NP Literatuurgeschiedenis 5V 2018-2019

Literatuurgeschiedenis
Herhaling Multatuli, Spaanse Brabander en Wilhelmus
1 / 16
next
Slide 1: Slide
NederlandsMiddelbare schoolvwoLeerjaar 5

This lesson contains 16 slides, with interactive quizzes and text slides.

time-iconLesson duration is: 50 min

Items in this lesson

Literatuurgeschiedenis
Herhaling Multatuli, Spaanse Brabander en Wilhelmus

Slide 1 - Slide

Noteer zoveel mogelijk begrippen die betrekking hebben tot 'Max Havelaar'

Slide 2 - Mind map

Maatschappelijke ontwikkelingen <> Literatuur
  • Permanente wederzijdse beïnvloeding
  • Literatuur = afspiegeling van de tijd waarin ze is ontstaan
  • Literatuur verandert maatschappij, daardoor verandert literatuur, etc. etc. etc. 

Slide 3 - Slide

Schrijven toen en nu

  • Schrijven was een hobby/eervolle taak, leverde niet veel geld op en was dus geen vetpot
  • Utile dulci / leering ende vermack / levensles boeiend verpakken

  • Zowel in middeleeuwen als in zestiende en zeventiende eeuw
  • Hoe zit dit nu? Wordt dit nog gezien als eervolle taak? Hoeveel verdient een schrijver tegenwoordig?

Slide 4 - Slide

Is er sprake van maatschappijkritiek in het Wilhelmus? Zo ja, op wie of waarop?

Slide 5 - Open question

Het Wilhelmus - inhoud en melodie
  • Rond 1570 geschreven, auteur onbekend
  • Aanwijzing 1568 Slag bij Heiligerlee
  • Propaganda Willem van Oranje als leider in de Opstand tegen koning Filips II
  • Beschrijving wangedrag Alva
  • Willem van Nassov = acrostichon
  • 'van Duitsen bloed..'
Welliswaar geboren in gebied dat huidige Duitsland is. Duits = Diets = verwijzing naar Lage Landen. 

Slide 6 - Slide

Het Wilhelmus - melodie
  • Tekst is geschreven op bestaande melodie, daardoor goed te onthouden
  • Liederen zonder kennis van noten = contrafacten

Slide 7 - Slide

De Spaanse Brabander
G.A. Bredero 
-  1568 - 1618
- Schrijver en schilder 
- Lid rederijkerskamer d'Eglantier

Slide 8 - Slide

Toneel
  • Bredero lid van rederijkerskamer d'Eglantier
  • Rederijkers hielden zich bezig met literatuur in wedstrijdvorm
  • Rederijkers bieden Bredero podium en ruimte in Nederduytse Academie
  • Opbrengst naar sociale instellingen

Slide 9 - Slide

Populariteit, omgeving 
  • Spaanse Brabander erg populair - te zien aan vele herdrukken 
  • Verspreid gedrukt in Amsterdam/Haarlem/Leiden, niet alleen op toneel, maar dus ook in boekvorm
  • Grote invloed op maatschappij

Slide 10 - Slide

Utile dulci
  • Combinatie van leering ende vermaeck
  • Mensen vermaken zich met het toneelstuk en leren er ook van
  • Bedrog: niets is wat het lijkt/al zie je de mensen, je kent ze daarom nog niet
  • Jerolimo doet zich netjes en rijk voor, uiteindelijk is iedereen onbetrouwbaar

Slide 11 - Slide

Historische situering

  • Burgers uit omgeving in toneelstuk verwerkt
  • Bredero heeft expres het stuk veertig jaar eerder laten afspelen, zodat zij zichzelf niet herkenden
  • De toeschouwers werden belachelijk gemaakt, zonder dat ze het door hadden

Slide 12 - Slide

Immigratie
  • Jerolimo is als Brabander een buitenlander in ogen van Amsterdammer
  • Er was wel een kloof, maar niet per se haat
  • Val van Antwerpen > trokken naar Amsterdam met hun kennis en kapitaal
  • Poorterschap kon worden gekocht, dan werd je echte Amsterdammer

Slide 13 - Slide

Taal en stereotypering
  • Bredero is taalpurist. Dichters in zestiende en zeventiende eeuw vermeden leenwoorden, zuiver Nederlands praten. 
  • Taalpurisme populair in tijden van oorlog
  • Eenheid taal = eenheid onder bevolking
  • Jerolimo probeert rijk over te komen met Franse woorden en verwijzingen klassieke mythologie = belachelijk maken
  • Bredero zelf Frans geschoold, niet klassiek geschoold

Slide 14 - Slide

Taal en stereotypering
  • Verschil in visie op Brabanders: Jerolimo vindt zichzelf het goede voorbeeld, Amsterdammers zien dat anders
  • Brabanders pikken van alles/onbetrouwbaar / beter gekleed en opgevoed dan Amsterdammers
  • Bredero laat bepaalde mensen met zwaar dialect spreken die afkomst weergeven. Soms kunnen mensen elkaar niet verstaan. 

Slide 15 - Slide

Maak een foto van je beste Jerolimo-imitatie! :-)

Slide 16 - Open question