Nederland en de Tweede wereldoorlog: de greep van de Duitse bezetter wordt steeds groter.

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 2

Wat is een voorbeeld van collaboratie?

1. In Duitse krijgsdienst gaan als vrijwilliger.
2. Als bedrijf producten maken voor de Duitse bezetter.
3. Als ondernemer producten leveren aan de Duitse bezetter.
4. Als (Nederlandse) politieagent meehelpen om Nederlandse Joden en verzetsstrijders op te sporen.

Waarom viel voor de meeste Nederlanders de Duitse bezetting - in eerste instantie - wel mee?

1. Het Nederlandse bestuur werd niet vervangen door een Duits bestuur.
2. De Nederlandse soldaten in Duits krijgsgevangenschap werden vrijgelaten.
3. De Duitse soldaten waren erg vriendelijk naar de Nederlandse bevolking toe.
4. De Duitse bezetter wilde graag met de Nederlanders samenwerken.

De Duitse bezetter had drie doelen bij de verovering van Nederland. Is dit juist of is dit onjuist?

1. Ja, dat is juist.
2. Nee, dat is onjuist.

Programma 

• Welkom
• De vorige les + schoolregels
• De les van vandaag: de Duitse bezetter verstevigt zijn greep op de Nederlandse samenleving
• Opdracht
• Bespreken opdracht
• Vrijdag: schriftelijke overhoring paragrafen 3.1 en 3.2
• Einde les
• Opmerkingen of vragen?

De Duitse bezetter verstevigt zijn greep op de Nederlandse samenleving.

In de loop van het jaar 1940 kwam bij - zowel de Duitse bezetter als bij veel Nederlanders - het besef dat de bezetting lang ging duren. Daarnaast probeerde de Duitse bezetter zijn greep op de Nederlandse samenleving te vergroten:

• Invordering van verschillende (bruikbare) goederen zoals kerkklokken en fietsen.
  
• Verbod op politieke partijen (met uitzondering van de NSB)
  
• Invoering van het persoonsbewijs
  
• Censuur op kranten en de radio
  
• Oprichting van de Kultuurkamer (waar kunstenaars verplicht lid van moesten worden)
  
• De zogenaamde Arierverklaring die door alle Nederlanders moest worden getekend

De Duitse bezetter verstevigt zijn greep op de Nederlandse samenleving.

De maatregelen zijn een greep van het totaal van alle maateregelen. Het gevolg is dat veel Nederlanders de bezetting nu ook echt gaan voelen. Het wordt steeds moeilijker om (goed) voedsel te krijgen en veel goederen - waaronder kleding - gaan 'op de bon'. Via zogenaamde distributiebonnen kan de Nederlandse bevolking een (beperkte) hoeveelheid goederen kopen.

Van deze schaarste profiteren weer andere groepen zoals boeren en zwarthandelaren die voor woekerprijzen ook goederen gaan verkopen. Nu blijkt dat de bezetting - in plaats van mee - tegen te vallen. 

De fluwelen handschoen wordt vervangen door geweld

De Nederlandse economie gaat steeds meer in dienst staan van de Duitse oorlogsindustrie en dat heeft gevolgen. Allereerst heeft de Duitse bezetter een (chronisch) tekort aan arbeidskrachten. Daarvoor wordt de Arbeidsinzet in het leven geroepen waar Nederlandse mannen zich - in eerste instantie - vrijwillig kunnen aanmelden. 

Maar de animo is niet groot dus stapt de Duitse bezetter over op hardere middelen: de arbeidsinzet wordt verplicht en met razzia's worden jongens en mannen thuis opgehaald. Wie weigert riskeert zware straffen. 

De fluwelen handschoen wordt vervangen door geweld

De Duitse bezetter zou zijn plannen nooit gerealiseerd kunnen krijgen zonder hulp van de Nederlanders. Naast de fanatieke NSB'ers die nu kansen zagen waren er gemeenteambtenaren, politieagenten en de Nederlandse Spoorwegen die de Duitse bezetter een handje wilde helpen. 

Daarnaast waren er verschillende verklikkers en verraders die Nederlanders die door de Duitsers werden gezocht aan de Duitsers uitleverden of informatie verschaften waar deze mensen waren te vinden. Uit angst voor Duitse represailles of om te worden verraden durfden veel Nederlanders geen hulp te bieden of in verzet te gaan tegen de Duitse bezetter.  

Het beeld van de Nederlandse bevolking tijdens de Tweede Wereldoorlog was een heldhaftig beeld. De werkelijkheid blijkt anders te zijn. Schrijf (maximaal) twee redenen op waarom een aantal Nederlanders de Duitse bezetter toch hielp....