3F Les 1 spelling: hoofdletters

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 1

ZRGVEPL419AK

* Kennismaken:  Quiz lesson up

 

* Verwachtingen/doelen

* Volgende week 

Programma:

- Instructie: Lesson Up 

(instap 8 of hoger mag)

- Zelfstandig werken: opdrachten Studiemeter, deeltoets af

-Afsluiting: lesdoelen bespreken

Planning staat in Teams

Les gemist: maak de Lesson up

Hoofdletters

Taalverzorging 3F  - les 1

Lesdoelen

• Aan het eind van deze les kun je het gebruik van hoofdletters uitleggen volgens 6 afspraken
• Aan het eind van deze les kun je hoofdletters juist toepassen in een opdracht

Afspraak 1: begin van een zin

Aan het begin van een zin:

• Je begint een zin met een hoofdletter.

Als de zin met een afgekort woord begint, verschuift de hoofdletter naar het tweede woord:

• 's Ochtends sta ik vroeg op.
• 't Was vanochtend wel erg koud.

Afspraak 1: cijfer/symbool

Als de zin met een cijfer of symbool begint, schrijf je geen hoofdletter aan het begin van de zin.

• €15 betaalde hij voor het boek.
• 86 jaar geleden werd mijn opa geboren
• wel een hoofdletter als de hoofdletter de vorm van iets weergeeft: O-benen, T-shirt, V-hals, L-vormig
• letteraanduiding die classificeren: A-team, B-side

Wat is goed geschreven?

1. 't is niks voor mij.
2. 'T is niks voor mij.
3. 't Is niks voor mij.
4. 'T Is niks voor mij.

Afspraak 2: namen van personen

Je schrijft een hoofdletter bij voor- en achternamen, doopnamen en voorletters:

• Elisabeth Sarah Jansen
• N.G.J. Maatman
• Ester van Horen

afspraak 2: tussenvoegsels

Tussenvoegsels schrijf je zonder hoofdletter:

• Peter van den Berg

Tussenvoegsel met geen voornaam of voorletter wel een hoofdletter:

• meneer De Vries - mevrouw Ter Horst

Tweede achternaam krijgt het tussenvoegsel geen hoofdletter:

• mevrouw Van de Ven - de Vries 

Afspraak 2: aanspreektitels

Aanspreektitels: mevrouw-heer -dokter- familie - president etc krijgen geen hoofdletter:

• fam. Berisa
• mevrouw Van Dijk 
• president Obama

Afspraak 2: uitvindingen/ontdekker

Als we de naam los gebruiken om expliciet naar de uitvinder of ontdekker te verwijzen, behouden we de hoofdletter.

- het downsyndroom - het syndroom van Down

- zij heeft alzheimer - de ziekte van Alzheimer

Samenstellingen met de naam van een uitvinder of ontdekker krijgen een kleine letter. Bijvoorbeeld: coopertest, dieselmotor, montessorionderwijs

* Voor de afgekorte namen van ziekten en aandoeningen zijn er geen strikte regels. Zulke afgekorte namen zijn in de praktijk vaak met hoofdletters: ADHD (attention deficit hyperactivity disorder), PTSS (posttraumatisch stresssyndroom), ALS (amyotrofische laterale sclerose), MS (multiple sclerose)

* Namen van hemellichamen krijgen een hoofdletter: Uranus, de Poolster, Saturnus, Venus, Mars.

Wat is goed geschreven?

1. dokter P. van Jansen
2. Dokter P. van Jansen
3. dokter P. Van Jansen

Wat is goed geschreven?

1. Lisa de Vries - De Groot
2. Lisa de Vries - de Groot
3. Lisa De Vries - de Groot

Wat is goed geschreven?

1. Mevrouw ter Louw-Geurtsen
2. mevrouw Ter Louw-Geurtsen
3. mevrouw ter Louw-Geurtsen

Wat is goed geschreven?

1. Van Goghschilderij
2. van Goghschilderij

Afspraak 3: organisaties, merken, product

Organisaties, merken en producten krijgen een hoofdletter.

• Verenigde Naties, Unicef
• Politieke partijen: CDA, PvdA, VVD
  
• de Kamer van Koophandel, de Tweede Kamer
  
• Apple, Google, Fanta, Nike, Snickers, Haribo
• Afkortingen van namen: NS, KNMI, NAVO, NRC, KLM, VPRO

Soms gebruiken bedrijven de hoofdletters afwijkend, je neemt dit dan over.

iPhone

iTunes

Afspraak 3: organisaties, merken, product

Onderwijsinstellingen kleine letter: 

• mbo, havo, pabo

Wat is goed geschreven?

1. pepsi max
2. Pepsi Max
3. Pepsi max

Wat is goed geschreven?

1. Europees parlement
2. europees parlement
3. Europees Parlement

Wat is goed geschreven?

1. ns
2. NS

Afspraak 4: aardrijkskundige namen, volken, talen

Bij aardrijkskundige namen van landen, steden, rivieren  gebruik je een hoofdletter.

• Amsterdam, Nederland
• Amerikaanse president, Nederlandse klompen 

Ook bij volken, talen of dialecten gebruik je een hoofdletter.

• Fransman
• Limburgs dialect

Afspraak 4: windstreken

Bij een windstreek gebruik je geen hoofdletter.

• Er komt vandaag een noordelijke wind.

Als de windstreek onderdeel is van een naam, gebruik je wel een hoofdletter.

• Noordelijke IJszee
• West-Vlaanderen

Wat is goed geschreven?

1. Er is een Westelijke zeestroom.
2. Er is een westelijke zeestroom.

Wat is goed geschreven?

1. Vondelpark
2. vondelpark

Wat is goed geschreven?

1. noord-brabant
2. Noord-brabant
3. Noord-Brabant
4. noord-Brabant

Wat is goed geschreven?

1. amstellaan
2. Amstellaan

Afspraak 5: historische gebeurtenissen en kalendergebruik

Historische gebeurtenissen en feestdagen met hoofdletter.

• Tweede Wereld Oorlog, Vaderdag, Pasen, Suikerfeest

Samenstellingen van feestdagen schrijf je geen hoofdletter:  

• paasontbijt, kerstviering, nieuwjaarsfeest

Afspraak 5:  kalender

Historische periode geen hoofdletter:

• prehistorie, renaissance, middeleeuwen, jugendstil, socialisme

Seizoenen, maanden en gewone dagen geen hoofdletter:

• zaterdag, januari, herfst

Afspraak 6: religieuze en culturele begrippen

Godsdiensten krijgen geen hoofdletter

• het jodendom       
• de christen
• de islam 

Ook geen hoofdletter bij beoefenaars van godsdienst

• de paus
• een iman

Afspraak 6: religieuze begrippen

Maar heilige begrippen: heiligen/goden en geschriften die bij de stroming horen wel, ook samenstellingen! 

• God 
• de Bijbelles
• de Koranschool
• Baka Brahma, Zeus

Afspraak 6: culturele begrippen

Onderscheidingen, evenementen en boektitels schrijf je ook met een hoofdletter, ook als het om een afleiding gaat:

• de Nobelprijs
• de Fintro Literatuurprijs
• de Olympische Spelen
• een Oscar

Afspraak 6: krant/tijdschrift

Schrijf de naam van een krant of tijdschrift op de manier die de oprichter of redactie heeft gekozen (donorprincipe).

• NRC Handelsblad
• de Volkskrant
• Linda
• AutoWeek

Afkortingen

Afkortingen schrijf je met kleine letters:

• cd, tv, btw, cao, gsm, ggz
• Onderwijsinstellingen: mbo, havo, pabo

• behalve afkortingen van namen: KNMI, NRC, KLM, NAVO
• ingeburgerde afkortingen: EHBO, SOS, ID, ADHD
  

Met of zonder hoofdletter?

1. golfoorlog
2. Golfoorlog

Met of zonder hoofdletter?

1. ANWB
2. anwb

Met of zonder hoofdletter?

1. de moderne tijd
2. de Moderne Tijd

Met of zonder hoofdletter?

1. de pc
2. de PC

Wat is de juiste schrijfwijze

1. de Joodse godsdienst
2. de joodse godsdienst

Met of zonder hoofdletter?

1. Mariabeeld
2. mariabeeld

Met of zonder hoofdletter?

1. allah
2. Allah

Met of zonder hoofdletter?

1. Suikerfeest
2. suikerfeest

Maak alle opdrachten en de deeltoets

Zelfstandig werken

Lesdoelen

• Aan het eind van deze les kun je het gebruik van hoofdletters uitleggen volgens 6 afspraken
• Aan het eind van deze les kun je hoofdletters juist toepassen in een opdracht.