5.2 Reactievergelijkingen opstellen

• Scheikunde
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

§5.2 Reactievergelijkingen opstellen

Deze les 

• In stilte de paragraaf doorlezen 
• Leerdoelen 5.2 bij langs 
• Opgaven maken 

Wat nu doen

• 5 minuten in STILTE 
• Lees 5.2 
• Al klaar daarmee?                                                                                       Maak opgaven van 5.2

Leerdoelen

• Je kunt de systematische naamgeving gebruiken om een naam of molecuulformule van een stof te noteren.
• Je kunt de reactievergelijking van een verbrandingsreactie opstellen.
• Je kunt een reactievergelijking opstellen op basis van een omschrijving.

Het periodiek systeem

Systematische naamgeving

Zo´n 100 jaar geleden bedachten wetenschappers een systeem om alle stoffen een naam konden geven. 

Een andere term voor systematische naam is rationele naam. 

Hoofdstuk 5. Chemische reacties

§5.2 Reactievergelijkingen opstellen

Systematische naamgeving

• De systematische naam voor H2O is waterstofmonoxide
• De naam water is de stof wij wij in het dagelijks leven gebruiken. 
• Wij noemen dit de triviale naam

Hoofdstuk 5. Chemische reacties

§5.2 Reactievergelijkingen opstellen

Systematische naamgeving

• De systematische naam voor H2O is waterstofmonoxide
• De naam water is de stof wij wij in het dagelijks leven gebruiken. 
• Wij noemen dit de triviale naam

Hoofdstuk 5. Chemische reacties

§5.2 Reactievergelijkingen opstellen

Triviale naam

In spreektaal gebruiken we triviale namen zoals:

• Water
• Alcohol
• Ammoniak
• Roest

Systematische naamgeving

Wereldwijde afspraak: 

Systematische naamgeving  = rationele naam

Wat is een verbinding?

1. Molecuul dat bestaat uit één atoomsoort
2. Molecuul dat bestaat uit verschillende atoomsoorten

Naamgeving verbindingen

Molecuul-formule	Triviale naam	Systematische naam
H 2 O	Water	Diwaterstofmonoxide
NaCl	Keukenzout	Natriumchloride

Systematische naamgeving

Systematische naamgeving

• In een molecuul staan verschillende atomen en hoe vaak ze voorkomen. 
• P₂O₅: difosforpentaoxide 

Systematische naamgeving

• In een molecuul staan verschillende atomen en hoe vaak ze voorkomen. 
• P₂O₅: difosforpentaoxide 
• 1e element (P): gewone naam
• 2e element (O): zie tabel

Er zijn verschillende telwoorden

Getal	Telwoord
1	mono
2	di
3	tri
4	tetra
5	penta

We kennen verschillende uitgangen

Laatste element in de formule	uitgang
O	oxide
Cl	chloride
S	sulfide
F	fluoride
I	jodide
P	fosfide

Systematisch naamgeving

Welke regels gelden er?

• Bij metaaloxiden geef je een naam zonder telwoorden  
  
• Bijvoorbeeld  Na₂O = natriumoxide

Welke regels gelden er?

• Het telwoord komt voor de naam van het element (difosfor en niet fosfordi)
• Het telwoord mono laten we weg voor het eerste element 

Welke regels gelden er?

• CO: koolstofmono-oxide  
• Het telwoord 'mono' hoeft dus niet bij het eerste element 

Systematische naamgeving: CCl4

Stap 1: noteer de cijfers uit de formule met het juiste telwoord  (1 = mono en 4 = tetra)

Stap 2: noteer de symbolen en noteer de naam erachter 

(C = koolstof en Cl = chloride)

Stap 3: zet de telwoorden en de namen in de juiste volgorde achter elkaar

(koolstoftetrachloride)

Voorbeelden

• Koolstofmono-oxide: CO
• Koolstofdioxide: CO2
• Fosfortrifluoride: PF3
• Distikstofmono-oxide: N2O
• Distikstoftetra-oxide: N2O4

Geef de systematische naam van P2Cl5

Geef de sytematische naam van N2O5

Geef de molecuulformule van distikstofmonoxide

Geef de molecuulformule van fosforpentabromide

Wat nu doen

• In duo's (gene naast je)
• Maak de opgaven bij paragraaf 5.2 
• Klaar? Nakijken: online of antwoorden staan op MagisterMe
• Klaar met nakijken? Laten zien aan mij  

Leerdoelen

• Je kunt de systematische naamgeving gebruiken om een naam of molecuulformule van een stof te noteren.
• Je kunt de reactievergelijking van een verbrandingsreactie opstellen.
• Je kunt een reactievergelijking opstellen op basis van een omschrijving.

Er zijn verschillende telwoorden

Getal	Telwoord
1	mono
2	di
3	tri
4	tetra
5	penta

We kennen verschillende uitgangen

Laatste element in de formule	uitgang
O	oxide
Cl	chloride
S	sulfide
F	fluoride
I	jodide
P	fosfide

Systematisch naamgeving

Wat moet je kunnen?

P2O5

difosforpenta-oxide

LES 2 VAN 5.2. 

Leerdoelen

• Je kunt de systematische naamgeving gebruiken om een naam of molecuulformule van een stof te noteren.
• Je kunt de reactievergelijking van een verbrandingsreactie opstellen.
• Je kunt een reactievergelijking opstellen op basis van een omschrijving.

Verbrandingsreacties

Verbrandingsreactie opstellen

-voor een verbrandingsreactie is altijd zuurstof (O₂) nodig

Eindproducten vormen een oxide:

element	naam van het oxide	formule
koolstof
waterstof
zwavel

Verbrandingsreactie opstellen

-voor een verbrandingsreactie is altijd zuurstof (O₂) nodig

Eindproducten:

element	naam van het oxide	formule
koolstof	koolstofdioxide	CO 2
waterstof	water	H 2 O
zwavel	zwaveldioxide	SO 2

Stappenplan verbrandingsreactie

Stap 1: Noteer de beginstof(fen) voor de pijl

Stap 2: Noteer O₂ voor de pijl

Stap 3: Noteer de eindstoffen (oxiden) na de pijl

Stap 4: maak de reactievergelijking kloppend

Reactievergelijkingen kloppend maken

Geef de verbrandingsreactie van CS2

Geef de verbrandingsreactie van C3H8

Voorbeeldopdracht 

Bij de productie van ijzer in een hoogoven reageert ijzeroxide (Fe2O3) met koolstof. De reactieproducten zijn ijzer en koolstofmonoxide.

Bij de productie van ijzer in een hoogoven reageert ijzeroxide (Fe2O3) met koolstof. De reactieproducten zijn ijzer en koolstofmonoxide.

Om kaliumhydroxide (KOH) te maken moet je KO2 mengen met water. Bij deze reactie ontstaat ook zuurstof.
Noteer het reactieschema in woorden van deze reactie.

Wat nu doen

• Maak de verdere opgaven bij paragraaf 5.2

Leerdoelen

• Je kunt de systematische naamgeving gebruiken om een naam of molecuulformule van een stof te noteren.
• Je kunt de reactievergelijking van een verbrandingsreactie opstellen.
• Je kunt een reactievergelijking opstellen op basis van een omschrijving.