Pathologie: Ontsteking en afweer

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Pathologie

Ontsteking 

 en 

afweer

Inhoud

Ontstekingen: 

- ontstaan ontsteking

- verloop

- symptomen

- genezing

Afweer:

Afweerlinie

- Natuurlijke en kunstmatige immuniteit

- Vaccinatie

Casussen

Lesdoelen

Je kan uitleggen waarom een nuttige lichaamsreactie is op weefselbeschadiging.

Je kunt het verschil benoemen tussen een infectie en een ontsteking.

Je kan de verschijnselen van een ontsteking opnoemen.

Je kan uitleggen welke fasen van genezing van een ontsteking er zijn.

Je kan het verschil uitleggen tussen een directe- en indirecte afweerreactie.

Je kan uitleggen wat het eerste, tweede en derde afweersysteem doet.

Je kan uitleggen wat natuurlijke en kunstmatige immuniteit is.

Je kan vertellen wat een vaccinatie doet in het lichaam als afweer. 

Ontstekingen

Wat is een ontsteking?

De ontsteking is een poging van het lichaam om ....

1. uit te rusten
2. zich te verdedigen

Verschil tussen een ontsteking en infectie

Er is sprake van een infectie wanneer een ziekteverwekker het lichaam binnendringt en zich vermenigvuldigt. Een ontsteking ontstaat als gevolg van een reactie op lichaamsvreemde stoffen of een weefselbeschadiging.

Wanneer een ontstoken nagelriem langdurig onbehandeld blijft, kan deze zich uitbreiden tot fijt. Fijt is een ernstige ontsteking waarbij ook onderliggende botten en pezen kunnen worden aangedaan. 

Plaatselijke ontstekingsvormen

Infiltraat​

beginnend, rode, warme zwelling​, kan volledig verdwijnen ​

​

Abces met pus​

- dood weefsel​ met dode en levende bacteriën​

- dode leukocyten (witte bloedcellen)  

Ontstekingsreactie

Eerst plaatselijk, daarna verspreiding. 

Algemene ontstekingsverschijnselen

Als ons lichaam de ontsteking niet plaatselijk kan houden​, dan:

​

• Gevoel van ziek zijn “malaise”​
  
• Verminderde eetlust​
  
• Koorts ​
  
• Vermeerdering witte bloedcellen

Uitgebreide ontstekingsverschijnselen

Uiteindelijk: ​

• Lymfevatontsteking (lyfangitis) ​
• Bloedvergiftiging (sepsis) ​
  

bacteriën vermenigvuldigen in 

bloedbaan ​

Afweer van het lichaam

Het menselijk lichaam kan op verschillende manieren reageren op het binnendringen van een lichaamsvreemde stof of ziekteverwekker :

- een directe afweer 

- een indirecte afweerreactie.

Specifieke afweer

- Eén type antistof werkt maar op één type antigeen.

- Antigen: Eiwitten op een cel (signaaleiwit).

- Antistof: Herkennen antigen en maken 

ziekteverwekker onschadelijk.

- Immuun: Bij een mogelijke 2e infectie maakt 

   afweersysteem bijna direct antistoffen. Je wordt dan vaak ook niet ziek.

Directe afweer

Eerste afweerlinie

Tweede afweerline

Directe  afweer

De directe afweerreactie treedt vrijwel direct op en kenmerkt zich door een ontstekingsreactie met pijn, warmte, roodheid en zwelling. 

1e Huid en slijmvliezen

2e Maagzuur

3e Afweersysteem

4e Milt en zwezerik

1e Huid en slijmvliezen

Wat produceert je huid en slijmvliezen zodat ze bacteriën tegen kunnen houden?

1. Talg
2. Dode huidcellen
3. Zweetklieren
4. Goede bacteriën

1. Talg = vetachtige stof = waterafstotend = ziektekiemen blijven minder aan huid plakken

2. Dode huidcellen raak je kwijt met ziektekiemen erbij

3. zweetklieren maken huid lichtzuur en kunnen bacterien niet tegen

4. goede bacterien verdringen ziektekiemen

maagzuur

Maagzuur dood bacteriën

Maar ook:

Darmen 

Luchtwegen

2e Afweersysteem

Bestaat uit afweercellen 

Afweercellen worden aangemaakt in beenmerg, milt en lymfeknopen

Tweede afweerlinie

Hierbij spelen bepaalde witte bloedcellen, de granulocyten, een belangrijke rol. De granulocyten proberen vreemde indringers, zoals bacteriën, door middel van fagocytose te vernietigen om zo de schade te beperken. Het weefsel reageert op die plaats met een ontsteking.

3e afweersysteem

specifieke afweer: speciale witte bloedcellen

Zijn er alleen voor 1 taak

Hoe werkt een vaccin nu eigenlijk?

Natuurlijke en kunstmatige immuniteit

Natuurlijke immuniteit:

- Lichaam maakt zelf antistoffen tegen binnengedrongen ziekteverwekkers.

- Deel witte bloedcellen onthouden gemaakte antistof (geheugencel, immuun) 

Kunstmatige immuniteit: 

- Actieve immuniteit: inbrengen verzwakte ziekteverwekker (vaccineren). Lichaam maakt zelf           antistof (geheugencel onthoudt antistof, immuun)

- Passieve immuniteit: Antistoffen worden ingebracht (serum). Lichaam maakt zelf 

   geen antistoffen en onthouden de antistoffen ook niet (tijdelijke immuniteit)

In de praktijk wordt passieve vaccinatie alleen overwogen als direct een bescherming nodig is, bijvoorbeeld bij de behandeling van een beet door een giftige slang, of na een mogelijke infectie met hondsdolheid na een beet door een hond.

Opdracht:

In de volgende 5 dia's vind je korte casussen. Bij de casussen staan allerlei vragen.

Zoek de antwoorden op deze vragen op/uit en bespreek de antwoorden na. 

Verdiepende informatie afweer

Zie filmpje van Juf Danielle op de volgende dia.