesse kenbaar maken. Ik zal mezelf eerst even kort voorstellen. Mijn naam is Anita Meijer en ik word binnenkort 38 jaar.

TaalVERZORGING

Je verzorgt jezelf, dus waarom je taal niet?

Kortom

Drie basisprincipes:

1. Uitspraak = Schrijft wat je hoort.
2. Gelijkvormigheid =  Soort zoekt soort.
3. Herkomst (etymologie) = Zo hebben we het altijd gedaan.

Ja

Nee

Weet je nu op welke 3 basisprincipes de spellingregels zijn gebaseerd?

😒🙁😐🙂😃

Aan de slag

Wat

Maak je huiswerkopdrachten van hoofdstuk A,

blz. 116

Hoe

Eerste 10 minuten individueel, in stilte.

Als de timer afgelopen is mag je zachtjes overleggen met je buurman/buurvrouw

Hulp nodig? 

Steek je vinger op, dan kom ik langs.

Klaar?

Ga dan lezen in je leesboek of andere huiswerkopdrachten maken