Les 6 GO Gezelschapsdieren - stress

• Dierverzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Les 2 GO gezelschapsdieren gedrag en het ontstaan van gedrag

Les 6 Stress

Vlaamse reus; 6 tot wel 10 kg. Lange oren 17 - 21 cm. Rammelaar - dikke kop, Voedster; smallere kop, soms een wam (huidplooi). Wildkleur of effen van kleur. 

Staan bekend als goedmoedige, betrouwbare, en rustige konijnen. Toch zijn er ook echte pittige, territoriale vlaamse reuzen te vinden.  

Grote konijnen zijn extra gevoelig voor zere hakjes (pododermatitis) en voor gewrichtsaandoeningen. Meer problemen met vachtverzorging, verharing gaat niet altijd goed. 

Herhaling vorige week

Hoe kun je de gedragingen en handelingen van dieren in kaart brengen?

Wat is het doel van een turflijst bij observeren?

1. Het tellen van het voorkomen van gedragselementen
2. Het beschrijven van ethogrammen
3. Het analyseren van gedragsketens
4. Het standaardiseren van waarnemingen

Wat wordt verstaan onder een gedragssysteem?

1. Een methode voor observeren
2. Een analyse van gedragsketens
3. Een samenhangend geheel van gedragselementen
4. Een lijst van dierenobservaties

Wat is het doel van een protocol bij gedragsonderzoek?

1. Het ontwikkelen van ethogrammen
2. Het observeren van turflijsten
3. Het analyseren van gedragssystemen
4. Het standaardiseren van waarnemingen en metingen

Wat wordt bedoeld met een ethogram?

1. Een protocol voor observeren
2. Een analyse van gedragsketens
3. Een meetinstrument voor gedrag
4. Een beschrijving van gedragselementen van een diersoort

Wat is een gedragsketen?

1. Een analyse van gedragsystemen
2. Een lijst van ethologen
3. Een opeenvolging van gedragselementen
4. Een overzicht van observatieresultaten

planning

Les 1- 9 sept	Het dierenrijk
Les 2- 16 sept	Gedrag en het ontstaan van gedrag
Les 3- 23 sept	Soorten gedrag
Les 4- 30 sept	Conflict gedrag en samen leven
Les 5- 7 okt	Gedragsonderzoek
Les 6- 14 okt	Stress
Les 7- 21 okt	Afwijkend gedrag
28 okt - 3 nov	Herfstvakantie
Les 8- 4 nov	Oriëntatieweken
Les 9- 11 nov	Oriëntatieweken

Lesplanning

terugkijken en introductie	ca. 10 minuten
LessonUp	ca. 10 minuten
Animalis Stress en afwijkend gedrag	ca. 30 minuten
Stellingen	ca. 15 minuten
Evaluatie; factcard Verlatingsangst hond	ca. 10 minuten

Noot collega's: Introductie op stress niet te lang maken. Anders is er onvoldoende tijd voor de werkvormen.

Leerdoelen

Aan het einde van de les weet je:

• Wat stress is.
•  Hoe stress bij dieren ontstaat.
•  Wat het verschil is tussen acute en chronische stress.
• Hoe je omgaat met dieren met stress.

Wat is stress?

Gesprek over antwoorden. 

Wat is feitelijk, wat is interpretatie?

stress

Spanning of druk in het lichaam als reactie op een stressor.

• Acute stress -> positieve stress
• Chronische stress -> negatieve stress

stressor = oorzaak van stress.

Dieren ervaren meestal stress in onvoorspelbare en/of oncontroleerbare situaties, denk aan situaties die nieuw zijn of waarin veel van het dier wordt verwacht.

acute stress = als de stress maar kort duurt. Stresshormonen helpen een dier om een situatie goed op te vangen. Hierdoor kan een dier zich aanpassen aan de veranderingen. Stress die langer aanhoudt of zelfs blijvend wordt, noem je chronische stress. 

stress

• Bij stress komen stresshormonen vrij in je lichaam
  
• Adrenaline en cortisol --> helpen om goed te reageren op de stressor
  
• Stress hoort bij het normale leven en bij leren
  
• Te veel stress is niet goed voor het welzijn: reactievermogen van het lichaam raakt uitgeput

stressor = oorzaak van stress.

Dieren ervaren meestal stress in onvoorspelbare en/of oncontroleerbare situaties, denk aan situaties die nieuw zijn of waarin veel van het dier wordt verwacht.

acute stress = als de stress maar kort duurt. Stresshormonen helpen een dier om een situatie goed op te vangen. Hierdoor kan een dier zich aanpassen aan de veranderingen. Stress die langer aanhoudt of zelfs blijvend wordt, noem je chronische stress. 

Stressbad

• Stress opbouw --> bad vult
  
• Stress afbouw --> stop eruit bad
  
• Chronische stress --> bad loopt over

Werk je met een chronisch gestrest dier? Dit dier heeft vaak ook een verhoogde hartslag en ademhaling. Bij chronische stress komt cortisol vrij in het lichaam. Dit hormoon kan leiden tot lichamelijke klachten. 

stress

• Bij stress komen stresshormonen vrij in je lichaam
  
• Adrenaline en cortisol --> helpen om goed te reageren op de stressor
  
• Stress hoort bij het normale leven en bij leren
  
• Te veel stress is niet goed voor het welzijn: reactievermogen van het lichaam raakt uitgeput

stressor = oorzaak van stress.

Dieren ervaren meestal stress in onvoorspelbare en/of oncontroleerbare situaties, denk aan situaties die nieuw zijn of waarin veel van het dier wordt verwacht.

acute stress = als de stress maar kort duurt. Stresshormonen helpen een dier om een situatie goed op te vangen. Hierdoor kan een dier zich aanpassen aan de veranderingen. Stress die langer aanhoudt of zelfs blijvend wordt, noem je chronische stress. 

Opdracht

• Ga naar Animalis, Thema Stress en afwijkend gedrag.
  
• Maak de lessen -> Ontstaan van stress &
                                          Omgaan met stress.
• Maak een lijst van de begrippen die je tegenkomt
    en hun betekenis. 

stressor = oorzaak van stress.

Dieren ervaren meestal stress in onvoorspelbare en/of oncontroleerbare situaties, denk aan situaties die nieuw zijn of waarin veel van het dier wordt verwacht.

acute stress = als de stress maar kort duurt. Stresshormonen helpen een dier om een situatie goed op te vangen. Hierdoor kan een dier zich aanpassen aan de veranderingen. Stress die langer aanhoudt of zelfs blijvend wordt, noem je chronische stress. 

Ja of nee

De docent legt je een aantal stellingen voor. 

Wat vind jij?

Studenten kiezen een kant. Ja of nee en onderbouwen dit. 

Voorbeelden van stellingen:

- Een konijn alleen houden. 

- Een paard alleen houden. 

- Een hond alleen houden.  

opbouwen naar discussie:

- houden van knaagdieren in een hok

- Zwemmen met dolfijnen als therapie voor mensen. 

- gebruiken van proefdieren voor de pharmaceutische industrie. 

Evt. 1 stelling uitkiezen en de studenten een kant laten kiezen. Daarna de argumenten omdraaien. De studenten die voor zijn moeten beargumenteren waarom je er tegen zou kunnen zijn en vice versa. 

Leerdoelen behaald?

• Factcard: Verlatingsangst hond op het bord. 
• Studenten aan de ene kant. Docent toont/stelt de vragen uit de factcard op het digibord. Antwoord goed? Stap naar voren, antwoord fout? stapje terug. Wie staat er straks vooraan?