§2.8 Natuurlijke klimaatverandering: oorzaken

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Welkom!

Planning

• Welkom!
• Herhalen vorige les
• Lesdoelen
• Uitleg §2.8
• Opdrachten maken
• Lesdoelen bespreken
• Gezamenlijke afsluiting!

Herhaling

• Actualiteitsprincipe
• Klimaatverandering
• IJstijden
• Tropische tijden 
• Sneeuwbal aarde
• Paleo onderzoek

"Zie je wel! Het sneeuwde vorige week, dat is het bewijs dat Nederland afkoelt!!"

Lesdoelen

• Je kent een oorzaak voor klimaatverandering op korte, middellange en lange termijn. 
• Je begrijpt dat terugkoppelingsmechanismen onvoorspelbare gevolgen kunnen hebben voor het klimaat. 

Lange termijn

• Belangrijke rol kalksteen
• Calcium, koolstof en zuurstof
• Meer kalksteen betekend minder koolstofdioxide
• Wanneer krijgen we meer kalksteen?

Lange termijn

• Calcium is cruciaal 
• Chemische verwering graniet 
• Vervoer door rivieren
• Schelpdieren maken er met water en koolstofdioxide kalk van
• Chemische processen gaan sneller als het warm is

Lange termijn

• Cirkel: hogere temperaturen -> meer kalksteen -> minder sterk broeikaseffect -> dalende temperaturen
• Negatief terugkoppelingsmechanisme
• Belangrijkste reden voor relatief stabiel klimaat op aarde
• Sneeuwbal aarde

Middellange termijn

• Ligging van continenten
• IJstijd Kwartair
• IJskap Antarctica  
• Weerkaatsing van de zon (albedo)
• Noordelijke ijskappen niet stabiel
• Externe oorzaak: De Milankovic variabelen

3 Milankovic variabelen

1. Excentriciteit van de aardbaan:

De mate van rondheid van de aardbaan, dichter en verder weg van de zon

2. Scheefheid van de aardas: 

Bepalend voor de sterkte van onze seizoenen, is altijd in beweging 

(tussen 22° en 24,5° normaal 23,5°)

3. Precessie van de aarde:

Tol beweging van de aarde, versterkt of verminderd de invloeden van excentriciteit en scheefheid

Voorbeeld

• Scheefheid is minder
• Verschillen tussen seizoenen zijn minder
• Koude zomer, milde winter
• Sneeuw blijft liggen
• Albedo effect
• IJskappen bouwen op
• Positieve terugkoppeling! 

Korte termijn

• Catastrofaal: meteoriet inslag en industriële revolutie
  
• Gedrag van oceanen
  
• Mogelijke oorzaak PETM: methaan uit ijs van zeebodem
• Of verstoring van thermohaliene circulatie door zoet smeltwater, gevolg: 1200 mini ijstijd

Opdrachten maken!

• Jullie gaan de opdracht van §2.8 maken en de examentraining op WB bladzijde 35 opgave 1 en 2
• De eerste 10 minuten zijn in stilte, daarna mag je samenwerken
• Heb je een vraag, steek je hand op
• Opdrachten die overblijven zijn huiswerk
• Ben je klaar? Oefen de begrippen op Knowt

Lesdoelen

• Je kent een oorzaak voor klimaatverandering op korte, middellange en lange termijn. 
  
• Je begrijpt dat terugkoppelingsmechanismen onvoorspelbare gevolgen kunnen hebben voor het klimaat. 
  

Gezamenlijke afsluiting!