Literatuurgeschiedenis 5V 1819 origineel

Korte herhaling literatuurgeschiedenis 5V 
  • 1860: Max Havelaar of de koffieveilingen der Nederlandsche Handelsmaatschappij
  • 1617: Spaanse Brabander
  • (ca.1568-1572): Wilhelmus
1 / 34
next
Slide 1: Slide
NederlandsMiddelbare schoolvwoLeerjaar 5

This lesson contains 34 slides, with interactive quizzes, text slides and 5 videos.

Items in this lesson

Korte herhaling literatuurgeschiedenis 5V 
  • 1860: Max Havelaar of de koffieveilingen der Nederlandsche Handelsmaatschappij
  • 1617: Spaanse Brabander
  • (ca.1568-1572): Wilhelmus

Slide 1 - Slide

Noteer zoveel mogelijk begrippen die betrekking hebben tot 'Max Havelaar'

Slide 2 - Mind map

Slide 3 - Slide

maatschappelijke ontwikkelingen <-> literatuur
  • Permanente wederzijdse beïnvloeding
  • Literatuur: afspiegeling van de tijd waarin ze is ontstaan
  • Vaak beïnvloedt literatuur de maatschappij waarin ze is ontstaan, deze verandert daardoor (wat weer de nieuwe literatuur beïnvloedt, wat weer etc.)

Slide 4 - Slide

Herhaling Max Havelaar (1860)
  • Vandaag: twee filmpjes +
  • bespreken werk van de groepen die opdracht hebben ingeleverd; wie niet heeft ingeleverd: werkt zelfstandig hieraan in het leshuis
  • Volgende lessen: neem je boekjes en andere materialen voor literatuurgeschiedenis mee naar de les: jullie gaan toetsvragen voor elkaar bedenken

Slide 5 - Slide

Slide 6 - Link

Slide 7 - Video

Resterende tijd van deze les:
  • Leerlingen die nog geen uitwerking hebben ingeleverd: werken zelfstandig in het leshuis en leveren alsnog in via Som
  • Overige leerlingen: bespreking maatschappijkritiek Max Havelaar a.d.h. van jullie antwoorden op de vragen
  • Volgende lessen: neem jullie teksten en andere materialen mee naar de les t.b.v. maken oefenvragen

Slide 8 - Slide

De Spaanse Brabander (1617)
Wat gaan we doen?
  • Opfrissen kennis
  • Vlogboek filmpje over Spaanse Brabander en filmpje over renaissancetoneel
  • Bedenk: stemt de maatschappijkritiek daarin overeen met wat je net hebt opgeschreven?
  • Bedenken, m.b.v. ingrediënten filmpjes en meegebracht materiaal, van oefentoetsvragen voor elkaar

Slide 9 - Slide

De Spaanse Brabander (1617)
  • G.A. Bredero 
  • 1568 - 1618
  • Schrijver en schilder 
  • Lid rederijkerskamer d'Eglantier

Slide 10 - Slide

Wat is het thema van de Spaanse Brabander en welke maatschappijkritiek wordt daarin geleverd?

Slide 11 - Open question

Slide 12 - Video

Toneel
  • Bredero lid van rederijkerskamer d'Eglantier
  • Rederijkers hielden zich bezig met literatuur in wedstrijdvorm
  • Rederijkers bieden Bredero podium en ruimte in Nederduytse Academie
  • Opbrengst naar sociale instellingen

Slide 13 - Slide

Populariteit, omgeving 
  • Spaanse Brabander erg populair - te zien aan vele herdrukken 
  • Verspreid gedrukt in Amsterdam/Haarlem/Leiden, niet alleen op toneel, maar dus ook in boekvorm
  • Grote invloed op maatschappij

Slide 14 - Slide

Utile dulci
  • Combinatie van leering ende vermaeck
  • Mensen vermaken zich met het toneelstuk en leren er ook van
  • Bedrog: niets is wat het lijkt/al zie je de mensen, je kent ze daarom nog niet
  • Jerolimo doet zich netjes en rijk voor, uiteindelijk is iedereen onbetrouwbaar

Slide 15 - Slide

Historische situering

  • Burgers uit omgeving in toneelstuk verwerkt
  • Bredero heeft expres het stuk veertig jaar eerder laten afspelen, zodat zij zichzelf niet herkenden
  • De toeschouwers werden belachelijk gemaakt, zonder dat ze het door hadden

Slide 16 - Slide

Immigratie
  • Jerolimo is als Brabander een buitenlander in ogen van Amsterdammer
  • Er was wel een kloof, maar niet per se haat
  • Val van Antwerpen > trokken naar Amsterdam met hun kennis en kapitaal
  • Poorterschap kon worden gekocht, dan werd je echte Amsterdammer

Slide 17 - Slide

Taal en stereotypering
  • Bredero is taalpurist. Dichters in zestiende en zeventiende eeuw vermeden leenwoorden, zuiver Nederlands praten. 
  • Taalpurisme populair in tijden van oorlog
  • Eenheid taal = eenheid onder bevolking
  • Jerolimo probeert rijk over te komen met Franse woorden en verwijzingen klassieke mythologie = belachelijk maken
  • Bredero zelf Frans geschoold, niet klassiek geschoold

Slide 18 - Slide

Taal en stereotypering
  • Verschil in visie op Brabanders: Jerolimo vindt zichzelf het goede voorbeeld, Amsterdammers zien dat anders
  • Brabanders pikken van alles/onbetrouwbaar / beter gekleed en opgevoed dan Amsterdammers
  • Bredero laat bepaalde mensen met zwaar dialect spreken die afkomst weergeven. Soms kunnen mensen elkaar niet verstaan. 

Slide 19 - Slide

Slide 20 - Video

Wat gaan we doen? Herhaling Wilhelmus (1568-1572)
  • Schrijven toen en nu
  • Liedboeken
  • Het Wilhelmus:  maatschappijkritiek? Bijzonderheden  over de dichtvorm en de melodie? Waarom geen exact jaartal bekend? Goed idee dat we een volkslied hebben? Waarom wel/niet? Jouw mening over Wilhelmus als volkslied?
  • Kahoot Wilhelmus
  • Overkoepelende toetsvragen bedenken

Slide 21 - Slide

Schrijven toen en nu
  • Schrijven was een hobby/eervolle taak, leverde niet veel geld op en was dus geen vetpot
  • Utile dulci / leering ende vermack / levensles boeiend verpakken
  • Zowel in middeleeuwen als in zestiende en zeventiende eeuw
  • Hoe zit dit nu? Wordt dit nog gezien als eervolle taak? Hoeveel verdient een schrijver tegenwoordig?


Slide 22 - Slide

Liedboeken
  • populair in 16e en 17e eeuw / alle soorten en maten / alle prijscategorieën 
  • Zingen was in
  • Bestaande melodieën (Wilhemus: Frans spotlied over mislukte belegering -huidige versie is wat plechtiger)
  • Gepubliceerd in geuzenliedboek (strijdliederen tegen de opstand)
  • Ook Bredero schreef er een: Groot Liedboek


Slide 23 - Slide

Slide 24 - Video

Bevat het Wilhelmus maatschappijkritiek? Zo ja, op wie of waarop?

Slide 25 - Open question

Slide 26 - Video

Welke bijzonderheden ken je over de dichtvorm en de melodie?

Slide 27 - Open question

Waarom is er geen exact jaartal voor het ontstaan bekend?

Slide 28 - Open question

Het Wilhelmus - inhoud en melodie
  • Rond 1570 geschreven, auteur onbekend
  • Aanwijzing 1568 Slag bij Heiligerlee
  • Propaganda Willem van Oranje als leider in de Opstand tegen koning Filips II
  • Beschrijving wangedrag Alva
  • Willem van Nassov = acrostichon
  • an Duitsen bloed..' : weliswaar geboren in gebied dat huidige Duitsland is. Duits = Diets = verwijzing naar Lage Landen. 


Slide 29 - Slide

Het Wilhelmus - melodie
  • Tekst is geschreven op bestaande melodie, daardoor goed te onthouden
  • Liederen zonder kennis van noten = contrafacten

Slide 30 - Slide

Vind jij het een goed idee dat we een volkslied hebben? Waarom wel/niet?

Slide 31 - Open question

Wat vind jij van het Wilhelmus als ons volkslied?

Slide 32 - Open question

Wat gaan we doen? Herhaling Wilhelmus (1568-1572)
  • Kahoot Wilhelmus
  • Overkoepelende toetsvragen (niet over één specifiek boek) voor elkaar bedenken

Slide 33 - Slide

Slide 34 - Slide