B&O algemeen 2; wetgeving en financiering

• Welzijn
• MBO
• Studiejaar 3

Begeleiden en ondersteunen algemeen 2, wetgeving en financiering.

Deze les:

• Financiering van de zorg
• Wet zorg en dwang
• Wet verplichte GGZ 

Er zijn 3 wetten van waaruit de (langdurige) zorg in Nederland geregeld en betaald wordt, welke zijn dat?

Wat is de WMO en wat regelt de WMO?

Wat is de zorgverzekeringswet?

Wat is de WLZ (wet langdurige zorg) en wat regelt de WLZ?

Samen kijken naar de WLZ check

Opdracht

Ga naar dit vak en deze les op Learning Matters
Scrol naar beneden en klik de free learning module aan.

Circa 20 minuten

Waarom zijn de algemene wetten, zoals benoemd in het filmpje, belangrijk in de zorg?

Wat weet je van de wet zorg en dwang?

Wetgeving onvrijwillige zorg

Vroeger was er de Wet Bijzondere opnemingen in psychiatrische ziekenhuizen (Wet Bopz).

Sinds 1 januari 2020 is er gekozen voor onderscheid van zorgvragers in de volgende 2 wetten.

De groepen cliënten waarop de Bopz van toepassing is, verschillen echter sterk. 

Om de wetgeving beter af te kunnen stemmen op die verschillen is gekozen voor afzonderlijke wetten. 

De Wzd is van toepassing op cliënten met een psychogeriatrische aandoening en cliënten met een verstandelijke beperking. 

Voor de geestelijke gezondheidszorg geldt de Wet verplichte geestelijke gezondheidzorg (Wvggz). 

Beide wetten zijn op 1 januari 2020 in werking getreden

De Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg (Wvggz)

De Wvggz geldt voor zorgvragers bij wie een psychische stoornis leidt tot gedrag dat ernstig nadeel veroorzaakt voor henzelf of voor anderen.

Wet Zorg en Dwang (WZD)

De Wet zorg en dwang regelt de rechten bij onvrijwillige zorg of onvrijwillige opname van mensen met een verstandelijke beperking en mensen met een psychogeriatrische aandoening. 

Het doel van de wet is

1. Onvrijwillige zorg voor mensen met dementie of een verstandelijke beperking zo veel mogelijk voorkomen.
2. Cliënten met dementie of een verstandelijke beperking beschermen tegen de nadelen van onvrijwillige zorg.
   

Alleen als het niet anders kan, mag onvrijwillige zorg worden toegepast ná zorgvuldige multidisciplinaire afweging.

De WZD onderscheidt de volgende 9 categorieën onvrijwillige zorg:

1. Medische handelingen en therapeutische maatregelen; 
2. Beperken van de bewegingsvrijheid;
3. Insluiten;
4. Uitoefenen van toezicht op betrokkene;
5. Onderzoek aan kleding of lichaam;
6. Onderzoek van de woon- of verblijfsruimte op gedrag beïnvloedende middelen of gevaarlijke voorwerpen;
7. Controleren op de aanwezigheid van gedrag beïnvloedende middelen;
8. Beperken van de vrijheid om het eigen leven in te richten;
9. Beperken van het recht op het ontvangen van bezoek. 

Het toedienen van gedragsmedicatie buiten de richtlijn.

Bij verlenen van onvrijwillige zorg wordt  stappenplan in gezet ter beoordeling noodzaak.

Rood = Het stappenplan altijd van toepassing bij wilsonbekwame cliënten; ook als de vertegenwoordiger

instemt met deze zorg en de cliënt zich daartegen niet verzet.

Stel je voor dat ...

• je dagelijks je telefoon moet inleveren als je naar je slaapkamer gaat;
• je elke ochtend om 08.00 uur moet opstaan (ook in het weekend en in vakanties);
• elke dag om 21.00 uur de lichten uit moeten;
• je niet zelf hebt kunnen kiezen welk broodbeleg op tafel staat;
• je met mensen woont die je niet aardig vindt;
• er kleding voor je is klaargelegd voor de volgende dag;
• er voor je bepaald wordt of je onder de douche kan of niet;
• je de dag na een feestje een urinetest moet doen ter controle op middelengebruik.

Ernstig nadeel

WZD omschrijft ernstig nadeel als ‘het bestaan van of het ernstig risico op’:

• levensgevaar voor de cliënt of iemand anders;

• ernstig lichamelijk letsel voor de cliënt of iemand anders;

• ernstige psychische, materiële, immateriële of financiële schade voor de cliënt of iemand anders;

• ernstige verwaarlozing of maatschappelijke teloorgang van de cliënt of iemand anders;

• ernstig verstoorde ontwikkeling van de cliënt of iemand anders;

• bedreiging van de veiligheid van de cliënt al dan niet doordat hij onder invloed van een ander
raakt

• de situatie dat de cliënt met hinderlijk bedrag agressie van anderen oproept;

• de situatie dat de algemene veiligheid van personen of goederen in gevaar is.

De zorgmedewerker zet vrijheidsbeperkende maatregelen vaak met goede bedoelingen in. 

Echter zijn de gevolgen eerder:

• Meer onrust, zoals verzet tegen de vrijheidsbeperking.

• Meer gedragbeïnvloedende medicatie (psychofarmaca) om deze onrust weg te nemen en dus meer bijwerkingen.

• Achteruitgang mobiliteit en verhoogde kans op vallen. Door de vrijheidsbeperking krijgt de cliënt minder beweging en verliest hierdoor spiermassa en lenigheid. 

• Meer incontinentie

• Meer kans op decubitus

• Psychische klachten zoals angst en depressie. Lichamelijke passiviteit leidt tot forse achteruitgang van het denkvermogen, het slaap-waakritme en de stemming van cliënten.

Wanneer is iemand wilsonbekwaam?

Wilsonbekwaam

In sommige situaties kan een patiënt zelf niet (meer) zijn wensen kenbaar maken. Iemand is dan wilsonbekwaam. 

Een patiënt is wilsonbekwaam als hij:

• De informatie over zijn ziekte niet kan begrijpen
  
• Zelf geen beslissing over zijn behandeling kan nemen
  
• Of de gevolgen van een beslissing niet kan overzien.
  
• Een persoon die niet voor zichzelf kan beslissen is wilsonbekwaam.
  

Wet verplichte GGZ

De Wvggz geldt voor mensen bij wie een psychische stoornis leidt tot gedrag dat ernstig nadeel (gevaar) veroorzaakt voor henzelf of voor anderen. 

Als er geen vrijwillige zorg mogelijk is om dat ernstig nadeel weg te nemen, kan de rechter hen verplichte zorg opleggen.

De wet is er op gericht om verplichte zorg zo veel mogelijk te voorkomen. Als verplichte zorg echt noodzakelijk is, moeten de minst ingrijpende vorm worden ingezet en de dwang zo snel mogelijk worden afgebouwd.